tag:blogger.com,1999:blog-69177491717247850882024-03-13T14:07:19.565-07:00ΚλειώDShttp://www.blogger.com/profile/02116183384108726959noreply@blogger.comBlogger149125tag:blogger.com,1999:blog-6917749171724785088.post-541016502075667602014-12-05T22:05:00.000-08:002014-12-05T22:06:51.626-08:00Баян-Өлгий аймгийн Улаанхус сумын дунд сургуулийг М.Зайсановын нэрэмжит болгосон зарлигийн тухай.<span style="background-color: white; color: #333333; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 20.7000007629395px;">БНМАУ-ын алдарт нисгэгч, нисэх хүчний командлагч хошууч генерал М.Зайсановын Монголын Ардын Армийн нисэх хүчинд байгуулсан гавьяаг мөнхжүүлэх зорилгоор Баян-Өлгий аймгийн Улаанхус сумын 10 жилийн дунд сургуулийг М.Зайсановын нэрэмжит болгосугай гэсэн 1981оны 03 сарын 10-ны өдрийн 60 тоот зарлиг гарчээ.</span><br />
<span style="background-color: white; color: #333333; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 20.7000007629395px;">Улаанхус сумын 10 жилийн дунд сургууль нь анх 1928 онд Казак хошууны бага сургууль нэртэйгээр анх байгуулагдсан бөгөөд М.Зайсанов нь анхны сурагчийн нэг байжээ. </span><br />
<br />
<div style="background: rgb(255, 255, 255); border: 0px; color: #333333; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 20.7000007629395px; margin: 0px; outline: 0px; padding: 0px;">
Монголын Ардын Армийн ахмад дайчин, алдарт нисгэгч хошууч генерал М.Зайсанов нь 1910 онд тус аймгийн Улаанхус сумын нутагт ядуу малчин ардын гэр бүлд төржээ. 1929-1930 онд тус аймгийн Даян, Сиргалын хилийн цэргийн заставт улс төрийн орлогчоор ажиллаж байгаад 1930 онд ЗХУ-ын Кутв-т суралцаж байхдаа ЗХУ-д суугаа БНМАУ-ын Элчин Сайдын Яам морин цэргийн сургуульд шилжүүлэн суралцуулснаар уг сургуулийг 1933 онд төгссөн байна.<br />
Улмаар Зөвлөлтийн нисэх хүчний сургуульд суралцаж 1935 онд төгссөж, 1939 оноос 1950 оны хооронд нисэх хүчний командлагчаар ажиллан, 1950-1952 онд нисэх хүчний академид суралцан төгсөж, нисэх хүчний командлагчаар дахин томилогдон ажиллаж байжээ. Монголын Ардын Армид он удаан жил ажиллахдаа салаа, ротын захирагч, нисэх эскадрилийн дарга, дивиз болон нисэх хүчний командлагч ажиллаж, эх орны тусгаар тогтнол эрх чөлөөг хамгаалах хэрэгт гар бие оролцож, 1939, 1945 оны байлдаанд онцгой үүрэг гүйцэтгэсэн хүн юм,<br />
Ардын Армийн ахмад дайчин, алдарт нисгэгч хошууч генерал М.Зайсановын Монголын Ардын Арми, нисэх хүчний өмнө байгуулсан гавьяаг өндрөөр үнэлж Байлдааны гавьяаны улаан тугийн одонгоор 3 удаа, Байлдааны гавьяаны одон, Алтан гадас одонгоор 2 удаа, бусад ойн медалиудаар шагнаж, 1945 оны байлдаанд дайсантай баатарлагаар тэмцэж онцгой гавьяа байгуулсны төлөө ЗСБНХУ-ын Дээд Зөвлөлийн зарлигаар ЗХУ-ын Байлдааны гавьяаны улаан тугийн одонгоор шагнагджээ.<br />
Түүний баатарлаг үйлсийг мөнхжүүлэх зорилгоор Монголын Ардын Армийн 60 жилийн түүхт ойг тохиолдуулан Баян-Өлгий аймгийн Улаанхус сумын “Алтан гадас” одонт 10 жилийн дунд сургуулийг М.Зайсановын нэрэмжит болгожээ.</div>
<div style="background: rgb(255, 255, 255); border: 0px; color: #333333; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 20.7000007629395px; margin: 0px; outline: 0px; padding: 0px;">
<br /></div>
<div style="background: rgb(255, 255, 255); border: 0px; color: #333333; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 20.7000007629395px; margin: 0px; outline: 0px; padding: 0px;">
<br /></div>
<div style="background: rgb(255, 255, 255); border: 0px; color: #333333; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 20.7000007629395px; margin: 0px; outline: 0px; padding: 0px;">
<div style="text-align: right;">
<strong style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; border: 0px; line-height: 20.7000007629395px; margin: 0px; outline: 0px; padding: 0px;"> Мэдээ бичсэн:</strong></div>
<div style="text-align: right;">
<strong style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; border: 0px; line-height: 20.7000007629395px; margin: 0px; outline: 0px; padding: 0px;"> ТБТ-ийн архивч Г.Ганзул</strong></div>
</div>
DShttp://www.blogger.com/profile/02116183384108726959noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6917749171724785088.post-5055644440230189492014-12-05T22:01:00.001-08:002015-03-16T19:16:32.072-07:00Халх голын байлдааны дурсгалын тэмдгийг медаль хэмээн нэрлэх болсон нь<em style="background: rgb(255, 255, 255); border: 0px; color: #333333; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 20.7000007629395px; margin: 0px; outline: 0px; padding: 0px; text-align: justify;"><span style="background-color: white;">ҮТА-ын сан хөмрөгт 1939 оны Халх голын байлдааны дурсгалын тэмдгийг “Халх голын байлдааны медаль” болгон нэрлэсэн тухай нэгэн сонирхолтой баримт хадгалагдаж байна.<br />Одоогоос 45 жилийн өмнө буюу БНМАУ-ын АИХ-ын Тэргүүлэгчдийн 1966 оны 12 дугаар сарын 29-ний өдрийн 181 дүгээр зарлигаар энэхүү шийдвэрийг гаргасныг бүрэн эхээр нь та бүхэнд толилуулъя. Үүнд:</span></em><br />
<span style="background-color: white;"><br style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 20.7000007629395px; text-align: justify;" />
<b><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 20.7000007629395px; text-align: justify;">БНМАУ-ын Ардын Их Хурлын Тэргүүлэгчдээс ТОГТООХ нь:</span><br style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 20.7000007629395px; text-align: justify;" /><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 20.7000007629395px; text-align: justify;">Монгол Ардын Хувьсгалт цэрэг Зөвлөлтийн армитай хамтран 1939 онд манай эх орны эрх чөлөө, тусгаар тогтнолд халдан довтолсон японы империалистуудын цэргийг халх голын районд бут цохисон баатарлаг үйл явдлыг тохиолдуулан гаргасан Халх голын байлдааны дурсгалын тэмдгийг Халх голын байлдааны медаль болгон нэрлэж, ленттэй бологсугай.</span><br style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 20.7000007629395px; text-align: justify;" /><br style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 20.7000007629395px; text-align: justify;" /><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 20.7000007629395px; text-align: justify;">БНМАУ-ын АИХ-ын Тэргүүлэгчдийн дарга</span><br style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 20.7000007629395px; text-align: justify;" /><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 20.7000007629395px; text-align: justify;">БНМАУ-ын АИХ-ын Тэргүүлэгчдийн орлогч дарга </span><br style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 20.7000007629395px; text-align: justify;" /><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 20.7000007629395px; text-align: justify;">БНМАУ-ын АИХ-ын Тэргүүлэгчдийн нарийн бичгийн дарга </span></b></span><br />
<span style="background-color: white; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 20.7000007629395px; text-align: justify;"><b>БНМАУ-ын АИХ-ын Тэргүүлэгч гишүүд</b> <i>гэсэн байна</i>.</span><br />
<span style="background-color: white;"><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 20.7000007629395px; text-align: justify;"><br /></span>
</span><br />
<div style="text-align: right;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 20.7000007629395px; text-align: justify;"><strong style="background: rgb(255, 255, 255); border: 0px; color: #333333; font-family: Arial, sans-serif; line-height: 20.7000007629395px; margin: 0px; outline: 0px; padding: 0px; text-align: right;"><span style="background-color: white; font-size: x-small;"> ҮТА-ын Түүхийн баримтын төвийн </span></strong></span></div>
<span style="background-color: white;"><strong style="background: rgb(255, 255, 255); border: 0px; color: #333333; font-family: Arial, sans-serif; line-height: 20.7000007629395px; margin: 0px; outline: 0px; padding: 0px; text-align: right;"></strong><br />
</span><br />
<div style="text-align: right;">
<strong style="background: rgb(255, 255, 255); border: 0px; color: #333333; font-family: Arial, sans-serif; line-height: 20.7000007629395px; margin: 0px; outline: 0px; padding: 0px; text-align: right;"><strong style="background: rgb(255, 255, 255); border: 0px; color: #333333; font-family: Arial, sans-serif; line-height: 20.7000007629395px; margin: 0px; outline: 0px; padding: 0px; text-align: right;"><span style="background-color: white; font-size: x-small;"> сан хөмрөгч Ч.Цэцэгмаа</span></strong></strong></div>
<strong style="background: rgb(255, 255, 255); border: 0px; color: #333333; font-family: Arial, sans-serif; line-height: 20.7000007629395px; margin: 0px; outline: 0px; padding: 0px; text-align: right;">
</strong>DShttp://www.blogger.com/profile/02116183384108726959noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6917749171724785088.post-91548933475367869942012-12-18T05:59:00.003-08:002012-12-18T05:59:18.245-08:00Чойбалсангийн нэрэмжит Төрийн Шагналт, Ардын зураач Үржингийн Ядамсүрэнгийн намтар, уран бүтээл<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="http://2.bp.blogspot.com/-PEX0Tx4FLT0/UNB2aTtWeiI/AAAAAAAAAaU/ZnYYVl6CdIs/s1600/Yadamsuren.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="320" src="http://2.bp.blogspot.com/-PEX0Tx4FLT0/UNB2aTtWeiI/AAAAAAAAAaU/ZnYYVl6CdIs/s320/Yadamsuren.jpg" width="242" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><br /></td><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><br /></td></tr>
</tbody></table>
<div style="text-align: left;">
Монголын орчин үеийн дүрслэх урлагийг үндэслэгчдийн нэг Монгол Улсын
Ардын зураач, Төрийн соёрхолт Үржингийн Ядамсүрэн нь 1905 онд Сэцэн хан
аймгийн Түмэндэлгэр сумын “Улаан нүдэн” гэдэг газар төржээ. Өвөг эцэг
Үржин нь арван засгийн “заан” цолтой бөх хүн байснаас гадна модон
эдлэл,тэрэг уналга хийдэг, сийлбэрээр оролддог гарын уртай нэгэн байсан
нь бяцхан ач хүүд нь нөлөөлсөн нь дамжиггүй. Ядамсүрэн 5 наснаас эхлэн
авга ах Чойдаш лам болон багш Агваандорж лам нараар төвд хэл заалгаж
байжээ. 13нас хүрэхэд нь эх нь хүүгээ Чойдаш ламд шавь оруулах хүсэлт
гарган хандахад ах лам Чойдаш нь хүлээн авснаар урлах ухаан,сийлэх арга
барил, бурхан зурах ухаанд суралцан ламын хажууд шавилан суух амьдрал нь
эхэлсэн гэдэг. 1930 онд Улаанбаатар хотод ирээд Гэгээрлийн Яамны харъяа
бэлтгэл сургуульд орж суралцаад хэвлэх үйлдвэрт латин үсгийн өрөгчөөр
ажиллаж байжээ. 1934-1937 онд Москва хотын Дорно Дахины хөдөлмөрчдийн
намын их сургуульд суралцан эх орондоо буцаж ирээд Шинжлэх ухааны
хүрээлэнгийн газар зүйн тасагт ажиллаж байв. 1939 онд Москва хотод
В.И.Суриковын нэрэмжит Уран Зургийн Дээд сургуульд суралцахаар явсан
байна. Дэлхийн II дайн дэгдсэнээс тэрээр сургуулиа дүүргэх боломжгүй
болжээ. 1942 оноос Ядамсүрэн ШУХ-ийн харъяа Хувьсгалын музейд ажиллаж
байв. Энэ хугацаанд Д.Чойдог, О.Цэвэгжав нарын хамтаар Дүрслэх урлагийн
газар байгуулах үйлсэд идэвхтэй оролцож зураачдын дугуйланг явуулж байв.
Тус дугуйланд /нэрт уран бүтээлчид болох /олон хүн суралцаж байснаас
Л.Гаваа, Н.Цүлтэм, Гүрдорж, Л.Намхайцэрэн, Л.Ванган, Цэнд-Аюуш, Б.Чогсом
зэрэг хожим нэрт уран бүтээлч, зураачид болсон хүмүүс байлаа. Мөн лам
нарын артелиас Манибадар, Жамба гэх мэт улс суралцаж байсан байна. 1945
оноос Дүрслэх урлагийн газар байгуулагдсанаар зураачаар орж 1986 он
хүртэл ажиллаж уран бүтээлээ туурвиж байв. ”Ү.Ядамсүрэн нь Монголын
эртний урлаг соёлыг цуглуулагч, цогцлуулан бүтээгч, өрнөдийн уран
зургийн соёлыг дэлгэрүүлэгчдийн гурван гавъяат” гэж Д.Сандагдорж гуай
1991 онд “Зохист аялгуу” сонинд бичиж байсан билээ.</div>
<div style="text-align: left;">
Ү.Ядамсүрэнгийн бүтээлийг 2 үе болгон хувааж болно.</div>
<div style="text-align: left;">
1.1940-1960-аад он-тосон будгаар дагнан ажиллаж байсан.</div>
<div style="text-align: left;">
2.1960-аад оноос хойшхи үе-монгол зургийн аргаар урлан бүтээж байжээ.</div>
<div style="text-align: left;">
Түүний уран бүтээлд хөрөг зураг чухал байр суурь эзэлдэг. Түүний
хөргүүдийн гол нийтлэг шинж нь хүний зан төрхийн онцлогийг харуулах
явдал юм. Нөгөө талаар судалбар, таталбар хийж бүтээдэг онцлогтой, Европ
сургуулийн барилаар ажиллаж байсан. Уран зураач маань “Монгол
зураг”-аар дагнан туурвихдаа манай улсын угсаатны зүйн болон урлаг
судлалын бүтээлүүдийг эмхэтгэсэн “Цам”, “Угсаатны хувцас”, “Ардын эдлэл
хэрэглэл”, “үндэсний хувцас” цомгууд гаргаж байв. Уран зураачийн хувьд
олон хөрөг бүтээснээс “Д.Сүхбаатарын хөрөг”, “С.Магсаржав”, “Малчин
Дуламсүрэн”, “Их эмч Раднаабазар”, “Инжинааш”, “Доктор Ренчин”,
“Эрдэмтэн Пагваа” гэх мэт болно. 1946 онд Ү.Ядамсүрэн “Д.Сүхбаатарын
хөрөг” бүтээлээр БНМАУ-ын Төрийн шагнал хүртсэн. 1965 онд БНМАУ-ын Ардын
Зураач цол, 1975 онд Сүхбаатарын одонгоор шагнагдаж байсан билээ.
Зураачын уран бүтээлийн үзэсгэлэн 1955, 1965, 1975, 1985 онуудад
Улаанбаатар хотноо 1976 онд ЗСБНАвтономит Буриад Улсын нийслэл Улаан-Үд
хотод, 1982 онд Энэтхэг улсад зохион байгуулагдсан байна. Ядамсүрэн нь
1941 оноос уран бүтээлийн гараагаа эхэлж том, бага хэмжээний 50 гаруй
хөрөг, түүх хувьсгал, аж байдал, байгаль зэрэг төрлөөр хэд хэдэн бүтээл
хийснээс гадна ардын гар урлал, эдийн соёлтой холбогдсон 400 гаруй зураг
зурсан байна.</div>
DShttp://www.blogger.com/profile/02116183384108726959noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6917749171724785088.post-33795470530317740512012-12-18T05:38:00.000-08:002012-12-18T05:39:06.044-08:00Сүхбаатарын хөшөөг байгуулах тухай тогтоол<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>JA</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:EnableOpenTypeKerning/>
<w:DontFlipMirrorIndents/>
<w:OverrideTableStyleHps/>
<w:UseFELayout/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><br />
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin-top:0cm;
mso-para-margin-right:0cm;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0cm;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:12.0pt;
font-family:"Arial Mon","sans-serif";
mso-fareast-language:JA;}
</style>
<![endif]-->
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://2.bp.blogspot.com/-8-GUnCZNZzk/UNBxh71VhGI/AAAAAAAAAaE/UFYDv6mvK0g/s1600/5497170311_b2d9820b57_b.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="http://2.bp.blogspot.com/-8-GUnCZNZzk/UNBxh71VhGI/AAAAAAAAAaE/UFYDv6mvK0g/s320/5497170311_b2d9820b57_b.jpg" width="276" /></a></div>
<div class="MsoNormal">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN;"></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">Тогтоол: </span></b></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="text-align: center; text-indent: -36pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";"> </span>I.<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">31-оны
/1941/ 6-р сарын 6-ны өдөр Ардын сайд нарын зөвлөлийн 28-р хурлаас гаргасан
тогтоол: Сүхбаатарын хөшөөг байгуулах тухай </span></b></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="text-align: center; text-indent: -18pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">1.<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">Улаанбаатарт барих Д.Сүхбаатарын хөшөөний зураг
төлөвлөгөөг 1-р сарын дотор үйлдүүлж , зарлагын төсвийн хамт засгийн газар
ирүүүлж батжуулахыг дотоод явдлын яамаар даалгасугай.</span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="text-align: center; text-indent: -18pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">2.<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">Энэ тухайн бэлтгэл ажилд орж Д.Сүхбаатарын хөшөөг түүний
оршуулсан газар дээр октябрын хувьсгалын 29-н жилийн ойг хүртэл барьж
гүйцэтгэхийг дотоод явдлын яамны үүрэг болгосугай.</span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="text-align: center; text-indent: -18pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">3.<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">Эл хөшөөг байгуулах тухайн зардлыг сайд нарын зөвлөлийн
бэлтгэл /бүгд/ хөрөнгөнөөс гаргасугай. </span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">Ерөнхий сайд Маршал Чойбалсан 2-р орлогч сайд Жамсран </span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="text-align: center; text-indent: -36pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";"> </span>II.<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">1941 оны
9-р сарын 6-ы өдөр </span></b></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-left: 37.5pt; text-align: center;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">БНМАУ-ын Ардын сайд нарын зөвлөлийн
96-р хурлын тогтоол </span></b></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-left: 37.5pt; text-align: center;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">Нөхөр Д.Сүхбаатарт дурсгалын хөшөөг
байгуулах тухай БНМАУ 2-ын ардын сайд нарын зөвлөлөөс тогтоох нь:</span></b></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-left: 37.5pt; text-align: center; text-indent: -18pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">1.<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">Улаанбаатар хотноо Д.Сүхбаатарын оршуулсан газар нөхөр
Сүхбаатарт дурсгалын хөшөөг шинэтгэн байгуулсугай.</span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-left: 37.5pt; text-align: center; text-indent: -18pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">2.<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Дотоод яамны
барилгын лагераас үйлдэж ирүүлсэн дурсгалын хөшөөний зургийн үндсэнд
баталсугай.</span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-left: 37.5pt; text-align: center; text-indent: -18pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">3.<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">Уул дурсгалын хөшөөг 11-н сарын 1-нд барьж дуусгахыг
дотоод яамны барилгын лагерт даалгасугай.</span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-left: 37.5pt; text-align: center; text-indent: -18pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">4.<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">Уул барилгад хэрэглэх мөнгө хөрөнгийг сангийн яам лугай
харилцан төлөвлөн ирүүлэхийг дотоод яамны барилгын лагерт даалгасугай.</span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-left: 37.5pt; text-align: center; text-indent: -18pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">5.<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">Д.Сүхбаатарын дурсгалын хөшөөг байгуулсан газрын
даалгаврын хянан шалгаж засах чимэглэх хийгээд цаашид зургийн тухай боловруулан
арга хэмжээ авахыг хотын захиргааны даргад даалгасугай. Д.Сүхбаатарын дурсгалын
хөшөөнд төмрийн заводоос гүйцэтгэх зүйлийн зохих хугацаанаас саадгүй гүйцэтгэхийг
төмрийн заводын даргад даалгасугай.</span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-left: 37.5pt; text-align: center;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">Ерөнхий сайд улсын шалгарсан баатар Маршал Чойбалсан </span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-left: 55.5pt; text-align: center; text-indent: -18pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">1-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">р орлогч сайд Ламжав</span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-left: 55.5pt; text-align: center;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">31- оны Ерөнхий сайдын 1-р орлогч
сайдаас гаргасан 203 тоот тушаал </span></b></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-left: 55.5pt; text-align: center;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">Утга: Д.Сүхбаатарын хөшөөг хүлээн
авах комисс томилох тухай Монголын ард түмний агуу их удирдагч гавьяат жанжин
Д.Сүхбаатарын дурсгалын хөшөөг шинэчлэн байгуулах тухай 31 оны 6-н сарын 6-ны
өдрийн 28 ба мөн 9-р сарын 6-ны өдрийн хурлын тогтоол ёсоор дотоод явдлын яамны
харьяа барилгын хэлтсээс уг хөшөөнөөс барилгын ажлыг нэгэнт дуусгасан бөгөөд эл
дурсгалын хөшөөг Улаабаатар хотын захиргаанд шилжүүлэн гүйцэтгэвээс зохих тул
томилохоор тушаах нь: </span></b></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-left: 54pt; text-align: center; text-indent: -18pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">1.<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">Дотоод явдлын яамнаас энэхүү хөшөөний барилгыг сайд нарын
зөвлөгөөг даалгасан богино хугацааны дотор үзэсгэлэнтэй сайнаар барьж гүйцэтгэх
явдлыг сайшаасугай.</span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-left: 54pt; text-align: center; text-indent: -18pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">2.<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">Энэхүү хөшөөг барилгыг хүлээн авч Улаанбаатар хотын
захиргаанд шилжүүлэх комист хотын<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>захиргааны дарга инженер нар мөн дотоод явдлын яамны барилгын хэлтсийн
инженер нар ба улсын төлөвлөөний газрын их барилгын ангийн дарга Содном нарыг
томилсугай.</span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-left: 54pt; text-align: center; text-indent: -18pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">3.<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">Эдгээр томилсон комисс нараас уг хөшөөний барилгыг хүлээн
авах ажлыг 2 хоногийн дотор дуусгах тухай агтыг 11-н сарын 12-ны өдөр
ирүүлсүгэй.</span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-left: 54pt; text-align: center; text-indent: -18pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">4.<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">Тус хөшөөний цементээр үйлдсэн /жанжин Д.Сүхбаатарын
гэрээс/ дурсгалын үг ба хажуу талын хөрөгийг 32-оны 5-р сарын нэгний наана
жинхэнэ хатуу металаар үйлдвэрлэн дуусгахыг хотын захиргаа ба төмрийн заводод
даалгасугай. Энэхүү хөшөөний барилгын зардлыг сайд нарын зөвлөлийн 18-р хурлын
тогтоол ёсоор сайд нарын зөвлөлийн бэлтгэл хөрөнгөнөөс гаргаваас зохих тул уул
бригад зарцуулсан жинхэнэ зардлуудыг нарийн тодорхой хянан үзэж хэд хичнээн
төгрөг олговоос зохих тухай саналаа төлөвлөн ирүүлж гүйцэтгэхийг сангийн яамны
жинхэнэ эрхэм орлогч сайд Бямбад даалгасугай.</span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-left: 54pt; text-align: center;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">Ерөнхий сайдын 1-р орлогч сайд Лувсан </span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-left: 54pt; text-align: center;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">БНМАУ-ын сайд нарын зөвлөл ба Монгол
ардын хувьсгалт намын төв хорооны 1946 оны 2-р сарын 23-ны өдрийн хамтарсан
13/5-р хуулийн тогтоол Улаанбаатар хотноо Д.Сүхбаатарын хөшөө Маршал Чойбалсангийн
дүрсийг байгуулах тухай сайд нарын зөвлөл ба намын төв хорооноос тогтоох нь :</span></b></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-left: 72pt; text-align: center; text-indent: -18pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">1.<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">Д.Сүхбаатарын дурсгал хөшөөг төв талбай дээр ба тус улсын
хошой баатар Маршал Чойбалсангийн дүрсийг намын төв хорооны өмнөх хотын
цэцэрлэгийн дотроо тус тус 1946-он 7-р сарын 1-ны наана байгуулсугай.</span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-left: 72pt; text-align: center; text-indent: -18pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">2.<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">Арслан тулгатай гинжин хайс бүхий хад чулууны орой дээр
их удирдагч Д.Сүхбаатрын морьтой дүрсийг байршуулах тухай барималчин
Чойбалсангийн гаргасан Д.Сүхбаатарын дурсгал хөшөөний төлөвлөгөө ба мөн улсын
хошой баатар Маршал Чойбалсангийн дүрсийг шулуун өнцөгт дөрвөлжин хэлбэртэй
суурь дээр бүх биеийн байдлаар үйлдэх тухай горимийг Чойбалсан гаргасан. Маршал
Чойбалсангийн дүрсний төлөвлөгөөг зураг урлалын газраас ирүүлэн тус тус
баталсугай.</span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-left: 72pt; text-align: center; text-indent: -18pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">3.<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">Д.Сүхбаатарын дурсгал хөшөө ба Маршал Чойбалсангийн
дүрсний бүх дотоод чимэглэлийн хамтаар үйлдэж жинхэнэ байгуулах газар дээр нь
1946 оны 7-р сарын 1-ны наана босгосон байхыг урлагийн хэргийг эрхлэх газарт
даалгасугай.</span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-left: 72pt; text-align: center; text-indent: -18pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">4.<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">Д.Сүхбаатарын дурсгал хөшөө ба <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Маршал Чойбалсангийн дүрсийн сууриудын үйлдсэн
Д.Сүхбаатар ба Маршал Чойбалсангийн баримал дүрснүүдийг энэ 7-р сарын 1-ны
наана уул сууриуд дээр тавьж бөхөлхийг хотын захиргаанд даалгаcугай.</span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-left: 72pt; text-align: center; text-indent: -18pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">5.<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">Өнгөлөлтийн ажилд хэрэглэгдэх гантигийн үйрмэг 20-куб
метрийг 46 оны 4-р сарын 1-ны наана бэлтгэхийг дотоод намын засмал замын хэргийг
эрхлэх газарт үүрэг болгосугай.</span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-left: 72pt; text-align: center; text-indent: -18pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">6.<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">Гантигийн үйрмэг 70-н куб метр , гипс 15-н тонныг энэ оны
4-р сарын 1-ний наана бэлтгэх ба мөн хашаа дүрсийн суурийг хийхэд хэрэглэгдэх
суурийн чулуу 400 куб метрийг энэ оны 4-р сарын 1-ны наана уул чулуу элсийг авч
буй газраас нь тавьж олгохыг олзлогдсон цэргүүдийн хэргийг эрхлэх газарт үүрэг
болгосугай.</span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-left: 72pt; text-align: center; text-indent: -18pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">7.<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">Дурсгал хөшөө ба дүрсийг байгуулахад хэрэглэгдэх гадаадын
материал 110 тонныг энэ оны 5-р сарын 1-ны наана цагаан эргээс тээвэрлэн
авчрахыг тээврийн яаманд даалгасугай.</span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-left: 72pt; text-align: center; text-indent: -18pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">8.<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">Хөшөө дүрсийн суурийг байгуулахад шаардагдах 100 тооны
ажилтан гаргахыг олзлогдсон цэргүүдийн хэргийг эрхлэх газарт үүрэг болгосугай.</span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-left: 72pt; text-align: center; text-indent: -18pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">9.<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">Зураг урлалын газрын захиалгаар дурсгал хөшөөг хайс
дурсгал бичгийн салбар ба түүнчлэн төмөрлөгийг хэлхэн энэ оны 6-р сарын 1-ны
наана төмөрийн заводоор хийлгэж өхийг аж үйлдвэрийн даргад даалгасугай. </span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-left: 72pt; text-align: center; text-indent: -18pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">10.<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">Өнгөлгөөний хавтгайнуудыг хиймэл гантигаар 46-оны 5-р
сарын 1-ний наана өхийг мах комбинатын барилгын хэргийг эрхлэх газар үүрэг
болгосугай.</span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-left: 72pt; text-align: center; text-indent: -18pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">11.<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">Дурсгал хөшөө ба дүрсийг байгуулахад зориулан сайд нарын
зөвлөлийн бэлтгэл хорооноос зураг урлалын барималын Мастеркайд 100,000 төгрөг ,
хотын захиргаанд 180,000 төгрөг бүгд 280,000 төгрөгийг тавин олгосугай. Дурсгал
хөшөө ба дүрсийн байгуулах тухайн ажлыг жинхэнэ хийн гүйцэтгэсэн ажлын байдлаар
санхүүжүүлж байхыг сангийн яаманд үүрэг болгосугай.</span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-left: 72pt; text-align: center; text-indent: -18pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">12.<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">Хотын захиргааны авто машаадыг төрийн тээвэрт дайчлах
явдгаас чөлөөний шүүхийн сэлбэн засварлахад хэрэгслийг хотын захиргаанд нэн
даруй олгохыг улсын төлөвлөөний комисст даалгасугай. </span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-left: 72pt; text-align: center;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">Ерөнхий сайдыг орлогч сайд Ламжав </span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-left: 72pt; text-align: center;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">Намын төв хорооны нарийн бичгийн дарга Сүрэнжав </span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-left: 72pt; text-align: center;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">Хуулга
үнэн Батхүү </span></div>
DShttp://www.blogger.com/profile/02116183384108726959noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6917749171724785088.post-89490503758867752752012-12-18T05:27:00.000-08:002018-10-15T23:22:55.004-07:00Нийслэлийн шав тавьсан газарт босгосон дурсгалын пайлуур хөшөө<!--[if gte mso 9]><xml>
<o:OfficeDocumentSettings>
<o:TargetScreenSize>800x600</o:TargetScreenSize>
</o:OfficeDocumentSettings>
</xml><![endif]--><br />
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:EnableOpenTypeKerning/>
<w:DontFlipMirrorIndents/>
<w:OverrideTableStyleHps/>
</w:Compatibility>
<w:BrowserLevel>MicrosoftInternetExplorer4</w:BrowserLevel>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin:0cm;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:10.0pt;
font-family:"Times New Roman","serif";}
</style>
<![endif]-->
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://3.bp.blogspot.com/-Jbnr9hD1i58/UNBugSdetaI/AAAAAAAAAZw/aiLekAawbWM/s1600/%D0%BD%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BB%D1%8D%D0%BB%D0%B8%D0%B9%D0%BD+%D1%88%D0%B0%D0%B2.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-Jbnr9hD1i58/UNBugSdetaI/AAAAAAAAAZw/aiLekAawbWM/s1600/%D0%BD%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BB%D1%8D%D0%BB%D0%B8%D0%B9%D0%BD+%D1%88%D0%B0%D0%B2.jpg" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "arial" , "sans-serif"; mso-ansi-language: MN;"> 1639 онд Түшээт
хан Гомбодоржийн дэд хөвүүн Занабазарыг Халхын шарын шашны тэргүүнд өргөмжлөн
“Өргөө” байгуулан өгснөөр өдгөөгийн Улаанбаатар хотын үүсэл тавигдсан бөгөөд Их
хүрээ 1778 онд 27 дахь удаагийн нүүдлэлтээрээ Богд хан уулын ар, хатан Туулын
хөвөө, сэрүүн Сэлбийн хөндий, Хүн чулууны хонхорт сууршихдаа нүүдэллэн ирсний
тэмдэг болгож буган чулуун хөшөөгөөр шавь тавьсан байна. Энэхүү түүхэн үйл
явдлыг мөнхжүүлэх, хойч үедээ таниулан сурталчлах зорилгоор тус шав тавьсан
газрын хойхно хэсэгт 1994 онд дурсгалын хөшөө босгосон. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "arial" , "sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">1994 онд
Нийслэлийн эрх зүйн байдлын тухай хууль гарч, Нийслэл хот байгуулагдсаны 355
жилийн ойгоор Богд хан уул, Туул голын эрэг эрмэг түшин, сэрүүн Сэлбийн хөвөө,
Хүн чулууны хонхорт Нийслэл хотын суурин байгуулагдаж шав тавьсан газарт
дурсгалын цогцолбор хэсэг байгуулах саналыг Нийслэл хотын Засаг дарга асан
Ц.Баасанжав анх санаачилж, зураач Дашийн Наранжав зураг төслийг боловсруулжээ. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "arial" , "sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">Уг дурсгалын
цогцолбор нь яст мэлхий хэлбэртэй пайлуур хөшөө, цэцэрлэг рүү ордог 6 ширхэг
арслангаас бүрдэнэ. Тус хөшөө - суурь, мэлхий хөшөө, пайлуураас бүрдэнэ. Суурь
нь монгол гэрийн буурийг бэлгэшээсэн бөгөөд Төрийн шагналт, яруу найрагч
Б.Лхагвасүрэнгийн “Хойчийн хүмүүс мэдтүгэй, монголчууд нйислэлээ товлож шаваа тавьсан
газар энэ болой” гэсэн бичээсийг монгол бичгээр бичжээ. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "arial" , "sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">Яст мэлхий нь
дорно дахины хот байгуулалтын түүхэнд хотоо энх амгалан, аливаа муу бүхэнд
өртөлгүйгээр урт удаан оршин тогтнохыг бэлгэдсэн утгатай ажээ. Пайлуурын дөрвөн
талд уйгаржин бичгийн эвхмэл хэлбэрээр “Өргөө - Номын хүрээ – Их<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>хүрээ – Нийслэлээ хүрээ – Улаанбаатар” гэж
түүхэн хөгжлийн явцад нэрлэгдэж байсан таван өөр нэрийг тус тус бичжээ. Мөн
нийслэл хотын сүлд, Богд хан уулын савдаг Хангарьдыг хөшөөний дээд хэсэгт
байрлуулжээ. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "arial" , "sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">Цэцэрлэг рүү
ордог өмнө талын хаалганы хоёр талд аливаа муу зүйлийг оруулахгүй хамгаалж байх
хоёр чулуун арслан тавьсан байна. Зүүн талын үүдэнд үеийн үед удам дамжин
мөнхжиж байх утга агуулгыг бэлгэдэн зулзагатайгаа хамт эрхлэж буй хос арсланг
байрлуулжээ. Хөшөөний умард талын үүдний арслан цэнгэлтэй амгалан байхыг
бэлгэдэж, бөмбөг наадаж буй хос арсланг байрлуулжээ. Эдгээр арслангуудыг
цоолборлож хийсэн байна. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "arial" , "sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">Мэлхий хөшөөг Төв
аймгийн Авдар орд хэмээх газраас авчирсан амазонит гэдэг ногоон чулуун
боржингоор урлаж хийсэн бөгөөд энэ амазонит чулуу хатуулгаараа дэлхийд
гайхагддаг. Арслангуудыг мөн Авдрант, Өвөржанчивлангийн боржин чулуугаар
хийжээ. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "arial" , "sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">Нийслэл хот
байгуулагдсаны 355 жилийн ойгоор пайлуур хөшөөг, 360 жилийн ойгоор үүдэн дэх
арслангуудыг тус тус босгож дуусгажээ. Тус дурсгалын цогцолборыг зураач
Д.Наранжав удирдлагаар Ц.Ваанчиг, Магсаржав, Сүхбаатар, Алтанхуяг нарын уран
бүтээлчид босгожээ. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "arial" , "sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">Номч овогт Дашийн
Наранжавын бүтээсэн Нийслэлийн шав хөшөөний эх загвар өдгөө Улаанбаатар хотын
Түүх, Шинэчлэн байгуулалтын музейн үзүүллэгийн 2-р танхимд хадгалагдаж байна. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "arial" , "sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">Сүхбаатар дүүргийн
8-р хорооны нутаг дэвсгэр, Гадаад харилцааны яамны хойд цэцэрлэгт байрлах
энэхүү дурсгалын цогцолбор нь Сүхбаатар дүүргийн хамгаалалтад байдаг. </span></div>
DShttp://www.blogger.com/profile/02116183384108726959noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6917749171724785088.post-82115456653617295072012-12-05T17:43:00.004-08:002012-12-05T17:43:48.144-08:00Yхэр жилийн үймээн<!--[if gte mso 9]><xml>
<o:OfficeDocumentSettings>
<o:RelyOnVML/>
<o:AllowPNG/>
</o:OfficeDocumentSettings>
</xml><![endif]--><br />
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>JA</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:EnableOpenTypeKerning/>
<w:DontFlipMirrorIndents/>
<w:OverrideTableStyleHps/>
<w:UseFELayout/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin-top:0cm;
mso-para-margin-right:0cm;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0cm;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Arial Mon","sans-serif";
mso-fareast-language:JA;}
</style>
<![endif]--><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: "MS Mincho"; mso-fareast-language: JA; mso-fareast-theme-font: minor-fareast;"> </span><!--[if gte mso 9]><xml>
<o:OfficeDocumentSettings>
<o:RelyOnVML/>
<o:AllowPNG/>
</o:OfficeDocumentSettings>
</xml><![endif]--><br />
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>JA</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:EnableOpenTypeKerning/>
<w:DontFlipMirrorIndents/>
<w:OverrideTableStyleHps/>
<w:UseFELayout/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin-top:0cm;
mso-para-margin-right:0cm;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0cm;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Arial Mon","sans-serif";
mso-fareast-language:JA;}
</style>
<![endif]-->
<br />
<div align="right" class="MsoNormal" style="text-align: right;">
<span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;">Даваасамбуугийн Мөрөн<br />
Ил товчоо<br />
1993.</span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;"></span></div>
<br />
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: "MS Mincho"; mso-fareast-language: JA; mso-fareast-theme-font: minor-fareast;">Арван нэгэн онд Манж Чин улсын тєр унаж Монголчууд
200 жилийн турш манжид талхигдаж байсан үе эцэслэн Богд эзэнт тусгаар улс
байгуулагдсан билээ.<br />
Хятадын цэргийн эрхтэн Юан Шикай засгийн эрхэнд гармагцаа Жавзандамба хутагтын
"Олноо Өргєгдсєн Наран гэрэлт Тvмэн наст Богд хаан" цолыг vгvйсгэн
Богд хаант Монгол улсыг мєхєєх бодлогоо хэрэгжvvлж эхэлжээ. Энэ бодлогыг
эсэргvvцсэн хєдєлгєєнийг (1911 он) Цахар, Шилийн гол аймагт үхэр жилийн үймээн
гэж нэршжээ.<br />
.<br />
Євєр Монголд єрнєсєн эрх чєлєєний хєдєлгєєнийг хүчлэн дарах зорилгоор
Бээжингийн засгийн газраас их цэрэг дайчилж Долнуур, Чуулалт хаалга, Хєх хот
зэрэг таван замаар євєр Монголоос эхлэн халдан довтолжээ. Хятадын цэрэг хар
хувцастай байсан тул Шилийн голын ардууд тэдгээр цэргийг "хар цэрэг"
гэж нэрлэдэг байжээ.<br />
Богд хааны засгийн газар Євєр Монголыг хамгаалахаар Оросын Хаант Улсын засгийн
газраас тусламж гуйсан нь бүтэлгvйтсэн тул єєрийн цєєн цэргийг Євєр Монголд
илгээжээ.<br />
Шилийн голд тэднийг "Богдийн цэрэг" гэдэг байв.<br />
Манлай баатар Шүрэн (Дамдинсүрэнгийн Сүрэн гэдгийг Шvрэн гэж хvндэтгэн дуудна)-гээр
толгойлуулсан монгол цэрэг Шулуун хєх хошууны хойд зах "Хар хажуу"
хавьд байрласан байна.<br />
Зүүхэнтэй нь Бэйсийн сүмд Ялгуусан баатар гүн Сумьяа бэйсийн цэрэг байрлажээ.
Цэргийг Жамъяан гvн дагалдан ирж үй олон ном судрыг цуглуулсан гэдэг. Баруун
талаар нь "Алтайн зам" буюу "Гүнж зам" дагаж Хатанбаатар
Магсаржавын цэрэг орж, Сөнид хошуу буюу Улаанцавын чуулганы дунд хавиар
байрлажээ. Хамгийн зvvн талаар Шударга баатар гүн Бавуужав жанжны цэргvvд үзэмчний
ємнєд захаар байрласан байна. Бавуужавыг дагалдан "Богдын зарлигт
жанжин" Мөрөнгаа хамт ирсэн гэдэг.<br />
Богдын цэрэг барагцаалбал гурван мянга орчим хєтєлгєє морь, винтов, гар буу,
пулемёт, үхэр буу (голдуу орос зэвсэг) зэргээр бат ар талтай байв. Богдын цэрэгт
элссэн Шилийн голын цэргүүд зэвсгээр ядуувтар зарим нэгэн аравны даргад хятад
сэлэм, орос бярдаан байх боловч ихэнх нь бялтат буу, цахиур буу, хутга
ташуурхан байх агаад ямаан дун татаж цуглардаг гєрєєчин, малчин борчуул байжээ.
Хар цэрэг явсан боловч сайтар бэлтгэгдсэн хэдэн арван мянган хvн зэвсэг,
тээврийн хэрэгслээр бүрэн хангагдсан Богдын цэргээс олон дахин давуу хүч
хуримтлагдсан байв.<br />
Харагчин үхэр жил, аргын тооллын 3 дугаар сарын сүүлчээр хар цэрэг цахар
хошуудыг довтолж хүн ардыг алан хядаж, мал хєрєнгийг цєлмєн дээрэмдсээр Бэйсийн
сvмд тулж ирэв.<br />
Шилийн гол, Цахарын монголчуудын халуун элгэнд "хар цэргийн ганжад галт
бууны ам тулгарсан хүнд үед хошуудын гүн, амбан сайд нар хятадаас тусгаарлах цаг
ирэв" хэмээн сэтгэж Богд хаант Олноо Өргөгдсөн Монгол улсыг дагахыг
уриалав.<br />
Шилийн гол, Цахарын ард иргэд Богдын цэрэгтэй хүч хавсран Уур чулуу, Халтарын
агуй гэдэг газарт хар цэргийг угтаж халуун амь, бүлээн цусаа хайрлалгvй эрх
чєлєєнийхєє тєлєє тулалдаж эхэлсэн байна.<br />
Зэр зэвсэг, хvний олонд дулдуйдсан хар цэрэг эхлээд их л бардам боловч хагас
єдєр байлдаад Арцат хошуу руу ухран Шилийн гол руу шахагдаж эхэлжээ. Хар цэргүүд
норсон хувцсандаа баригдан зэвсгээ ч хэрэглэж чадахаа больж монгол цэрэгт няц
цохигдон бутарч сарниж эхэлсэн байна.<br />
Шилийн голын Уур чулууны хавьд болсон тулалдаанд хар цэрэг хиар цохигдож үхэр
жилийн үймээний ялалт эхэлсэн гэдэг.<br />
Энэ тулалдаанд дєрвєн овгийн торгон цэрэг хошуучлан чадамгай байлдаж гавьяа
зvтгэлийг гаргасан ба Баруун овгийн хар Баажуу, Арлан Бор, Хар лангуу гарамгай
байлдсан хэмээгдэн тус бvр нэг дээлийн торго, нэг мориор шагнуулж ирсэн бєгєєд
Зvvн Авга нарын єдєр Товуу ганцаар довтлон орж 27 хар цэргийг цавчин алаад
дайсны гол хүчийг сарниулан ноёныг нь алсан тул баатар цол хvртэж 50 лан цагаан
мөнгє, сайн мориор шагнуулжээ. Тvvнээс хойш Шилийн голд нам тайван цаг удаан
vргэлжилсэнгvй. Хар цэрэг дотор газраас хүчээ сэлбэж Долнуурт ихээхэн бэлтгэл
хийж зун намар нь Шилийн голын ємнєд талаар халдан довтолж хүн ардыг баривчлан
эрүүдэн тамлаж, алан хядаж, хөрөнгө малыг хоосортол дээрэмдээд тууж явахаас
гадна гал түймэр тавьж бэлчээр нутгийг сүйтгэн "Мөнхийг бадруулагч сүм"-ийг
галдан шатаажээ.<br />
Хятадын залхаан цээрлүүлэгч цэргийг сєнєєж дарахаар Шүрэн жанжний удирдсан Богдын
цэргийн хамт Авга, Хуучид, Үзэмчний монгол цэрэг мордож Дархан уулд тулалдаж
хятадын хар цэргийг ухраан байдсаар Шулуун хєх хошууны Хүйсийн тал гэдэг газар
хүрэхэд Цахар хошуудын монгол цэрэг тосон ирж хүч хавсран Долнуур хvртэл нэхэн
хиар цохижээ. Энэ байлдаан нь үхэр жилийн үймээнд Хятадын хар цэрэг Монголын
морьт цэргийн хүчинд дийлэгдсэн эцсийн тулалдаан байлаа.<br />
Гэхдээ хоёр Сөнид хошууны ємнє захад буюу Адуучин хошуу, Хєвєєт шар хошууны
нутагт тулалдаан хэд хэд гарсан юм.<br />
Хятад цэргийн жанжин Бо Да Y гэгч монгол цэргийн үхэр бууны дэлбэрээгvй сумыг
олоод суварга босгож амь насаа даатган мөргөж байсан гэдэг.<br />
Энэхүү дайны дараа монгол цэрэг тус тусын нутагт буцсан хэдий ч нэгэн цагт
эргэн мордоход бэлэн байсан бєгєєд Шүрэн жанжин, хар цэргийг дахин єндийх
боломж олгохгүйн тулд Шулуун хөх хошууны Хар хошуунд байрлан үлджээ. Жил гаруй
болоод орос, хятад, монгол гурван улсын хэлэлцээрээр байлдаан зогсож, Шүрэн
жанжин, Богдын цэрэг хөх бар жил (1914 он) хүлгийн золоог Нийслэл Хүрээний зүг
эргүүлжээ.<br />
Yхэр жилийн энэхүү үймээний тухай олон хууч яриа цахар, шилийн гол аймагт єнөөг
хvртэл яригдсаар байдаг.<br />
<i style="mso-bidi-font-style: normal;">Хүрээнд төлөөлөгч томилогдов.</i><br />
Цагаагчин гахай жил Халхын дээд ноёд, ван, гүн, бичгийн хүмүүс Нийслэл <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Хүрээнд хуран чуулж Манж Чин улсын
захиргаанаас ангижран үндэсний тусгаар тогтнолыг тэмцэн олохоор шийдээд
Жавзандамба хутагтыг єргємжлєн, Өвєр Монголын чуулган хошуудад хандсан уриалах
бичиг гаргажээ. Шанд, Хєвєєт шар хошуу тэр мэдээг олоод тус тусын хошуу
чуулганыг хийж, Шанд Адуучин хошууны Пурэв, ард олны саналыг vндэслэн тєлєєлєгч
томилох болсонд бичээч Жамсран, Гаанжуур нар єєрсдийн саналаар хурээнд суухаа
илэрхийлжээ. Тэр хоёрыг аравны дарга байсан Тємєр хоёр цэрэгтэй дагак явжээ.
Хєвєєт шар хошуунаас Жадамба зэрэг хvмvvс явах болсон ба Амбан хааны хvргэн хvv
Сvнбvрvv нар бас оролцжээ.<br />
Тэр vед Халх Монголын ноён хутагт хєвєєт шар хошууны 8,9-р сумын лавиран дуганд
эзэн ламаар залагдан сумын дэргэдэх ордонд гурван жилд нэг удаа залран буудаг
байжээ. Хоёр хошууны тєлєєлєгч майхан, ногоо, тэмээн жин бэлтгэж Ноён хутагтад
бараалхах нэрийдлээр 1911 оны євєл нийслэл хvрээ рvv сар явж хvрсэн гэдэг.
Жамсран, Ядамжав, Гаанжуур нар их хvрээнд ирэнгvvт хурал чуулганд оролцон
богдын засгийн газарт алба хаших болжээ. Сvнбvрvv, Тємєр нар залуу байсан тул
их хааны торгон цэргvvд байжээ. 1912 оны хавар Жамсран, Ядамжав нар олноо
єргєгдсєн Монгол улсын засгийн газраас 200 буу хvлээн авч Сvнбvрvv нарт тушаан
нутагт нь буцаажээ. Тэд жинчний маягаар тэмээн жинд зэвсгээ ачиж нутагтаа
хvргэхэд Амбан хаан нууцлан хадгалсан байна.<br />
<br />
Хар Цэрэг орж ирсэн нь<br />
1912 оны намар хятадын хар цэрэг Чуулалт хаалгаас шар замыг дагаж Монголыг
"тєвшитгєх"-єєр гарчээ. Гол цагаан хоньчны амбан Задоржав цахраас
хэдэн зуун цэрэг элсэж Долнуураас гарсан Ван Сэлэнгийн 2 мянган хар цэрэгт
нэгджээ. Хар цэрэг Гvvшийн сvм, баруун Сєнидийг хаман, Єндєр сvмд байрлаж
байгаад 2-р сарын эхээр явган нvцгэн уван цуван нутаг буцсаны учрыг лавлавал
Халхын нутагт хvрч говийн уулан дахь Чойрын сvмд хvрсэн заримыг нь 250 цэрэг
угтан байлдаж Жанжин Чойрын орчим халз тулалдан бут цохигдсон нь тэр ажээ. Хар
цэргvvд vй олноороо алагдан, тарж бутарч, хєлдєж vхсэн гэдэг. "Yхэхдээ
vхэр буугаа тавив" гэгчээр тэд зугтаахдаа Жанжин Чойрийн сvмийг галдан
шатаасан байна.<br />
Зодонжав амбан 7 бараа бологчтойгоо баригдаж Хvрээнд хvргэгдэн шоронд
хоригджээ. Ингэж хятадын хар цэрэг vзээгvйгээ vзэж vхэр цамаа харайжээ.<br />
<br />
Цахар Монгол цэрэглэв...<br />
1912 оны євєл Халх монголын цэрэгт дийлдсэн хар цэрэг хавар нь (дараа
жилийн)Чуулалт хаалгын орчим хуран цуглаж Баруун Сєнидийн єндєр сvм, Чанд
адуучин сvргийн Гvvшийн сvм орчмоор тархан байрлав. Богдын гол орчмоор хар
цэргийн гозгор шар майхан ярайж байсан гэдэг.<br />
Амбан Хаван нуусан буунаасаа 20-иодыг гарган нутгаа хамгаалах сэтгэлтэй ойр
дотны хvмvvстээ єгч Сvнбvрvvгээр удирдуулан Богдын голын орчим байсан хар
цэргийн хуаранг бужигнуулж эхлэв. Замын-Yvдээс маш олон монгол цэрэг ирж яваа
гэсэн цуу гараад удаагvй байтал хар цэрэг нэгэн шєнє ємнє зvг зугтаан оджээ.<br />
Зарим нь майхнаа хаяж, хайрцагтай сумаа гээжээ. Хэдэн єдрийн дараа халх
монголын 250 цэрэг ирж Онгон онооны арын Бор толгодод байрласан байна. Мєрєнгаа
жанжин Саранбуу, Санжаа, Баатар, Тогосбаатар зэрэг 17 хvн Амбан Хаван дээр
хvрэлцэн ирж олзолсон буу зэвсгээ гарган Хєшєєт шар хошуу, Шанд адуучин сvрэг,
Гvл шар газруудаас цэрэг элсvvлэн 400 цэрэгтэй болжээ. Чуулалт хаалга дахь
Цахар яамнаас Мєдєє ванг зарлигдан цахар цэргийг даран сєнєєхийг даалгав. Энэ
хvн бол Хєвєєт шар vхэрчин Сvрэнгийн хvн бєгєєд Манж улсын сvvлчийн уед цахар
яамны цэргийн ноёноор єргєгджээ. Тэрээр Баруун гар хошууд, Хєвєєт шар vхэрчний
хvмvvсээс бvрэлдсэн хэдэн зуун монгол цэргээс гадна хятад цэргvvдйиг захирч
байв. Мєдєє ван яамны зарлигыг эсэргvvцэн 300 монгол цэргээ авч цахарын цэрэгт
нийлэв. Энэ цэргийн бага дарга нь Шулуун шар хошууны амбан Дамдинсvрэн гэгч
боллоо. Ийнхvv цахар цэргийн хvч нэмэгдэн Шанд адуучин сvргийн Хянхярваа сvм
дээр байрлаж байсан хар цэргийг цохин явуулаад Лавай сvм дээр цэргийн ерєнхий
удирдлагыг байгуулав.<br />
Шулуун шар хошууны Цорж ламыг Богд Жавзандамба Цахар сайдад єргємжлєн 1912 оны
зун цорж лам Шанд адуучин хошууны Жамьянсvрэн бичээч, Тємєр аравтын дарга
нартай цахар цэргийн ерєнхий удирдлагыг авчээ. Шанд адуучны Пvрэв амбан Чуулалт
хаалга руу зугтаан одсонд Цорж лам Жамьянсvрэн бичээчийг Шанд адуучин хошууны
амбанаар тохоосон боловч Богд хааны засгийн газар албатай Жамьянсvрэн бичээч
намар нь Их хvрээг зорьжээ.<br />
<br />
ХАЯНХЯРВАА СYМИЙН БАЙЛДААН<br />
Цахар цэрэг Хаянхярваа сумийг байлдан авахын тулд гурван єдрийн ширvvн дайн
хийжээ. 600 цахар цэрэг хvчээ авсан 3000 гаруй хар цэрэгтэй тулалдав. Цахар
цэргийн удирдагч байсан Горлосын Санжаа баатар байлдаанд орохдоо бугын арьсан
хуяг ємсдєг, хар цэргийн хvрээг дайран ороод баруун зvvнгvй тулалдаж хар
цэргийг євс хадах мэт намнадаг хvн байж. Нэг удаа Санжаа баатар шархдаад
Сvнбvрvvгйин хавьд айлд хоноглон цайны оронд хэдэн хундага архи балган бvдvvн
гуяныхаа шархны боолтыг тайлан мэс улайсгаж тэнд тогцон сумаа авч эм боогоод
дайн байлдааны элдэв сониныг хуучлан vvр цайлгаж, єглєє нь тулалдааны талбар
луу мордсон гэдэг яриа ард олны дунд vлджээ. Гvнжийн голд хэдэн єдєр
vргэлжилсэн тулалдаан болов. Энэ дайнд хар цэрэг тун олон ирсэн бєгєєд халх
монголын нэг хороо цэрэг, цахар цэрэгтэй нэгдэн байлдахдаа сэлэм эргvvлэх нь
нэн онцгой байжээ. Нэгэн удаа хар цэргvvдйин морьт цэрэг рvv тэмээн сvрэг хєєн
оруулж vй олон хар цэргийг устгажээ. Санжаа баатар тулааны уеэр морин цэргээс
арав арваар нь хєєн ирж єєрийн цэргvvдэд тушаан буу сумийг нь хураалгадаг байж.
Санжаа баатар гэрт сууж байхдаа толгой нь ханын эрсээр байдаг том биетэй хvн
байжээ. Yхэр жилийн євєл Хатанбаатар Магсаржав цэргээ тохижуулаад буцахад
Санжаа баатар дагаж яваад буцаж ирээгvй гэдэг.<br />
<br />
ХYЙТЭН АМЫН ТУЛАЛДААН<br />
Энэ байлдаанд vй тvмэн хар цэрэг хамрагджээ. Лавай сvм рvv дайралт хийсэн цахар
цэрэг Сvvж, Шувуут, Хашаатын ууланд хориглоход хvрэв. Хар цэрэг vхэр буугаар
хvчтэй гал нээв. Цахар цэрэг Баянцагаан хvрээнээс нэг vхэр буу авчирсан нь
аминд орж Сvvж бvдvvн уулан дээр улаан эсгийгээр бvтээн чирч гаргаад хар
цэргvvдйин зvг хоёр сум тавьсанд бужигнан ухарч эхэлжээ. Цахар цэрэг, халх
цэргийн хамт нэхэн хєєж Авдрант хайрханы ємнє хvртэл vлдэн хєєж шєнє болсон тул
цэргvvдээ амраажээ. Энэ дайнд хар цэргийн хvvр тал дvvргэсэн гэдэг.<br />
<br />
МӨРӨНГААГ АЛАВ<br />
Мєрєнгаа байлдааны арга ухаанд сайн боловч шадар Саранбуутайгаа ард олныг
дарладаг байв. Саранбуу нь Богдын цэргийн нэрийг барин ард олны дунд дураар
аашилдаг нэгэн байжээ. Сvvлрvvгээ бvр баячуудаас зээлсэн нэрээр мєнгє цуглуулж
явдаг болов. Энэ vед Шанд адуучин хошуунд сууж байсан гадаадын том наймаачидтай
хуйвалдан лам овогтноор дамжуулан єєрийн цэргийг хар цэрэгт татан оруулахаар
завдаж байхад нь цахар сайд Цорж лам Мєрєнгааг дуудан ирvvлж Олон овоогын ар,
Бор толгод дахь цэргийн хуаранд буудан алжээ.<br />
<br />
ЦАХАР САЙД ЦОРЖ ЛАМЫГ ХОРООСОН НЬ<br />
1914 онд халх цэрэг буцсан боловч Цорж лам Лавай дахь цэргийн ерєнхийгєєрєє
vлдэв. найргvй шийтгэж эхлэв. Амбан Хаванг баривчлан шоронд хорьсонд тэр баян
бvх малаараа торгуулж, шоронгийн аяыг даалгvй 2 жил болоод насан эцэс болов.
Амбайн хvргэн хvv Сvнбvрvv арга барахдаа эхнэр хvvхдээ орхин vvрэг vvрэн
тэнvvчилж, халхын хамрын хийдэд хvрч номтой ламын дэмжлэгийг олж лам болоод 2
жил ном vзээд хийдэд дасалгvйн учраа хэлсэнд тэр лам нь vvрэг жодгор, єндгєн
тогоо, гандан тєхєєрч єгєєд зvч болж ард олныг тойрон амьтанд тус vйлд
хэмээжээ. Сvнбvрvv гуай тvvнйиг нь хvлээн авч Ар Халхын Ил хошууд авга
vзмэрчээр гурван жил яваад багшдаа эргэж очиход багш нь одоо нутаг усандаа
очиход аюулгvй хэмээн шар торгон дээл бэлтгvvлж єгчээ.<br />
Сvнбvрvvг явсан хойно эхнэр нь нас нєгчиж ээж нь бага хvvг нь авсан байж. Нэг
єдєр нохой хорихоор гарахад алга болсон хvv нь ирж хэмжээлшгvй их баяр хєєр
болжээ. Євєр Монголын ард тvмний vхэр жилийн тэмцлийн тєгсгєл ийм буюу.<br />
Ард, цэргээрээ амар тvвшинтэй золгож, цаг тєвшрєх найдвар бий болж байв. Дайныг
зогсоох тухай хар цэрэг, цахар цэргийн хооронд хэлцэл явагдаж байх уеэр Лавайн
сvмд 30-аад морьтон хар цэрэг ирж Цорж ламтай ярилцах хvсэлт тавив. Харуулын
цэрэг Цорж ламаас тэднийг зогсоон тулалдья гэсэн боловч Цорж лам хэлэлцээрээ
хийж байгаа уе байлдаж болохгvй хэмээжээ. Тэд гагцхvv Цорж ламтай ярилцаад, тун
удалгуй Цорж ламыг дагуулан аваачиж хэлцлээ vргэлжлvvлье гэсэнд тавьтын дарга
Чимэдцэрэн Цорж ламыг цэргээр хамгаалуулан дагаж явахаар завдахад , тэд: тийм
олон цэрэг хэрэггvй, 2 бие хамгаалагч байхад л болно гэв.<br />
Ийнхvv хар цэргийг дагаж ирсэн хоёр лам Цоржийг хамгаалагч болон зориуд
авчирсан жороо моринд мордуулж авч явав. Цорж ламыг ийнхvv Цахар яманд хvргэн
хороожээ. Цахар цэргvvд эзэнгvйрэн, зарим нь бvр тэнvvлчин болов.<br />
<br />
СYНБYРYY ГУАЙ БАДАРЧЛАН ТЭНЭВ<br />
Цахар сайд Цорж ламыг хороосны дараа цахар яамнаас олныг хамарсан цэвэрлэгээний
егvvтгэл эхлэв. Эхлээд Мєдєє ванг хоёр дvvтэй нь баривчлан цаазаар аваачив.
Бага дvv Мєгдєнбєєг нэгэн сvсэгтэн орос хvн нууж байгаад амийг нь аварчээ.<br style="mso-special-character: line-break;" />
<br style="mso-special-character: line-break;" />
</span>DShttp://www.blogger.com/profile/02116183384108726959noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6917749171724785088.post-29427599568540997272012-11-28T02:22:00.002-08:002012-11-28T02:22:42.429-08:00Хүрээний өргөн чөлөө буюу Сүхбаатарын талбай<!--[if gte mso 9]><xml>
<o:OfficeDocumentSettings>
<o:RelyOnVML/>
<o:AllowPNG/>
</o:OfficeDocumentSettings>
</xml><![endif]--><br />
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>JA</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:EnableOpenTypeKerning/>
<w:DontFlipMirrorIndents/>
<w:OverrideTableStyleHps/>
<w:UseFELayout/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin-top:0cm;
mso-para-margin-right:0cm;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0cm;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;
mso-fareast-language:JA;}
</style>
<![endif]-->
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://2.bp.blogspot.com/--xj28VU-HqE/ULXlwJOi9zI/AAAAAAAAAZc/n1EQ5tLEUJ0/s1600/talbai.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="240" src="http://2.bp.blogspot.com/--xj28VU-HqE/ULXlwJOi9zI/AAAAAAAAAZc/n1EQ5tLEUJ0/s320/talbai.jpg" width="320" /></a></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;"> Монголын хотуудад
эртнээс уламжлалтай өвөрмөц талбайнууд байсан бөгөөд “Чөлөө” , “Их чөлөө” ,
“Өргөн чөлөө” ,гэх мэтээр нэрлэдэг байжээ. Нийслэл хүрээнд Богдын шар ордны
өмнөх их чөлөө , зүүн хүхрээний өмнөх гол чөлөө хоёрыг холбосон зүүн хүрээний
урд үүд /залрах зам/ өргөн чөлөө Вангай өргөн чөлөө , Сэцэн тойны өргөн чөлөө ,
сангийн өргөн чөлөөд нь жирийн гудамжийг бодвол урьдаас төлөвлөсөн тодорхой
зориулалттай өргөн цэлгэр гудамжууд байсан. Ийм дөрвөн үүдтэй байдаг нь
язгуурын олон хүрээний үеэс уламжлалтай. олон мянган жилийн түүхтэй зүйл юм.
Богдын шар ордны өмнөх Их чөлөө нь, Богд Жавзандамба хутагт шашны ёслолын үед <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>олон шавь нартаа сунтгийн адис тавьж ,
өглөг<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>,хишгээ хайрладаг , хүрээний их
цам харайж хүчит бөхийн барилдаан болдог гадуураа шөргөн хашаатай тусгай
зориулалт бүхий талбай байв. Энэ талбай анхдугаар Богдын шар орд буй болсон
хутагтын Өргөө Их Хүрээ <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>болж өргөжсөн
бүх түүхийн туршид байж , хүрээтэй цуг нүүж , буухдаа ч<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>энэ л зохион байгуулалтаа <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>байжээ. </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Оросын эрдэмтэн
А.Позднеев 1892 онд Их хүрээгээр дайрч явсан замын тэмдэглэдээ “Богд гэгээний
ордноос урагш хүрээний төвд өргөн чөлөө байна” гэж бичсэн нь энэ талбайг хэлж
буй хэрэг юм. Энэхүү их чөлөө гэдэг талбайд 1911 оны 12 дугаар сарын 16-нд
Монгол улс Манж дайчин гүрний захиргаанаас гарч тусгаар тогтнолоо сэргээн
тунхаглаж Богд Жавзандамба хутагтыг хэмжээгүй эрхт хаанд өргөмжилж их ёслол болсон
ба 1919 оны 12 дугаар сарын 29-нд энэ талбайд олон хүн цугларч Монголын тусгаар
тогтнолыг устгаж , Монгол улсын хаан Богд эзэн нь Хятадын ерөнхийлөгчийн хөрөгт
мөргөх жигүүрт ёслол болж үүнд дургүйцсэн ард түмэн Богдын ордны хаалган дээр
мандуулсан Хятад улсын төрийн далбааг устгаж эсэргүүцлийн хөдөлгөөн өрнөсөн байна.
Энэ талбай 1924 онд Богд хаан өөд болсон үеэс ач холбогдолгүй болжээ. Харин
Хүрээний өмнөх гол чөлөө нь зүүн хүрээний төв дунд биш Хүрээ эргэдэг мөргөлийн
замын гадна , зүүн хүрээний урд үүдний Даанжуурын хүрдүүдийн урд талд оршиж
байв. Энэхүү гол чөлөөний хойд талд нь зүүн хүрээ , зүүнтэй нь амбан ханы хороо
, урд талд нь Чойжин ламын сүм , баруунтай нь Дархан чин ван , Баатар ван ,
Бишрэлт<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>гүнгийн хороодоор хүрээлэгдсэн
өөрөөр хэлбэл Монголын нийслэл хүрээни хорооллуудын хооронд ямар нэгэн барилга байгууламжгүй
, дундуур нь зориулалтгүй , олон хороодын гол чөлөө газар байжээ. Тийм ч учраас
эргэн тойронд нь байгаа хорооныхны хогоо асгадаг гол газар байв. Энэхүү гол
чөлөөний баруун хойно /одоо Монголын үйлдвэрчний эвлэлийн төв зөвлөлийн байр
байгаа дээр / Түшээт ханыхны хог гэсэн нэртэй өндөрлөж овоолсон хогуудын
хамгийн өндөр нь байсан гэдэг. 1921 оны 7 дугаар сарын 8-нд Жанжин Сүхбаатар их
цэргүүтэйгээ Хиагтаас ирэхдээ Толгойтын давааны араас мордож , морин шогшоогоор
нийслэлдээ трээд зүүн хүрээний өмнөх гол чөлөөнд орж ирэхэд хүрээнийхэн баяр
хөөр болж цай идээний дээжийг өргөн угтаж Монгол , Орос бүх цэргүүд мориныхоо амыг
татацгаав. Энэ үед цэрэг , дарга нарын морьд шээжээ. </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Жанжны морь шээж байгааг
харсан “Ясан толгой “хэмээх Гаваа гэгч цэрэг “Бүх цэргийн жанжны морь шээхийг
бодоход энэ газар тун их бэлгэ дэмбэрэлтэй газар юм даа” хэмээн бодоод орой нь
Амбан ханы хороонд байгаа гэрээсээ дэлэм хэрийн урт төмөр гадас авчирч
Д.Сүхбаатарын морь шээсэн газарт далд ортол нь хатгаад орхичихжээ. Агт морио
дээдэлдэг Монгол хүн аян дайн , ав хомрого , өөд болоочийг хөдөөлүүлэх зэрэгт
морь шээсэн газрыг маш их бэлэгшээн мориноос буух зан үйл үйлддэг уламжлалыг
дагажээ. 1921 оны долдугаар сарын 11-нд хүрээний өмнөх гол чөлөөний зүүн өмнө
этгээд , одоогийн Дуурь бүжгийн академик театрын өмнөхөнтэй модон индэр
байгуулж эндээс ардын эрхт хэмжээт цаазат Монгол улс байгуулагдсаныг зарлаж ,
хөдөлмөрчдийн өргөн их цуглаан болж , цуглаан дээр Ерөнхий сайд Д.Бодоо нар үг
хэлж 1921 оны үндэсний хувьсгалын ялалтыг зарлан тунхаглан , цэргийн жагсаал
үйлджээ. Энэ үеэс хүрээнийхэн хүрээний өмнөх их чөлөөг “Индрийн талбай” хэмээн
нэрлэх болсон байдаг. Индрийн талбайд энэ мэт хурал цуглаан болдог байсны нэг
нь 1921 оны 12 дугаар сарын 23-нд болсон хөдөлмөрчдийн өргөн цуглаан юм. Энэ
цуглаан дээр жанжин Сүхбаатар нам ардын засгийн газраар эхнэр хүүхнүүдийн гэзэг
үсийг хяргаж , үсний чимэглэл зүүлт зэргийг хүчээр хураасан явдлыг улс төрийн
хортой алдаа болжээ хэмээн шүүмжилсэн үг хэлсэн байна. Дараа нь 1922 оны 7
дугаар сарын 30-наас наймдугаар сарын 1-нд /хуучин тооллоор/ 1921 оны
хувьсгалын ялалтыг зарлан тунхагласны нэгэн жилийн ойн баяр наадамд жанжин Сүхбаатар
цэргийн жагсаал хүлээн авах ажлыг гардан хийсний 20 онож тэргүүн байр эзэлсэн
тул “Гайхамшигт нэмэх идэр мэргэн” цолоор шагнуулсан байна. Энэ мэтээр
Сүхбаатар Монголчуудын дунд аяндаа алдаршиж , индрийн талбайг 1923, 1924 оны
үеэс Сүхбаатарын нэрээр нэрлэх болжээ. Тэр үед Монголын нийслэлд гарч байсан
“Известия Уланбатор хото” гэдэг сонины 1925 оны 7 дугаар сарын 15-ны 195
дугаарт Монголчууд уламжлал ёсоор ардын хувьсгалынхаа 4 жилийн ойн баярын
жагсаалыг Сүхбаатарын талбайн зүүн хойд хэсэгт ардын цэнгэлдэх буюу “бөмбөгөр
оройт” театрын үйл ажиллагааны нээлт болсны дээр 1931 онд хувьсгалын 10 жилийн
ойгоор Померацовын зураг төслийн оролцоотойгоор театрын үүдний газар
Сүхбаатарын анхны хөшөөг байгуулжээ. Одоогийн Зүүн хараа хотын зүүнтэйх
Ширхэнцэг уулын оройд 1921 оны зун жанжин Сүхбаатар морьтойгоо гэрч үг хэлсэн
юм гэдэг домог ярианаас сэдэвлэн уран барималч Чоймболын бүтээсэн гинжин хайс
бүхий хад чулууны орой дээрх морьтой Сүхбаатарын хөшөөг 1946 оны долдугаар
сарын 8-нд тэмдэг тавьсан газар буй гэдгийг сонссон учир түүнийг олж
Сүхбаатарын шинэ хөшөөг тэнд босгох нь зүйтэй гэсэн хариу өгсөн аж. Олон хоног эрэл
хийсний эцэст тэмдэгт газрыг олж тэнд хөшөөний суурь тавих ёслол болжээ. Тэгээд
1946 оны 7 дугаар ёслол Сүхбаатарын хөшөөг 1946 онд чухам хаана босгохыг маршал
1921 оны долдугаар сарын 8-нд тэмдэг тавьсан газар буй гэдгийг сонссон учир
түүнийг олж Сүхбаатарын шинэ хөшөөг тэнд босгох нь зүйтэй гэсэн хариу өгсөн
байна. Олосон хоног эрэл хийсний эцэст тэмдэгт газрыг олж тэнд хөшөөний суурь
тавих ёслол болжээ. Тэгээд 1946 оны 7 дугаар сарын 8-нд үндэсний хувьсгалын 25
жилийн ойг тохиолдуулан хөшөөг нээгээд 25 жилийн ойг тохиолдуулан хөшөөг
нээгээд хойтон жил нь 1947 онд БНМАУ-ын сайд нарын зөвлөлийн тогтолцоогоор 1931
онд босгосон Сүхбаатарын хөшөөг Сүхбаатарын талбайгаас тэр үеийн офицерийн
сургууль хичээлийн байрны өмнө шилжүүлж байрлуулжээ. 1947 оны 7 дугаар сарын
8-нд бүрэн цардан тохижуулсан Сүхбаатарын талбайн үйл ажиллагааг нээх ёслолыг
/1921 онд индэр байгуулсан тэр газар улаан тууз хайчилж БНМАУ-ын Бага хурлын
Тэргүүлэгчдийн дарга Г.Бумцэнд гуай үг хэлсэн / үйлдсэн байна. Ийнхүү
Сүхбаатарын талбайг тохижуулах ажлыг маршал Чойбалсан гардан удирдаж , эргэн
тойрных нь хэмжээг өөрөө хэмжин зааж өгсний дээр энэ талбайн хойморт төрийнхөө
шинэ ордныг бариулж 1951 оноос үйл ажиллагааг нь эхлүүлжээ. </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Олноо өргөгдсөн Богд
хаант Монгол улсын төрийн /шар/ орд Нийслэл хүрээний гол хэсэг болох Зүүн хүрээний
төв дунд Богд хан уул , хатан Туулын гол уруу харуулсан байрлалтай байсан
түүхэн уламжлалыг үндэслэн төрийнхөө шинэ ордныг одоогийн Монгол улсын
боловсорлын их сургуулиийн орчмоос Сүхбаатарын талбайн хойморт шилжүүлсэн
байна.</span></div>
DShttp://www.blogger.com/profile/02116183384108726959noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6917749171724785088.post-91603711937516342702012-11-28T02:19:00.001-08:002012-11-28T02:19:08.092-08:00Чойбалсангийн хөшөө<!--[if gte mso 9]><xml>
<o:OfficeDocumentSettings>
<o:TargetScreenSize>800x600</o:TargetScreenSize>
</o:OfficeDocumentSettings>
</xml><![endif]--><br />
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:EnableOpenTypeKerning/>
<w:DontFlipMirrorIndents/>
<w:OverrideTableStyleHps/>
</w:Compatibility>
<w:BrowserLevel>MicrosoftInternetExplorer4</w:BrowserLevel>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin:0cm;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:10.0pt;
font-family:"Times New Roman","serif";}
</style>
<![endif]-->
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://3.bp.blogspot.com/-xLIOpiChm8k/ULXlDNW4W6I/AAAAAAAAAZU/7qaqKt091DA/s1600/527-1351579486%D0%A2%D0%9E%D0%A0.jpeg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="204" src="http://3.bp.blogspot.com/-xLIOpiChm8k/ULXlDNW4W6I/AAAAAAAAAZU/7qaqKt091DA/s320/527-1351579486%D0%A2%D0%9E%D0%A0.jpeg" width="320" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<span style="font-size: small;"><span>Хорлоогийн</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>Чойбалсан</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> 1895 </span><span>оны</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> 2-</span><span>р</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>сарын</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> 8-</span><span>нд</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>тэр</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>үеийн</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> <a href="http://mn.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A1%D1%8D%D1%86%D1%8D%D0%BD_%D1%85%D0%B0%D0%BD_%D0%B0%D0%B9%D0%BC%D0%B0%D0%B3&action=edit&redlink=1" title="Сэцэн хан аймаг (бичигдээгүй байна)"><span style="color: windowtext; font-family: "Times New Roman","serif"; text-decoration: none;">Сэцэн</span><span style="color: windowtext; text-decoration: none;"> </span><span style="color: windowtext; font-family: "Times New Roman","serif"; text-decoration: none;">хан</span><span style="color: windowtext; text-decoration: none;"> </span><span style="color: windowtext; font-family: "Times New Roman","serif"; text-decoration: none;">аймгийн</span></a> <a href="http://mn.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%90%D1%87%D0%B8%D1%82_%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B8%D0%B9%D0%BD_%D1%85%D0%BE%D1%88%D1%83%D1%83&action=edit&redlink=1" title="Ачит вангийн хошуу (бичигдээгүй байна)"><span style="color: windowtext; font-family: "Times New Roman","serif"; text-decoration: none;">Ачит</span><span style="color: windowtext; text-decoration: none;"> </span><span style="color: windowtext; font-family: "Times New Roman","serif"; text-decoration: none;">вангийн</span><span style="color: windowtext; text-decoration: none;"> </span><span style="color: windowtext; font-family: "Times New Roman","serif"; text-decoration: none;">хошууны</span></a> </span><span>зүүн</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>Суваргачин</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>отгийн</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>хамжлага</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";">, </span><span>малчин</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>эмэгтэй</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>Хорлоогийн</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">дөрөвдөх</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">отгон</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>хүү</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>болон</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>төржээ</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";">. </span><span>Түүний</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>эцэг</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>Жамц</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> <a href="http://mn.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B0%D0%BD%D0%B6%D1%83%D1%83%D1%80&action=edit&redlink=1" title="Манжуур (бичигдээгүй байна)"><span style="color: windowtext; font-family: "Times New Roman","serif"; text-decoration: none;">Манжуур</span></a> </span><span>дахь</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> <a href="http://mn.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%94%D0%B0%D0%B3%D1%83%D1%83%D1%80_%D0%9C%D0%BE%D0%BD%D0%B3%D0%BE%D0%BB&action=edit&redlink=1" title="Дагуур Монгол (бичигдээгүй байна)"><span style="color: windowtext; font-family: "Times New Roman","serif"; text-decoration: none;">Дагуур</span><span style="color: windowtext; text-decoration: none;"> </span></a></span><span>Монголын</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>газраас</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>Суврагачин</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>отогт</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>цагаачилж</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>ирсэн</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>хүн</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>байв</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";">. </span><span>Гэтэл</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>отгийнхон</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>болон</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>хошуу</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>тамгын</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>захиргаа</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>цагаачин</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>тэнүүлчин</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>хэмээн</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>түүнийг</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>хавчиж</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>байсан</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>учир</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>Хорлоотой</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>гэр</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>бүл</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>болж</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>чадалгүй</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";">, </span><span>хүүгээ</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>эхийн</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>хэвлийд</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>байхад</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>орхин</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>явжээ</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";">. </span><span>Харин</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>хүүгээ</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>төрөх</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>үед</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>буцаж</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>ирэн</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";">, </span><span>хүүдээ</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>Дугар</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>гэдэг</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>нэр</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>өгч</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>эхнэр</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>хүүхэдтэйгээ</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>хэсэг</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>хугацаанд</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>хамт</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>байсан</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>ч</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>удалгүй</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>буцаж</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>яваад</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";">, </span><span>эргэж</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>ирж</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>амжилгүй</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>өөд</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>болжээ</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";">. </span><span>Хорлоо</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>хүүгээ</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>эх</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>барьж</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>авсан</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>эмгэн</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>Дэлгэрэхэд</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>түр</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>үрчлүүлж</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> 3 </span><span>нас</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>хүрмэгц</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>буцаан</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>авч</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>төрсөн</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>хүү</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>Нэрэндээ</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>өргүүлжээ</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";">. </span><span>Дугар</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>хүү</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>ийнхүү</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>гурван</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>эхийн</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>асрамжид</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>бойжсон</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>байна</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";">. </span><span>Дугарыг</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> 7 </span><span>настайгаас</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>нь</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>түвд</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>ном</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>үзүүлж</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";">, 9 </span><span>настайд</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>нь</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>Нийслэл</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>Хүрээнээ</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>дагуулан</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>ирж</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>Богдод</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>мөргүүлжээ</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";">. </span><span>Дугар</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>багадаа</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>их</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>сэргэлэн</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>байсан</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>учир</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";">“</span><span>Оодогийн</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>чоно</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";">”</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>хочтой</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>явжээ</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";">. </span><span>Эхүүд</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>нь</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>хүүгийнхээ</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> 12 </span><span>настайд</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>Угтам</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>уулын</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>Довчин</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>хувилгаанд</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>шавь</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>оруулаад</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>буцах</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>замдаа</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>өөрийн</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>хошууны</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";">“</span><span>Сайн</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>билгийг</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>бадруулагч</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";">”</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>сүмээр</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>дайрч</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>танил</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>нэгэн</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>ламынд</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>үлдээсэн</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>ажээ</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";">. </span><span>Ингэж</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>байтал</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>эхийн</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>төрсөн</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>дүү</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>бөгөөд</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>өөрийг</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>нь</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>үрчилсэн</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>эх</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>Нэрэн</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>нас</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>барсныг</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>дуулаад</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>хийдээс</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>гурван</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>өртөө</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>хол</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>газар</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>явган</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>туулж</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>гэртээ</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>харьсан</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>байна</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";">. </span><span>Хойд</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>жил</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>нь</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>мөн</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>хийдэд</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>хүргэгдэж</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";">, </span><span>тэнд</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>сахил</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>санваар</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>хүртэж</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";">“</span><span>Чойбалсан</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";">”</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>нэртэй</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>болжээ</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";">. </span><span>Жамц</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>эцэгт</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>Дугар</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>хөвгүүн</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>амьдралын</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>элдэв</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>учрал</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>тохиолын</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>эрхээр</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>хэрхэн</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>Хорлоо</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>овогттой</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>Чойбалсан</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>болж</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>хувирсан</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>түүх</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>ийн</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>буюу</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";">. </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<span style="font-size: small;"><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"><span> </span></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<a href="http://1.bp.blogspot.com/-9YfOMdtpFE4/ULXkrNaojWI/AAAAAAAAAZM/gbwkSpO8rIw/s1600/%D1%87%D0%BE%D0%B9%D0%B1%D0%B0%D0%BB%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B8%D0%B9%D0%BD_%D1%85%D3%A9%D1%88%D3%A9%D3%A9.jpeg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="http://1.bp.blogspot.com/-9YfOMdtpFE4/ULXkrNaojWI/AAAAAAAAAZM/gbwkSpO8rIw/s1600/%D1%87%D0%BE%D0%B9%D0%B1%D0%B0%D0%BB%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B8%D0%B9%D0%BD_%D1%85%D3%A9%D1%88%D3%A9%D3%A9.jpeg" /></a><span style="font-size: small;"><span style="font-family: "AGKornelia Mon";">1921 </span><span>оны</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>Монголын</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>үндэсний</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>ардчилсан</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>хувьсгалын</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>удирдагчийн</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>нэг</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> 1936-1952 </span><span>онуудад</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>МАХН</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";">-</span><span>ын</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>Төв</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>Хорооны</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>ерөнхий</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>нарийн</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>бичгийн</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>дарга</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";">, </span><span>Засгийн</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>газрын</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>ерөнхий</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>сайдын</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>өндөр</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>албан</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>тушаалд</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>ажиллаж</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>байсан</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>төр</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>нийгмийн</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>нэрт</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>зүтгэлтэн</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>өрлөг</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>маршал</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>Х</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";">.</span><span>Чойбалсангийн</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>энэхүү</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>хөшөөг</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> 1946 </span><span>онд</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>С</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";">.</span><span>Чоймбол</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> /</span><span>Махбал</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";">/-</span><span>ын</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>эх</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>загвараар</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>хийж</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";">, </span><span>Монгол</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>Улсын</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>Их</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>сургуулийн</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>нэгдүгээр</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>байрны</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>өмнө</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span>байрлуулжээ</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";">. XX</span><span style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">зууны</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">Монголын</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">удирдагчийн</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">нэг</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">Х</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";">.</span><span lang="MN">Чойбалсангийн</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">хөшөөг</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> 1946 </span><span lang="MN">онд</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">босгосон</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">нь</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">Монгол</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">Улсын</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">анхны</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">генералуудын</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">нэг</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";">, </span><span lang="MN">Монгол</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">улсын</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">баатар</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">Жамъянгийн</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">Лхагвасүрэнгийн</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">хөшөөтэй</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">нэгэн</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">адилаар</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">амьд</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">ахуйдаа</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">өөрийн</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">хөшөөг</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">сүндэрлүүлсэн</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">хүний</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">нэг</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">болсон</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">юм</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";">. </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<span style="font-size: small;"><span lang="MN">Тус</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">хөшөө</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">нь</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">өнөө</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">Сүхбаатар</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">дүүргийн</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> 6-</span><span lang="MN">р</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">хорооны</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">нутаг</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">дэвсгэр</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">МУИС</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";">-</span><span lang="MN">ын</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">хичээлийн</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">төв</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">байрны</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">урд</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">талд</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">буюу</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">Хувьсгалчдын</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">өргөн</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">чөлөө</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";">, </span><span lang="MN">Их</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">сургуулийн</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">гудамжны</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">уулзварын</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">зүүн</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">хойно</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">байдаг</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";">. </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<span style="font-size: small;"><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";">ÍÈÒÕÒ-èéí 2002 îíû 08 äóãààð òîãòîîë, ÑÁÄ-èéí Ç</span><span lang="MN">асаг</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";">Äàðãûí</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> "</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";">Õºøºº</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";">äóðñãàëûí</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";">ç¿éëñèéã</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";">øèíý÷ëýí</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";">á¿ðòãýæ</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";">, </span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";">õàðèóöóóëàõ</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";">òóõàé</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";">" 2002 </span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";">îíû</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> 212 </span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";">äóãààð</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";">çàõèðàìæ</span><span lang="MN">аар</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">тус</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">тус</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">хамгаалалтанд</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">авч</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";">, </span><span lang="MN">бүртгэсэн</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";"> </span><span lang="MN">болно</span><span lang="MN" style="font-family: "AGKornelia Mon";">. </span></span></div>
DShttp://www.blogger.com/profile/02116183384108726959noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6917749171724785088.post-8454722822202220922012-11-25T21:10:00.001-08:002012-11-25T21:10:33.194-08:00БНМАУ-ын Засгийн газрын ордоны барилга<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:EnableOpenTypeKerning/>
<w:DontFlipMirrorIndents/>
<w:OverrideTableStyleHps/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><br />
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin-top:0cm;
mso-para-margin-right:0cm;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0cm;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Arial","sans-serif";}
</style>
<![endif]-->
<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: right; text-indent: 36pt;">
<span lang="MN" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Улаанбаатар хотын музейн ЭША</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: right; text-indent: 36pt;">
<span lang="MN" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Гэрэлийн Очбаяр </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: left; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: left; text-indent: 36pt;">
<span lang="MN" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Хувьсгалын өмнө
“Хүрээний сайдын Яам” хэмээх автономитын дотоод яам байсан газар дээр 1929-1930
оны үеэс тус улсын Сангийн яамнаас эрхлэн хоёр давхар барилгыг бариулсанд
Засгийн газар байрлажээ. Уг байшинг 1942-1943 онд өргөтгөн давхарласан бөгөөд
энд Х.Чойбалсан 1937-1951 онд ажиллаж байжээ. 1951 оноос эхлэн Улсын багшийн
дээд сургууль байрлах болж тус сургуулийн цаашдын өсөлт хөгжилтийн дагуу уг
барилгад 1958-1959 онд өргөтгөл хийж, баруун хойт хэсгийг нэмэн барьсан бөгөөд
1970-1971 онд дахин өргөтгөж хичээлийн дөрвөн давхар барилгыг хойт хэсэгт нь
залган барьжээ.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: left; text-indent: 36pt;">
<span lang="MN" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">1926-1930 он
хүртэлх хугацаанд Улаанбаатар хотын төв хэсэгт нийт 12 байшин барилга барьж,
үүнд 9560 мянган төгрөгийг зарцуулжээ. Тус хугацаанд барьсан 12 байшингийн нэг
нь Ардын засгийн газрын байшин юм. Мөн 1943 онд 17.4 сая төгрөгийн 7 барилгыг
барьсаны дотор Ардын засгийн газрын барилгын өргөтгөл багтаж байлаа.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: left; text-indent: 36pt;">
<span lang="MN" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Өнөөгийн
Боловсролын Их Сургуулийн хичээлийн “А” байр байгаа барилгыг анх барихдаа, нүүр
талаас харахад тэгш бус хэмтэй, гурван давхартай хэсэгт гол хаалга гаргасан,
зүүн тийш хоёр давхараар үргэлжилсэн тоосгон барилга агаад дээвэрт нь стропиль
хийц хэрэглэж хоёр тийш налуу дээвэр үүсгэн хуудас төмрөөр бүржээ. Тэгш өнцөг
үүсгэн хойш үргэлжлэх жигүүр нь нэг дан, автомашины зогсоол гарааш байхаар
төлөвлөжээ. Энэ барилга нь хүн суухаар төлөвлөсөн давхар барилгуудын нэг юм.
Хуучин Нийслэл хүрээнд олон давхар мэт барилгууд байсан боловч дээд давхруудад
хүн суухаар хийж байсангүй зөвхөн Богд хаанд зориулсан Лавиран сүмүүдийг хүн
суух давхартай хийж байсан ба Богд хааныг бурхан мэт өргөмжилж байсан учир дээд
давхарт нь заларч, 1-р давхарт үйлчилгээний хүмүүс байхаар бодож байжээ. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: left; text-indent: 36pt;">
<span lang="MN" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Монголчуудын
өөрийн дээр малгай бий, малгай дээр хөх тэнгэр байдаг гэсэн уламжлалт ойлголт
байсан учир дээд давхруудад цэвэр бурхан шүтээн буюу номын сан </span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">(</span><span lang="MN" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">тавиуруудыг</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">)</span><span lang="MN" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;"> байрлуулж
байжээ. Ийнхүү Засгийн газрын барилгыг давхар барьсан нь монголчуудын уламжлалт
ёс заншилд хүчтэй хандаж хэнийг ч үл тоон дээгүүр нь алхан гарч болох мэт
ойлголтыг өгчээ. </span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"></span></div>
DShttp://www.blogger.com/profile/02116183384108726959noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6917749171724785088.post-52928876134418528882012-11-25T21:06:00.001-08:002012-11-28T02:11:23.752-08:00МОНГОЛ ЦЭРГИЙН ТАКТИКИЙН ТУХАЙД<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>MN-MONG-CN</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:EnableOpenTypeKerning/>
<w:DontFlipMirrorIndents/>
<w:OverrideTableStyleHps/>
<w:UseFELayout/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><br />
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="footnote text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="footnote reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="endnote reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="endnote text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin-top:0cm;
mso-para-margin-right:0cm;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0cm;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:"Mongolian Baiti";
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;}
</style>
<![endif]-->
<br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: right; text-indent: 36pt;">
<span lang="MN" style="color: black; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: MN;"> <i>БХЯ-ны Батлан хамгаалахын Эрдэм Шинжилгээний хүрээлэнгийн </i></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: right; text-indent: 36pt;">
<i><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: MN;">Цэргийн Түүх Судлалын Төв</span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: right; text-indent: 36pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: MN;"><b><i>Доктор, профессор Сарт Боржигин Жамбын Базарсүрэн</i></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: MN;">Чингис хаан цэргийн суут жанжны хувьд дэлхий дахины цэргийн хэргийн хөгжилд
үнэтэй хувь нэмэр оруулсан билээ. Тэрбээр цэргээ </span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: MN;">бүхэлд нь аравтын тогтолцоонд тулгуурласан “Мянгатын
байгуулалт”-ад шилжүүлж, цэргийн ардчиллын төгөлдөржсөн хэлбэр дээр үндэслэсэн
удирдлагын “Нэгдмэл захиргааны ёс”-ыг анх удаа практикт хэрэгжүүлэн
цэрэг-захиргааны эрс шинэчлэл хийж, түүхийн ахар богино хугацаанд дэлхийд
хосгүй сахилга, зохион байгуулалттай армийг буй болгосон нь тийнхүү монгол цэргийн
урлагийг дэлхийд тэргүүлэх түвшинд гаргах боломжийг бүрдүүлж өгчээ.</span></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Стратегийн тухайд</span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;">Чингис хааны цэргийн урлаг буюу стратеги, тактик нь
эсгий туургатан, монголчуудын үе үеийнхний боловсруулан хэрэглэж ирсэн цэргийн
эрдэм ухааны төгөлдөржсөн хэлбэр байсан бөгөөд Чингис хаан тэргүүтэй цэргийн
жанжнуудын суу ухаанаар үржигдэн агуусаж дундад эртний монгол цэргийн түүхэн их
ялалт амжилтуудын үндэс суурь нь болсон билээ. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: MN;">Их
Монгол Улсын цэргийн стратегийн үндэс нь <b style="mso-bidi-font-weight: normal;">“Маневрын
дайн”-ы стратеги</b> байснаараа бусдаас онцлог. Орчин үеийн цэргийн шинжлэх
ухаанд стратегийн түвшинд маневрыг голлон хэрэглэж буй дайныг ийнхүү нэрлэдэг.
Чингис хаан ийнхүү “Маневрын дайн”-ы стратегийг боловсруулах явцдаа түүнтэй
холбоотой олон зүйлийг мөн анх санаачлан хэрэгжүүлсэн юм. Жишээ нь <b>т</b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">агнуулын бүхэл бүтэн сүлжээг анх зохион байгуулсан
</b><span style="mso-bidi-font-weight: bold;">бөгөөд өрнийн улс орны армиудын штабууд
XX зуун гэхэд л сая цэргийн тагнуулын тусгай байгууллагатай болсон билээ.</span>
Монгол цэрэг аль ч улс оронд өөрийн нутагт байгаа мэт чөлөөтэй, түргэн шуурхай
довтолгож асан нь чухамдаа бүх төрлийн тагнуулын сүлжээ найдвартай ажиллаж
байсны үр дүн мөн.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: MN;">ХХ зуунд
АНУ-ын Зэвсэгт Хүчинд үүсгэн байгуулсан <b>“Түргэн байрлуулах хүчин” </b>болон
бусад улсын ийм маягийн цэрэгтэй үүрэг, зориулалтын хувьд ижил гавшгай цэрэг
болох <b>"Тама" (“Тамачи”)</b> хэмээх цэргийг монголчууд бүр XIII
зуунд цэргийн хэрэгт хэрэглэж эхэлсэн билээ.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: MN;">Үүнээс
гадна "Дайны ажиллагааны театр"-ыг сайтар тандан судалж, их цэрэг
явах зам, гүүр барих зэргээр урьдчилан бэлтгэж, төхөөрөмжилдөг байсан аргыг
ихэнхи улс орон ХХ зуун хүрч байж л сая хэрэглэх болсон билээ.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: MN;">Түүнчлэн:</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: MN;">-цэрэг,
дипломатын аргыг хослуулан дайсан улсаа ганцаардуулах;</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: MN;">-стратегийн
операцыг явуулахдаа цэргийг заавал гурван гар болгох буюу нэг нэгнийгээ
халхалсан байдалтай илгээх;</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: MN;">-дайсан
улсынхаа газар нутгийн тал талаас зэрэг давшилт хийж хүчийг нь тарамдуулах; </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: MN;">-гол
цохилтын чиглэлийг зөв сонгож, стратегийн гэнэтийн ажиллагаагаар дайснаа мохоох;</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: MN;">-гол
объект, хаад, ноёдыг нь тасралтгүй мөрдөн хөөж дайсныхаа нэгдсэн удирдлагыг
алдагдуулах;</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: MN;">-сэтгэлзүйн
хүчтэй довтолгоон хийх зэрэг стратегийн төвшинд санаачлан хэрэгжүүлсэн зүйл олныг
дурдаж болно.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: MN;">Энэ
бүхэн нь орчин үеийн дайны урлагт ч зарчмын чухал ач холбогдолтой зүйлс хэвээр
байгаа юм.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: MN;">Ийнхүү
дайны санаачлагыг эхнээс нь гартаа авч, байлдааны ажиллагааг тасралтгүй,
идэвхитэй явуулдаг байсан нь ямагт ялан дийлэхийнх нь үндэс суурь болдог
байжээ. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: MN;">Чингис
хаан тэргүүтэн монгол цэргийн жанжнууд дайн, байлдааны ажиллагааны технологид <b>тоог
бус, чанарыг эрхэмлэх зарчмыг</b> тууштай нэвтрүүлж, ямагт цөөнөөр олныг ялан
дийлж байсан тактикийн өвөрмөц аргуудыг хэрэглэж байсан нь тэр үеийн дэлхий
дахины цэргийн урлагт цоо шинэ зүйл байв. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: MN;">Хятадын
алдарт Сүнзийн сургаальд ”…Хүн хүч дутуу ахул дутаан одогтун, хүч ихээр дутуу
ахул хүчлэн тулалдахаас бултагтун. Учир нь хүчээр дутмаг цэрэг хатгалдан
тулалдах аваас хүчирхэг дайсны олз болмуй”<a href="http://www.blogger.com/blogger.g?blogID=6917749171724785088#_edn1" name="_ednref1" style="mso-endnote-id: edn1;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><span class="MsoEndnoteReference"><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US; mso-fareast-theme-font: minor-fareast;">[i]</span></span></span></span></a>
гэсэн байдаг бол Чингис хаан: “Олноос олон, цөөнөөс цөөн гарз болмуй за”<a href="http://www.blogger.com/blogger.g?blogID=6917749171724785088#_edn2" name="_ednref2" style="mso-endnote-id: edn2;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><span class="MsoEndnoteReference"><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US; mso-fareast-theme-font: minor-fareast;">[ii]</span></span></span></span></a>
хэмээсэн байдаг нь зарчмын эсрэг тэсрэг хандлагын нэгээхэн илрэл болой. Ийнхүү <b style="mso-bidi-font-weight: normal;">“Цөөнөөр олныг
ялах ухаан”</b> хэмээн томъёолж болох зарчим нь
тэр үед улс орноо батлан хамгаалах стратеги, тактикийн бүхий л асуудлыг
боловсруулж ирсэн онолын үндэс суурь болж байсан нь одоо ч ач холбогдлоо
алдаагүй бөгөөд дэлхий дахинаа цэргийн тактикийн чухал нэг зарчим хэвээр
байсаар байна.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; margin-left: 144.0pt; text-indent: 36.0pt;">
<b><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: MN;">Тактикийн тухай</span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: MN;">Тэр үед
олон улс даяар ноёрхож байсан гол хандлага бол улс аймгуудын цэрэг бүр
байлдаанд ерөнхийдөө ямар нэгэн тогтсон хэв загварт баригдсан байлдааны журам,
тактик хэрэглэдэг байсанд оршино. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: MN;"><span style="mso-tab-count: 1;"> </span>Европын улсуудын шилдэг цэрэг болох Рыцарь хэмээх “Морьтон
баатар”-ууд <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>гэхэд “Шивээ”, “Бодонгийн
толгой” буюу “Төмөр гахай” ч гэж оросуудын нэрлэж асан<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>байлдааны журам, түүндээ тохирсон тактикийг л
байлдаанд зонхилон хэрэглэдэг байв.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: MN;">Орос
тэргүүтэн славууд ихээхэн хүчтэй “Төв” болон арай бага хүчтэй хоёр жигүүрийн
нэг, нэг гурвалжин бүхий гурван гурвалжин жагсаалаар байрлаж тулалддаг. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: MN;">Рыцариуд
ч, славууд ч байлдааны явцад анхлан сонгосон тэр журам, жагсаалаа алдахгүйг
эрмэлздэг байсан ба өөр тактикийн хувилбар бараг байхгүй байжээ.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: MN;">Зүрчидийн
“Алтан улс”, Тангудын армид хүнд зэвсэгт явган цэрэг зонхилж асан тул байлдааны
жагсаалаа аль болох чигжүү, нягт агаад гүн тийшээгээ олон шахуу эгнээ болгон
зохион байгуулж, фронтынхоо энгээр дайснаа ааглан түрж цохихыг эрмэлздэг
байжээ. Ийм учраас хувьсан өөрчлөгдөх чанар багатай, хөшүүн нүсэр<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>байснаас тактикийн нэг их олон хувилбар, арга
хэрэглэх боломж ч үгүй байв. Сүн, Тангудын аль нь ч ялгаагүй, амиа авардаг гол
тактик нь хэрэм, цайздаа бүгж халхлан тулалдах явдал байв. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: MN;">Харин
монгол цэргийн хувьд бол тийм бус. Цэргийн тактикийн үндэс нь дээр дурдсан
маневрын дайны стратегийг хэрэгжүүлэх гол нөхцөл болсон дан морьт цэргийн
хувьсангуй хөдөлгөөн буюу маневр болж байв. Байлдааны журмыг бүрдүүлэгч хэсэг,
тэдгээрийн хүн хүчний тоо хэмжээ нь байлдаан бүрт харилцан өөр өөр байхаас
гадна нэгэн тулалдааны явцад ч цагийн байдлын өөрчлөлтөд зохицуулан хүч,
бүлэглэлээ хялбархан өөрчлөн хувьсгаж, гэнэтийн дайралт, сөрөг цохилт хийх
боломжоор илүү байсан юм. Монгол цэрэг хүний тоогоор бусдаас ямагт үлэмж цөөн
байсан авч түүний хүчин чадавхи, цохилтын жин нь хурд, маневрын ачаар олон
дахин нэмэгддэг байжээ. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: MN;">Ийнхүү
олон улсад, ялангуяа өрнөдийн орнуудад тархаж түгээд байсан байлдахуй аргын
“Тогтонги хэв загварчлал (Шаблон)”-ыг таягдан</span><span lang="MN" style="font-family: "Arial Mon","sans-serif"; mso-ansi-language: MN;"> </span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: MN;">хаяхад хүргэсэн нь цэргийн урлагийн хөгжлийг зогсонги
байдлаас гаргахад хүчтэй түлхэц өгсөн бөгөөд энэ нь дэлхий дахины цэргийн
урлагийн хөгжилд Чингис хааны оруулсан нэг гол хувь нэмэр байсан билээ.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Нэг. Хээрийн байлдааны аргууд</span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: MN;">“Монголын
нууц товчоо” болон тэр үеийн бусад сурвалжид үзэхүл <b style="mso-bidi-font-weight: normal;">“Өдөөх буюу өдөж хөдөлгөх”, “Нохой хэрэл хэрэх”, “Нүүр дээрээс нь
асгах”, “Харгана зорчил зорчих”, “Нуур байрт байлдах”, “Цүүц хатгаа хатгах”,
“Алгинчлах”, “Дэрэлгэх буюу дэрлэх”, “Тойрох”, “Шивээлэх”, “Хороолох” хийгээд
“Хүрээ цэрэг”, “Сацсан одны жагсаал”, “Бүгэх”, “Огжатгах”, “Цувруулан цохих”,
“Нуман түлхүүр байр хийх”, “Бух сэжүүр байр хийх” </b>гэхчилэн цэргийн
холбогдолтойгоор<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>зөвхөн нэрлэсэн
төдийгүй, бас үйл хөдлөлөөс нь шууд үлгэр аван тусгасан арга цөөнгүй
тохиолдоно. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: MN;">Монгол
цэргийн жанжид,түүний дотор Чингис хааны цэргийн жанжны авъяас чадвар тодоос
тод харагдсан Наху гүний тулалдааны жишээгээр монгол цэрэг ямархуу тактик
хэрэглэж байсныг өгүүлье. 1204 онд Наху гүнд Найманы цэрэгтэй хийсэн энэ тулалдаан
монгол туургатныг нэгтгэн барах сүүлчийн, шийдвэрлэх томоохон тулалдаануудын
нэг <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>байсан учир тэр талаар Монголын нууц
товчоо тэргүүтэн түүхэн сурвалжид тодорхой тэмдэглэн үлдээсэн байна. </span></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: center;">
<b><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: MN;">Наху гүний тулалдаан</span></b></div>
<div align="center" class="MsoListParagraph" style="margin-left: 54.0pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; text-align: center; text-indent: -36.0pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">I.<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Тулалдах болсон шалтгаан</span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;"><span style="mso-tab-count: 1;"> </span></span></b><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">1204 он бол монгол туургатаныг нэгтгэх олон жилийн тэмцэл
шувтрах шатандаа орж, Монгол овог аймгууд үндсэн хоёр том хэсэгт, тухайлбал
нэгд, Хамаг Монголын буюу Чингис хааны нэгтгэн жолоодсон овог аймгууд, хоёрт,
Найман, түүний талынхан гэж хуваагдсан байсан үе. Тиймээс тэрхүү хоёр тал хэзээ
нэгэн цагт “Үхлийн тулаан” хийх нь гагцхүү цаг хугацааны асуудал байсан гэж болно.
Тийн байтал Найман аймгийн хан ноёд тэр үед дөнгөж сэргээн байгуулагдаад байсан
Хамаг Монголын зүг анхаарлаа хандуулж хүчин чадал бүрэн бүрдэхээс нь өмнө дарж
авахаар шийдвэрлэжээ. Тэр тухай Монголын нууц товчоонд өгүүлэхдээ Найманы Таян
хан: “Энэ дорно зүгт цөөхөн монгол буй хэмээмүй... Эдүгээ мөн хан болоё хэмээн
санаж байна уу тэд. Тэнгэрийг гэгээн гэрэлтэй болгохын тул нар сар хоёр байдаг
биз. Гэтэл газар дээр хоёр хан хэрхэн байж болох. Одоо би явж тэр хэдэн
монголыг авч ирье” гээд цэргээ хөдөлгөсөн гэжээ. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;"><span style="mso-tab-count: 1;"> </span>Тэр үед
Чингис хаан ажиг сэжиггүйгээр Халх голын савд орших Тэмээн хээр хэмээх газар их
ав тавьж байжээ. Таян хан цэргээ хөдөлгөхийн өмнө Онгуд аймгийн эзэнд элч
илгээж Монголын эсрэг хүчин хавсрахыг санал болгосонд Онгудын эзэн үл
зөвшөөрснөөр үл барам Найман дайрах гэж байгаа тухай Чингис хаанд мэдэгджээ.
Тэгмэгц тэрээр ав хомрогоо зогсоож цэргийн ноёдоо цуглуулан хуралдаж Наймантай
байлдах, эсэх тухай хэлэлцээд угтан байлдахаар шийдвэрлжээ.</span></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">II. Тулалдааны бэлтгэл</span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;"><span style="mso-tab-count: 1;"> </span></span></b><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Тийнхүү тулалдах шийдвэр гарсан тул Чингис хаан яаравчлан
байлдааны бэлтгэлээ базаав. Үүнд нэн даруй цэргээ цуглуулан зэр зэвсгээ
хурцлахын ялдамд өөрийн хийгээд дайсныхаа хүчтэй, сул талыг судлан тодорхойлсны
үндсэн дээр цэргийн зохион байгуулалтыг өөрчлөх түүхэн шийдвэр гаргажээ. Үүнд,
тухайн үед Хамаг Монголын цэрэг ч, Найманы цэрэг ч “Хүрээ”-ний зохион
байгуулалттай байсан билээ. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Мнголчууд эртнээс
эхлэн<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>овог, овгоороо нэгдэж хам олныхоо
хүчинд дулдуйдан амь зууж асан агаад өвсний шим, усны тунгалгийг <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>дагаж нүүдэллэн явсаар хаа нэгтээ буудаллахдаа
овгийн ахлагч ноёныхоо орд өргөөг төв дундаа байрлуулж, бусад нь зэрэг дэвээсээ
шалтгаалан тодорхой зохион байгуулалттайгаар тойрч дугуйран буудаг. Түүнийгээ
“Хүрээ” гэдэг байжээ. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Хүрээ, хүрээгээр бие
даан тусгаар амьдрах эл хэлбэр монголжин улс аймгийн дотор ХШ зуун хүртэл
уламжлагдан ирсэн бөгөөд харин хүн ам өсөн төлжихийн хирээр овгууд ихэд
томорсон учир нэгэн аймаг бүү хэл, нэгэн овгийн дотор ч хөрөнгө чинээ, хүчин
чадал ихтэй ноёдын тэргүүлсэн олон хүрээд буй болсон байжээ. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Хрээдийн ноёд цагийн
эрхээр аль нэг хүчирхэг овог, аймгийн зонхилогчийг даган нэгдэхдээ өөр,
өөрсдийн хүрээг авч очдог бөгөөд аль нэгэн ханлиг, аймаг гэхэд үндсэндээ олон
тооны хүрээдийн нэгдэл болж байв. Тиймээс улс, аймгийн хан, ноёдын цэрэг ч мөн
л бие даасан олон хүрээдийн цэргээс бүрдэж байв. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Хүрээдийн ноёд байлдаан
тулалдаанд орохдоо өөр, өөрийн хүрээнийхээ цэргийг захирч тулалддаг агаад тэд тухайн
цагийн цэрэг, улс төрийн байдлаас шалтгаалан хэн нэгэн нөлөө бүхий хан, ноёдыг түшиглэн
нөмөр нөөлөгт нь багтаж, хоорондоо эвсэн нэгдэж явавч, өөрт ашиггүй юмуу аюул тулгарч
болзошгүй болсон үед бол байлдааны дундуур ч хамаагүй, хүрээгээ аваад салаад явчих
боломжтой байв. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Энэхүү “Хүрээний
байгуулалт” цэргийн хэрэгт хэрхэн нөлөөлж байв? Сурвалжуудыг үзэхэд тэр үеийн байлдааны
ажиллагаа ихэнхдээ эрчтэй, ширүүн эхэлдэг боловч яваандаа хүч нь саарч, удааширч
ирэх нь олонтаа байжээ. Энэ нь нэгд: дийлж буй талынхан байлдааны талбарт
шархдагсад, үрэгдэгсдийг тонон дээрэмдэж, олз хөөн сатаардагтай; хоёрт: мөн
ерөнхийлөн захирагч хан, ноёныхоо тушаал, захирлагыг хүрээдийн ноёд үл
тоомсорлон толгой мэдэн шийдвэр гаргаж, дур дураараа ухарч давшихаар барахгүй,
байлдааны цагийн байдал хүндэрвээс хүрээгээ аваад байлдааны талбараас бүр
цойлон гарч одох нь ч энүүхэнд байсантай холбоотой байв. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Иймээс байлдаан сунжирч,
хүчээр ааглаж байсан ч дайснаа эцэслэн сөнөөж чадалгүй зугтаалган алдах юмуу эсбөгөөс
байдал таагүй тийшээ эргэж болзошгүй болсон тохиолдолд зарим хүрээд тасран салж
оддогоос байлдааны талбарт үлдэгсэд аргагүйдэж гарцаагүй хүчин мөхөсдөхөд хүрэх
нь цөөнгүй байлаа.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Энэ бол цэрэг-захиргааны
зохион байгуулалтын “Хүрээний хэлбэр” цэргийн хэргийн хийгээд нийгмийн хөгжлийн
шаардлагаас хоцрогдож, саад болж эхэлсний шинж байв. Үүнийг гярхай ажиглаж
мэдсэн Чингис хаан Их Монгол Улсыг байгуулахын өмнөх шийдвэрлэх тэрхүү тулааны
өмнө өөрчлөх түүхэн шийдвэр гаргажээ. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Тийнхүү Чингис хаан Наху
гүний тулааны бэлтгэл үед цэргээ шинэчлэн зохион байгуулж, хуучин “Хүрээний
байгуулалт”-ыг халж аравтын тогтолцоонд үндэслэсэн “Мянгатын зохион
байгуулалт”-ад шилжүүлжээ. Хүрээг халж, цэргийн зохион байгуулалтын үндсэн шинэ
нэгжүүд болох аравт, зуут, мянгатын ноёдоор гагц үе залгамжилсан, хуучин<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>хүрээний ноёдыг бус, харин авъяас чадвараараа
тодрон шалгарагсдыг томилсон нь цэргийн хүчин чадавхи, удирдлага, зохион
байгуулалт, сахилга журмыг бэхжүүлэхэд шийдвэрлэх нөлөө үзүүлэв.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Түүнээс гадна шадар
цэрэг болох наян хэвтүүл, далан турхаг болон шилдэг мянган баатраас бүрдсэн
одоогийн ойлголтоор бол байнгын цэргийн шинжтэй “Хэшигтэн” цэргийнхээ үндэс <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>суурийг тавив. Бас буурч, үүдэчь агтач,
адуучин зэрэг чухал албан тушаалуудад тэнцэх тохирох хүмүүсийг тохоон томилов. Мөн
цэргийн “Чэрби” хэмээх албан тушаалыг буй болгож 6 хүнийг шалгаруулан томилжээ.
</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Энэ мэт цэргийн удирдлага,
зохион байгуулалтыг төгөлдөржүүлэн сайжруулах арга хэмжээ авч аян дайны
бэлтгэлээ шуурхай базаамагц 1204 оны хулгана жилийн зуны тэргүүн сарын арван
зургааны улаан тэргэл өдөр туг-сүлдээ тахиж Наймантай байлдахаар Халх голын Ор
нугын хэлтгий хад гэдэг газраас морджээ.</span></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">III. Тулалдааны өмнөтгөл буюу алсын “Марш”</span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;"><span style="mso-tab-count: 1;"> </span>Халх
голын районоос Алтайн өвөр хүртэл хийсэн тэрхүү марш одоогийн нөхцөлд ч хүнд сорилт
байсан нь ойлгомжтой. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;"><span style="mso-tab-count: 1;"> </span>Цэргийнхээ
өмнө алгинч болгож Зэв, Хубилай хоёрын цэргийг илгээв. Тэд явсаар Саарь хээр
гэдэг газарт хүрч найманы алгинч цэрэгтэй учирч тулалджээ. Тэгэхдээ нэгэн
эцэнхий саарал морийг дайсандаа зориуд олзлуулсан бөгөөд тэр нь “монгол цэргийн
агт туранхай ядруу учир байлдах чадвар муутай” гэж дайснаа төөрөгдүүлэхээр
зохиосон цэргийн ов мэх байв. Дашрамд өгүүлэхэд монголчууд цэргийн ов мэхийг
дээд зэргээр чадварлаг ашигладаг байсан нь гадаад, дотоодод хийсэн олон дайн,
байлдааны түүхээс илэрхий байдаг билээ. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;"><span style="mso-tab-count: 1;"> </span>Чингис
хааны гол хүч Саарь хээрт ирээд алсын аянд ядарч сульдсан цэрэг, агтаа хэсэгхэн
зуур ч болов амрааж хүч сэлбэхээр буудаллажээ. Тэгэхдээ мөн л дайсныг
төөрөгдүүлэх ов зохиосон нь <b>“Галаар огжатгах”</b> хэмээх арга байв.
“Огжатгах” гэдэг нь “гэнэт цочроон аюулгах, огцом айлган төөрөгдүүлэх” гэсэн
утгатай үг. Тийнхүү Чингис хааны цэрэг орой шөнө<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Саарь хээрийг дэлхэн бууж, хүн бүр тав таван
гал түлж галаар сүр бадруулжээ. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Найманы
харуул түүнийг хараад “Тэд цөөн гэсэн. Гэтэл одноос олон гал ноцож байна. Өдөр
бүр ундрах ус шиг нэмэн ирж байх бололтой” гэж Таян ханд мэдэгджээ. Түүнийг
сонсоод Таян хан “Монголын агт туранхай байна. Бид Алтай даван хөдөлж монголыг
“<b>Өдөж хөдөлгөж</b>” (хуурмагаар ухарч дайсныхаа хүчийг нь тарамдуулах
зорилготой хэрэглэдэг байсан тактикийн овт нэгэн аргыг ийн нэрлэдэг), Алтайн
өлгийг хүртэл “Нохой хэрэл хэрж” (мөн тактикийн өвөрмөц нэгэн арга) займруулан
чирэгдүүлж аваачвал монголын агт улам туранхилан ядрах болно” гэжээ. Хашир
хүний энэ шийд уг нь зөв байв. Гэвч Таян ханыг дагагсад хүний тоогоор олондоо
эрдэн бардамнаж “ Жирэмсэн эмийн шээх газраас хол яваагүй, жижиг тугалын бэлчих
газраас гарч үзээгүй эм Таян зүрх алдаж энэ үгийг хэлж байна” гэхчлэн доромж
хариу барьсан тул Таян хан “Тийм бол хатгалдая” гэж Чингис хааны өөдөөс
хөдөлжээ.</span></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">IV. Наху гүний тулалдаан</span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;"><span style="mso-tab-count: 1;"> </span>Найманы
цэрэг тийнхүү явсаар Наху гүний (Одоогийн Лаху баян уул) зүүн хормойг дайран
Цахир могод гэдэг газарт хүрч ирэх үед Чингис хаан угтан байлдахаар болж арга
тактикаа сонгон тодорхойлжээ. Байдлыг үзвэл Чингис хааны цэрэг тоогоор
Найманаас үлэмж цөөн, алсын түргэвчилсэн аянд ядарсан байдалтай байв. Тиймээс
Чингис хаан “Олноос олон гарз, цөөнөөс цөөн гарз гарна” гээд Найманы эсрэг
морилж тэдний харуулыг хөөгөөд цэргээ засахдаа:</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;"><span style="mso-spacerun: yes;">
</span>“Харгана зорчил зорчиж</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Нуур
байрт байлдаж</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;"><span style="mso-spacerun: yes;">
</span>Цүүц хатгаа хатгалдая” хэмээсэн гэж Монголын нууц товчоонд өгүүлжээ.
Энэхүү <b style="mso-bidi-font-weight: normal;">“Харгана зорчил зорчих”</b> гэдэг
нь хэсэг хэсгээр, бут сөөгөөр ургадаг харгана мэт цөөн хүнтэй бүлгүүд болж
таруу байдлаар давших гэсэн утгатай. Үүнийг аравт, зуутын хооронд харьцангуй их
завсар, гүнтэйгээр, өргөн фронтоор давших гэж ойлгож болно. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">“Нуур байрт байлдах”</span></b><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;"> нь нуур мэт өргөн дэлгэр байр эзлэн, нууранд юм живүүлэх
адил дайсныг тал талаас нь бүслэн хааж хэсэглэн цохих гэсэн утгатай.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">“Цүүц хатгаа хатгах”</span></b><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;"> гэдэг нь аливаа юмыг цүүцээр цөм хатгах мэт дайсны
цэргийн байлдааны журам, жагсаалыг цөмлөн сэтлэх арга. Одоогийн цэргийн хэллэг,
ойлголтоор “Гол чиглэлд хүч хуримтлуулан дайсны хориглолтын шугамыг цөмлөн
сэтлэх” гэсэнтэй утга нэг. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Чингис хаан ийнхүү
байлдах арга тактикаа тодорхойлоод цэргээ тэр үеийн заншил ёсоор цэргээ гүн
тийш нь манлай, гол, хөтөд гэсэн хэсэг буюу цувраа бүхий байлдааны журамд
оруулан тулалджээ. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Тэгэхдээ Хасарт гол
хүчээ, Отчигин ноёнд хөтөдөө захируулаад өөрөө манлайд тулалддаг. Энэ удаад
Чингис хааны удирдсан манлай цэрэг гурван цувраанаас бүрдсэн байна. Үүнд:
Нэгдүгээр цувраанд анх Халх голын Ор нугын Хэлтгий хаднаас хөдлөхдөө урдаа
алгинчлуулан гаргасан Зэв, Хубилай, мөн Зэлмэ, Сүбээдэй нарыг давшуулсан бөгөөд
тэд Найманы харуулыг их голд нь хүртэл үлдэн хөөгөөд өргөн фронтоор шууд халз
дайран тулалджээ. Зэв, Хубилай, Зэлмэ, Сүбээдэй нар ижил эрх дархтай ноёд учир
хэн хэндээ захирагдахгүй, бие даан өөр өөрсдийн цэргийг удирдан довтолсон гэж
үзвэл энэ нэгдүгээр цувраа нь дотроо мөн дөрвөн хэсгээс бүрдэж байж гэж болно.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Дараа нь тэдний гэзэгт
хоёрдугаар цувраа болон довтолж буй Урууд, Мангудын цэрэг, “Монголын нууц
товчоо”-нд тод томруун зураглан дүрсэлсэнчлэн</span></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">“Эрт талбисан унага</span></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Эх юүгээн сүүн
хөхөж</span></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Эх юүгээн
орчин тойрон</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 144.0pt; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Гүйх
унагад мэт…”</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">“туялан” явна. Энэ нь Урууд, Мангудын цэрэг нэгдүгээр
цуврааны араас нэмэгдэл /бэлтгэл/ хүч болон дайсныхаа урдаас халз дайраагүй,
харин дээр өгүүлсэнчлэн нэгдүгээр цуврааныхаа халхлалтын дор Найманы цэргийн
зах сэжүүрээр дэрлэж цохих юмуу эсвэл ар хударгаар нь тойрч бүслэхээр фронтын
хоёр жигүүрээр ороон довтолж буйг харуулж байна. Өөрөөр хэлбэл манлайн эл
хоёрдугаар цувраа нь нэгдүгээр цувраанаасаа тактикийн хувьд өөр үүрэг хүлээсэн
бөгөөд Урууд, Мангудын цэрэг тус бүр өөр өөрсдийн, ижил эрх дархтай ноёдод
захирагдаж байсан тул эл цуврааг мөн бие даасан хоёр хэсгээс бүрдэж байж гэж
үзэж болно. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Тэдний гэзэгт Чингис
хааны өөрөө удирдаж буй манлайн гуравдугаар цувраа тулалдаанд оржээ. Чингис
хаан ийнхүү манлайд байлдах болсныг “Монголын нууц товчоо”-нд “Өгэсүн
алгинчилажу” /өөрөө алгинчилж/ гэж тодорхойлсон байдаг. Алгинч, алгинчлах
хэмээн дурдсан зүйл “Монголын нууц товчоо”-нд 9 удаа гарч байгаагаас зөвхөн энэ
тохиолдолд л байлдааны ажиллагааны явцтай холбогдон гарч байгаа бөгөөд бусад нь
зөвхөн аяны журамтай холбоотой байна. Гэхдээ энд ийнхүү өгүүлсэн нь сайтар
ажиглан тунгааваас энгүүн нэг тохиолдлын чанартай юмуу ташаарсан хэрэг бус аж. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">“Алгинчлах” гэдэг нь
“Тагнуул, харуул хийх” гэдэг утгатай үг. Үүнээс үзвэл Чингис хаан өөрийн
цэргийн манлайд байлдахын зэрэгцээ бас дайснаа “Тагнах” ажиллагаа явуулжээ гэж
болно. Өөрөөр хэлбэл “Байлдан тагнасан” хэрэг болж байна. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Орчин үеийн ойлголтоор
дайсан этгээдийн хүчин чадавхи, байлдааны журам, байр байдал тодорхой
мэдэгдэхгүй байгаа нөхцөлд түүнийг тандан илрүүлэх зорилгоор байлдааны
ажиллагааны эхэнд хүчжүүлсэн батальон хүртэлх хүчийг тусгайлан гаргаж “Байлдан
тагнах” /оросоор “Разведка боем”, англиар “Reconnaissance in force” гэдэг/
ажиллагааг зохион байгуулдаг. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Энэхүү “Байлдан тагнах”
аргыг 1942 оноос эхлэн Зөвлөлтийн армид өргөн хэрэглэж байсан бөгөөд бусад олон
орны армид ч хэрэглэдэг. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Харин дээрхээс үзвэл
“Байлдан тагнах” тактикийн ийм аргыг Чингис хаан бүр 1204 онд хэрэглэж байсан
нь нотлогдож байгаа бөгөөд түүнээс өмнө ийнхүү урьдчилан төлөвлөж, тодорхой
чиглэл, зорилготойгоор “Байлдан тагнах” ажиллагаа явуулсан баримт одоогоор өөр
хаана ч гараагүй байгааг тэмдэглэх нь зүйтэй болов уу. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Наху гүний байлдаанд
Чингис хааны цэрэг хүн хүчээр эсрэг этгээдээс дутуугийн дээр, Найманы цэргийн
байлдааны журам, хүчний бүлэглэл эхлээд сайн мэдэгдэхгүй байсан агаад хоёр
талын цэргийн түрүүч /харуулууд/ нэгэнт хатгалдан тулалдаж эхэлсэн тэр нөхцөлд
дайсны байдлыг байлдааны явцад л тандан мэдэхээс өөр аргагүйд хүрчээ. Дайсныхаа
байдлыг тодорхой мэдэхгүйгээр, тэр тусмаа илэрхий давуу хүчтэй тулгарсан
нөхцөлд мухар сохроор цэргээ удирдана гэвэл ялан дийлэхийн тухай санахын ч
хэрэггүй нь мэдээж. Тийм учраас дайсныхаа хүн хүчний бололцоо, байлдааны
журмынх нь эмзэг хийгээд хүчтэй талыг илрүүлж, түүнд зохицуулан байлдааны
ажиллагааг оновчтой удирдан зохион байгуулах зорилгоор, хором бүр алтнаас
үнэтэй болсон тэр давчуу чухал үед, үхэх сэхэхийн алин болохыг тодорхойлох тэрхүү
амин чухал хэргийг өөрөөсөө өөр хэнд ч үйл найдан, тийнхүү Чингис хаан өөрийн
биеэр алгинчилсан буюу “Байлдан тагнах” ажиллагаа явуулсан нь илэрхий байгаа
юм. Түүнээс биш зөвхөн баатар эрийн ид хавыг өөрийн биеэр үлгэрлэн үзүүлэх
гэсэндээ тийн алгинчилсан хэрэг бус бөгөөд бас Хасарт гол хүчээ өгч захируулсан
нь байлдааны ажиллагааг бүгдийг нь түүгээр удирдуулсан ч гэсэн үг биш юм. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Чингис хааны удирдсан
цувраа тулалдаанд орж буй тухайд: </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;"><span style="mso-spacerun: yes;">
</span>“Өеөссөн шувуу мэт</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Шилмэлзэн хошуурч
айсуй”</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">гэж тэмдэглэсэн байдаг. Энэ дүрслэлээс үзэхүл тэр
цуврааны бусдаас ялгарах шинж нь хошуурсан буюу гурвалжин хэлбэрээр жагссан
байсныг “Монголын нууц товчоо”-г зохиогч зориуд онцгойлон цохсон хэрэг бололтой.
Байлдааны эхэнд Чингис хааны зарлиг болсончлон “…Цүүц хатгаа хатгалдах”-ад ийм
хошуурсан жагсаал нэн тохиромжтой байсан ч байж болзошгүй. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Эл бүхнээс харахад
манлай цэргийн тэр гуравдугаар цувраа нь <u>нэгдүгээрт</u>: дайсны байдлыг
заншлан мэдэх зорилгоор “Байлдан тагнах” ажиллагаа явуулах; <u>хоёрдугаарт</u>:
дайсны эгнээний аль эмзэг, сул газрыг олж, “Цүүц хатгаа” эхлэн хатгаж цөмлөөд,
цаашид байлдааны явцад дайсныг хэсэглэн хувааж бүслэх ажиллагааг эхлүүлэх ийм
хоёр гол үүрэгтэй байжээ гэж болно.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Манлай цэргийнхээ гол
цөм болсон энэ цувраа чухам хэдий хир хүчтэй байсныг тодорхойлох аргагүй.
Гэхдээ байлдах өдөр Чингис хааны өмнө явж тулалдах ёстой Архай Хасарын мянган
шилдэг баатар хийгээд хааны бие сахигч хэшигтэн цэрэг болон шадар сайд, черби
нарын мэдлийн цэрэг лав багтаж байсан нь ойлгомжтой. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Ер нь дайтан тулалдана
гэдэг амь дүйсэн үйл хэдий ч манлай болон одогсдын хувьд бол ямагт дайсныхаа
зохион байгуулалт нь алдагдан сарниагүй, хүчир тулаанд бие зүдэж, зүрх
халираагүй шинэ сэргэг хүчний эсэргүүцэл, сөрөг цохилттой тулгардаг, үнэхээр
амь зольсон хэрэг байсан бөгөөд түүний хир амжилт олохоос тухайн байлдааны
төгсгөл ихээхэн шалтгаалдаг байсан учир Чингис хаан онцгой анхаарч, манлайд
хамгийн итгэлтэй, шилдэг баатруудаасаа тохоон томилдог байжээ. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Манлайн араас <b style="mso-bidi-font-weight: normal;">“Гол хүч”</b> тулалдаанд орно. Гол хүч нь
мөн л бие биесийн гэзэг дарсан, тактикийн бие даасан үүрэг бүхий цувраа,
хэсгүүдээс бүрддэг байсан байна. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Их цэрэг дайсантай
тулгаран байлдааны журамд шилжих үед аяны цувраанд цэрэг дайчдын хамт явсан
агтчин, адуучин хийгээд хүнс, саалийн мал хариуцсан малчин, дайлан буй эрсээ
даган яваа ар гэрийнхнээс эхлээд сумчин, зэвчин, тэрэгчин, төмөрчин гэх мэт
дархчууд, өвчтөн шархтныг эмчлэгч эмч домч, бариач шархач, байлдаанд анхлан
яваа залуу хөвгүүд /13-15 насны/, тэднийг халхлан хамгаалах цэрэг эрсийг ялган <b style="mso-bidi-font-weight: normal;">“Хөтөд”</b> хэмээх нэгэн цуврааг буй
болгодог байжээ. Хөтөд нь байлдаанд зөвхөн “Ар тал” болоод зогсохгүй
шаардлагатай үед бас бэлтгэл нэгэн цувраа болон тулалдаанд оролцдог байжээ.
Дээр дурдсан Наху гүний байлдаанд их голынхоо араас Отчигин ноёны удирдсан
“Хөтөд” тулалдаанд орж байгааг “Монголын нууц товчоо”-нд дүрсэлсэн нь түүнийг
илтгэх нэгэн баримт. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Үүнээс гадна дайсны
зүрхийг үхүүлэх зорилгоор үй түмэн цэрэг хүч нэмэн ирж буй мэт сүр үзүүлэн мод,
эсгий чирэн холоос их тоос босгох, агт морьдын нуруунд хүний хиймэл дүрс
унуулан довтолгох зэрэг ов зохион хуурах, дайсны жагсаалыг сарниулан
үймүүлэхийн тулд цэргийнх нь урдаас адуу, тэмээ, үхэр мал туун оруулах зэрэг
ажиллагаанд хөтөд чухал үүрэг гүйцэтгэдэг байв.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Ийнхүү эхэлсэн тулалдаан
өдөржин үргэлжилж Найманы цэрэг буруулан зугтааж Наху гүний өөд авиран
ухарцгааж байжээ. Үдэш нь Чингис хааны цэрэг Наху гүний өөд ухран гарсан Таян
ханы цэргийг бүслэн хоножээ. Тэр шөнө найманы цэрэг сарнин тархахдаа Наху гүний
хадан хясаан дээрээс халтиран унацгааж олон хүн хэмхрэн үхжээ. Маргааш нь
шархадсан Таянг барьсан боловч тэр шархаа даалгүй нас барсан гэдэг. Байлдаан
эхлэхийн өмнө Наймантай хамт байсан Жамуха Найманы цэргийг бүслэгдэхийн даваан
дээр зугтааж амжсан боловч тулалдаан дууссаны дараа төдий удалгүй хамт явсан
цэргүүддээ баригдан ирж өөрийн хүсэлтээр цаазлуулсан түүхтэй. Наймантай хамт
байсан бусад олон овог аймгийн цэрэг ч бууж өгөх нь бууж өгч,<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>азтай зарим нь цойлон одож амь гарчээ.</span></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">V.Тулалдааны төгсгөл</span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;"><span style="mso-tab-count: 1;"> </span></span></b><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Наху гүний тулалдаан хэмээн түүхэнд тэмдэглэгдсэн энэ
байлдаанд ийнхүү Чингис хаан Найманыг хиартал бутцохисон нь дээр өгүүлсэнчлэн
түүний цэргийн жанжны аугаа их авъяас чадварын илрэл байв. Тэрбээр байлдааны
эхнээс санаачлагыг гартаа авч цэргийн ов мэх хийгээд сэтгэл зүйн довтолгоог ч
чадмаг хэрэглэсний үр дүн тийн гарчээ.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Нөгөө талаар цаг үеэ олж
хийсэн цэргийн шинэчлэл нь түүнд ийм ялалт авчирах угтвар нөхцлийг бүрдүүлж
өгчээ. Наху гүний байлдаанд Чингис хааны цэрэг хэдийгээр хүн хүчний тоогоор
дайснаасаа үлэмж дутуу байсан ч хатуу чанд сахилга, зохион байгуулалттай байж,
байлдааны журам жагсаалаа огт алдаагүй, хэн ч толгой мэдэн дураар аашлаагүй бол
хуучин тогтолцоогоороо байсан Найманы цэрэг нэгдсэн удирдлага султай, эвсэн
нийлж асан овог аймгийн ноёд нь зөвхөн өөр өөрсдийн эрх ашгаа харгалзсан
шийдвэр гаргаж, хар амиа бодож байснаас цэргийн нягт харилцан ажиллагаа гэх
юмгүй болж, байлдааны явцад цэрэг нь хэд хэд тасарч, улмаар амь тэнсэхийн цагт
харь элгийн Жамуха байтугай хан хүү Хүчүлүг нь хүртэл төрсөн эцгээ үхлийн аюулд
орхин байлдааны талбараас цойлон одоод, Наймантай хамт байсан Жадаран, Салжиуд,
Дөрвэн, Тайчиуд, Хонгирад тэргүүтэн аймгийн цэрэг бууж өгсөн нь эсрэгцэлдэж
асан хоёр талын цэргийн зохион байгуулалтын зөрөө, түүний эерэг сөрөг талыг тод
томруун илтгэн харуулсан хэрэг байлаа.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Нөгөө талаар энэ ялалт
нь Монголын нууц товчоонд өгүүлсэнчлэн:</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">“Хацрыг жадалж байвч</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Харсан нүдээ цавчдаггүй</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Хар цусаа урсавч </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Харьж огт буцдаггүй”
хатуужил ихт монгол жирийн цэрэг эрсийн мохошгүй чин зориг, эрдэм чадлын
илэрхийлэл байлаа. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<b><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">ТАКТИКИЙН БУСАД АРГЫН
ТАЛААР</span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: MN;">Монголчууд
дайсныг бүслэн хаахдаа зарим үед зээгт авын аргаар ан амьтныг агнах лугаа адил нэг
талаас нь хадан хавцал, гол мөрөнд шахаж, гурван талаас нь хавирган саран мэт хэлбэрээр
хагас цагираглан хааж ухрах замгүй болгоод бүслэлтээ алхам алхмаар хумидаг байжээ.
Чингис хаан Сартаулын Желал Ад-дин султаны цэргийг Инд мөрөнд шахан ийнхүү бүслэн
цохисон тухай перс түүхч Жүвэйни “Энэ нь яг мөрний урсгалаар хөвч хийсэн нумын хэлбэртэй
харагдана”</span><span style="color: black;"><a href="http://www.blogger.com/blogger.g?blogID=6917749171724785088#_edn3" name="_ednref3" style="mso-endnote-id: edn3;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%;"><span style="mso-special-character: footnote;"><span class="MsoEndnoteReference"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US; mso-fareast-theme-font: minor-fareast;">[iii]</span></span></span></span></span></a><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: MN;"> <span lang="MN">гэж тэмдэглэсэн байдаг. Рашид ад-Дин ч бас
“Монгол цэрэг султаныг тал талаас нь хүрээлэн, нум шиг хэд хэдэн хагас дугуйгаар
ар араасаа эгнэн ирэхүй Инд мөрөнд нумын хөвч шиг тулан байв. Нар гарахад султан
гал, усны дунд орсноо мэдэв”</span></span><a href="http://www.blogger.com/blogger.g?blogID=6917749171724785088#_edn4" name="_ednref4" style="mso-endnote-id: edn4;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%;"><span style="mso-special-character: footnote;"><span class="MsoEndnoteReference"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US; mso-fareast-theme-font: minor-fareast;">[iv]</span></span></span></span></span></a><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: MN;"> <span lang="MN">гэж бичсэн байна. Энэ аргыг тэр үед чухам юу
гэж нэрлэж байсан нь одоогоор хараахан мэдэгдээгүй байгаа бөгөөд харин хожим нь
“<b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Нуман түлхүүр байр хийх</b>” гэх болсон
ажээ. Дайсанд бүслэгдсэн үед бух эврээрээ сэжлэн олих мэт бүслэлтийг хэд хэдэн газраар
цөмлөн сэтэлж гарахыг “<b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Бух сэжүүр байр хийх</b>”
гэдэг.</span></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: MN;">Хэрэв бүслэгдсэн
дайсан амжилттай хориглож, түүний улмаас байлдаан сунжирч, ихээхэн хохирол учруулж
болзошгүй төлөвтэй болвоос монголчууд бүслэлтийнхээ аль нэг хэсгийг зориуд “сэтлүүлэн”
зам тавьж өгөөд дайсан нь цувран гарч хэсэг хэсгээр салж давхих үед нь гэзэг даран
хөөж бут цохидог. Чингих нь зууралдан байлдсанаас хавьгүй хялбар агаад үр дүнтэй
байдаг байжээ. Цөөн бус хэрэглэдэг байсан эл аргыг тухайн үед юу гэж нэрлэдэг байсан
тухай мэдээ одоогоор байхгүй байгаа тул бид агуулга, хэлбэрийг нь үндэслэн ийн
“<b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Цувруулан цохих</b>” хэмээн нэрийдэв.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: MN;">Монголчууд
хориглох байлдаанд хүрээлэн тулалдах буюу шивээлэн<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>хороолох аргыг зонхилон хэрэглэдэг байжээ. Хүрээлэх
нь эрт цагт овог нэгтнүүд нэгдэн хүрээ хүрээгээр нүүдэллэдэг асан амьдрал ахуйн
онцлог хэвшлээс үүдэж, аян дайнд дайсны довтолгоог няцаах үедээ хэрэглэдэг үндсэн
аргын нэгэн болон хувирчээ. Тухайлбал, дайсан уулгалан довтлох үед тэрэг хөсгөө
хүрээлэн дүгрэглэж, давхар давхар бэхлэн, шивээ хаалт босгоод хориглон тулалдах
юмуу хэсэг хэсгээрээ тэр хүрээ бэхлэлтээсээ гарч тулалддаг байсан байна. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: MN;">Рашид ад-Дин
“Хүрээ хэмээх нь цагираг (тойрог) гэсэн утгатай үг. Урьдын цагт аливаа нэгэн овгийнхон
хаа нэгэн газар буудаллахдаа цагираг мэт байрладаг бөгөөд тэдний ахлаач нь тэрхүү
тойргийн дундах цэг лүгээ адил байх болой. Үүнийгээ хүрээ гэж нэрлэдэг. Өдгөө ч
гэлээ дайсны цэрэг айсан ирэхүй, дундуураа харь дайсныг оруулахгүйн тулд тийм хэлбэртэйгээр
байрламой” гэснийг үзэхүл Чингис хааны залгамж үеийнхэн, түүний дотор монголын ил
хаадын, харь овгийн хүн зонхилох нь болж байсан цэрэгт ч энэ аргыг хэрэглэдэг байсан
байна. Одоо ч гэсэн олон улсын цэрэгт давуу хүчтэй дайсантай тулгарч бүслэгдэх аюул
заналхийлсэн нөхцөлд цэргийн анги, салбарууд тухайн үед эзэлж буй тулгуурт байр,
орчин газраа удаан хугацаагаар тогтоон барих хийгээд аль ч талаас ирсэн дайсны довтолгоог
няцаах зорилгоор галын хэрэгслээ зохих ёсоор байрлуулж, газар орноо инженерийн байгууламжаар
төхөөрөмжлөн хориг саад байгуулж “<b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Эргэн тойрны
хориглол</b>” гэдгийг зохион байгуулдаг нь эртний монголчуудын эл “Хүрээ” лүгээ
үүрэг зорилго, байгуулалтын зарчмын хувьд зөрөө үгүй. Иймээс “Хүрээ”-г өдгөөх “Эргэн
тойрны хориглолт”-ын уугал хувилбар гэж үзэж болох юм. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: MN;">“Хар татарын
хэргийн товч” хэмээх хятад сурвалжид монгол цэрэг “Дайсан бутарвал бутарч, бөөгнөрвөл
бөөгнөрнө…Довтлон<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ирэхдээ тэнгэрээс бууж
ирэх мэт, одохдоо цахилгаан цахилах адил тул түүнийгээ “<b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Хүрээ цэрэг</b>”, “<b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Сацсан одны жагсаал</b>”
хэмээн нэрлэнэ”</span><span style="color: black;"><a href="http://www.blogger.com/blogger.g?blogID=6917749171724785088#_edn5" name="_ednref5" style="mso-endnote-id: edn5;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%;"><span style="mso-special-character: footnote;"><span class="MsoEndnoteReference"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US; mso-fareast-theme-font: minor-fareast;">[v]</span></span></span></span></span></a><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: MN;"> <span lang="MN">гэсэн байдаг. Үүнээс үзвэл монгол цэрэг ухран
зайлах үедээ бол сацсан од мэт тал тал тийш тархан, дайсны нэхэн хөөх зүг чигийг
алдуулан тасарч ул мөргүй “алга болдог” байсан бололтой. Тийн зайлахдаа дайсны довтолгоог
саатуулах зорилгоор төмрөөр хийсэн дөрвөн үзүүртэй өргөс хэлбэртэй “<b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Сөргөө</b>”<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>хэмээх зүйлийг хойноо тараан цацдаг. Сөргөө газарт унах үедээ дөрвөн өргөснийх
нь аль нэг үзүүр заавал дээш чиглэн шордсон байх учир мөрдөн хөөгчийн агт морьдын
туурайд шигдэн хатгаж явах аргагүй болгодог байжээ. </span></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: MN;">Монгол цэрэг
байлдан тулалдах үедээ тухайн газар орон, цаг агаар, байлдааны цагийн байдалд зохицуулан
байлдах аргаа тодорхойлоод, түүнийгээ маш уран чадамгай хэрэглэдэг байлаа. Тэгэхдээ
аль нэг аргыг улиг болтол дагнан хэрэглэдэггүй, харин тухайн нөхцөлд тохирсон арга
мэхийн хослолыг сонгохыг эрхэмлэдэг байжээ. </span></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Хот, цайзыг дайлахуй</span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Дотоодын хямрал
тулалдаанд монголчууд хээрийн байлдааны аргуудыг зонхилон хэрэглэж дадсан
байсан хэдий ч XIII зууны эхнээс Их Монгол Улсын цэрэг хилийн дээс давж, бат
бэх хэрэм цайзаар хамгаалсан хот, суурин газрыг дайлах болмогц түүнд тохирсон
арга хэлбэр, зэр зэвсгийг ч чадамгай хэрэглэх болов. Гэхдээ энэ бол зарим
түүхчдийн бичдэгчлэн монгол хүн хот цайзыг эвдэх аргыг урьд нь мэддэггүй байсан
гэсэн үг биш. Аль Хүннү, Сүмбэ, түүний өмнөх үеэс эхлэн нүүдэлчин монголчууд
хил залгаа, суурьшмал амьдралтай овог, аймгуудтай тоо тоймшгүй олон удаа дайтаж
ирсэн учир хот, суурин газрыг дайлах байлдааны аргын онцлог хийгээд шаардагдах
багаж зэвсгийг ч мэддэг, бүтээн эзэмшиж ч чаддаг байсан билээ. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Тийм ч учраас Чингис
хааны цэрэг харь газар хөл тавьсан анхны алхмаасаа эхлэн ялалт амжилтын яруу
алдраа даян дэлхийд дуурсгах болсон юм. Монгол цэрэг хот, цайзыг дайлахдаа <b style="mso-bidi-font-weight: normal;">шууд дайрах, бүслэн хаах</b> хоёр аргыг
хэрэглэдэг байв. Харин хот газрыг дайлах, ялангуяа бүслэн хаах нь зарим үед
хэдэн сараар үргэлжилж, урт удаан хугацаа шаарддаг, нөгөө талаар морьт цэргийн
хөдөлгөөнт давуу чанарыг ашиглах боломж олгодоггүй учир болж өгвөл хот сахисан
цэргийг ямар нэг аргаар өдөж хөдөлгөн хээр талд аваачиж хүчээ сорихыг эрмэлздаг
байжээ. Жишээ нь, 1222 онд Мухулай ноён Алтан улсын Янь-ань хотыг дайлахдаа
дорнод этгээдэд нь орших хоёр их ганга жалгатай газар их цэргээ бүгүүлж, цөөн
хүнээр дайсныг өдөж хөдөлгөн авчраад хиар цохиж байжээ. Энэ мэт дайсны хот
сахисан цэргийг омогшуулан самууруулаад санасандаа хүрч байсан баримт олон. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Хотыг</span></b><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;"> <b style="mso-bidi-font-weight: normal;">бүслэн хаах нь бас хоёр янз</b>. Үүнд: нэг
бол зээгт ав мэт эхлээд тухайн хот цайзыг алсуур хүрээлэн аваад эргэн тойрных
нь жижиг тосгон, сууринг эзлэхийн хирээр бүслэлтээ алгуур хумин урагшилна.
Эсвэл эхлээд хот, цайз руу шууд довтлон ирж бүслэж аваад дараа нь орчин тойрных
нь гаар орныг шүүрдэн самнана. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Ийнхүү хотыг бүслэн авах
үедээ тэр хотын эзэн ноёдод заавал элч илгээж дагаар орохыг шаарддаг. Хэрэв
хотынхон тэр шаардлагыг биелүүлбэл цэрэг, анги, агт морь, хүнс тэжээлээ сэлбэж
аваад чанагш одно. Тэгэхдээ зарим чухал түшиц газруудад бол монгол даргач
томилон үлдээнэ. Харин уг шаардлагыг үл биелүүлсэн, ялангуяа элч зардсыг алж
талсан, гутааж доромжилсон бол тэр хотыг өршөөдөггүй байв. Гэхдээ бас тавьсан
шаардлагыг биелүүлээгүй хэдий ч дайны явцад онц чухал нөлөөгүй хот, тосгоныг
бол хөндөлгүй өнгөрөх нь цөөн бус байжээ. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Хот, цайзыг бүслэн
хаамагцаа дайсанд туслах хүч ирж болзошгүй чиглэлүүдийг халхлан тусгай замын
цэрэг мордуулж, тал талдаа тагнуул туршуул, харуул хамгаалалт гарган чандлан
сэргийлээд, хотын эрх баригчидтай хэлцэл хийх хоорондоо хот, хэрмийг дайлан
эвдэх бэлтгэлээ шаламгайлан хийж, олон сум зэрэг харвах хэдэн арван хөвчийн их
харвуур, хэрэм өөд авирах “Үүлэн шат” хэмээх халх хаалт бүхий тусгай шат,
газрын тостой бортого харвах оньсон суурь болон бусад төрлийн гал, чулуу,
урвуулан чавхдагч урвуур, чөдөр, оньс, хана хэрэм эвдэх хүчит оньсон
төхөөрөмжийг хэдэн зуу, мянгаар нь үйлдэн базааж авна. Дээр дурдсан сурвалжид
“Тэдэнд хот балгасыг эвдэх буу бий…Урьд Фэнсян хотыг эвдэхэд хүч төвлөрүүлэн
нэг өнцгийг нь цохихдоо 400 илүү суурь буу босгосон юм. Дээрхээс бусад зэвсгийг
тоочвоос үл барнам”</span><span style="color: black;"><a href="http://www.blogger.com/blogger.g?blogID=6917749171724785088#_edn6" name="_ednref6" style="mso-endnote-id: edn6;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><span style="mso-special-character: footnote;"><span class="MsoEndnoteReference"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US; mso-fareast-theme-font: minor-fareast;">[vi]</span></span></span></span></span></a><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;"> гэсэн байдаг нь түүний нэг жишээ. Мөн энэ хооронд эргэн
тойрон газрын оршин суугчид, олзлогдогсдыг дайчлан хотын хэрмийг тойрсон
хамгаалалтын гуу, жалгыг бөглүүлэх бөгөөд зарим газарт хотын хэрмийн өндөртэй
тэнцэхүйц далан босгож түүн дээрээ элдэв төрлийн оньсон зэвсгээ суурилуулж ч
байсан гэдэг. </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Тийнхүү бэлтгэлээ сайтар
базааж авсныхаа дараа сая тал талаас дайран довтолж эхлэнэ. Нэгэнт довтолж
эхэлсэн бол “тасралтгүй, идэвхтэй ажиллагааны зарчим”-ыг баримтлан өдөр, шөнө
ялгалгүй хатгалдаж, хотын оршин суугчдад амсхийх зав үл олгоно. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Тэгэхдээ олон төрлийн
урвуур, хүчит нум, харвуураар гал, чулуу, суман мөндөр буулгахын зэрэгцээ хана
хэрэм эвдэх оньсон төхөөрөмжөөр хэрмийг цөмлөх, доогуур нь малтан нүхлэх аргыг
ч хэрэглэнэ. 1221 оны 4 дүгээр сард Нишапур хотыг дайлах үедээ довтолгооны хоёр
дахь өдөр л гэхэд хотын хэрмийг 70 газар сэтлэн цөмлөөд дотогш орж байжээ.
Чулуу урвуур нь маш хүчтэй байсан бөгөөд дөрвөн хүн арай ядан даах том чулууг
бүтэн хагас сумын газар харвадаг байсан гэдэг. Чулуу ховортой Үргэнч мэтийн
хотыг дайлах үед тээрмийн бул чулуунуудыг сум болгон харваж хэрэглэхээс гадна
хүнд хатуу модыг сонгож бүдүүн бүдүүнээр нь тайран дүгрэглээд усанд дэвтээн
хүндрүүлж байгаад харвадаг байжээ. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Сартаулын дайны үед
нэгэн хотынхон монголчуудын хийж буй довтолгооны бэлтгэлийг гайхан харж “Энэ
өндөр хэрэм дээр яаж гарах юм бол?” гэцгээж байгаад үүлэн шат тавьж авиран
гарах үед нь л сая учрыг ухаж байлдаж эхэлсэн гэдгийг үзэхэд үүлэн шат хүртэл
зарим газарт огт мэдэхгүй байсан шинэ зүйлийн нэг байсан бололтой. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Монголчууд дайтагч
улсуудаасаа ямагт цөөн хүнтэй байсан учир хаа боловч өөрийн цэрэгтээ аль болох
бага хохиролтойгоор ялах аргыг сүвэгчлэн эрэлхийлдэг байжээ. Тийм ч учраас
бололцоотой газарт цэргийн хүчийг үл ашиглан, хот цайзын усан хангамжийг эвдэн
бусниулах, галдан шатаах зэрэг аргыг хэрэглэдэг байв.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Усан
хангамжийн тогтолцоог эвдэх нь хоёр янз</b>. Нэг бол хотын ундааны гагц эх
булаг болж асан гол усны голдирлыг өөрчлөн усыг хаана. Эсвэл гол мөрний хаалт
даланг сэтлэн үерт авахуулна. Ийм аргаар Алтан улс, Тангад, Сартаулын хэд хэдэн
хотыг эвдэн буулгаж авсан байна. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Хотыг галдан шатаахдаа
төрөл бүрийн галт сумаар хэрэм давуулан харвах, гал урвуураар газрын тостой
бортого харвах, зарим үед нохой, шувуу зэрэг амьтны сүүлэнд хөвөн, бөс уяж гал
ноцоон тавих гэх мэт аргыг хэрэглэдэг байжээ. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Түүхэн баримтыг үзвэл
монголчууд 1220-иад оны сүүлээс эхлэн хот, суурин газрыг дайлахдаа дарьт зэвсэг
өргөн хэрэглэх болжээ. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></div>
<div style="mso-element: endnote-list;">
<br clear="all" />
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<div id="edn1" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="color: black;"><a href="http://www.blogger.com/blogger.g?blogID=6917749171724785088#_ednref1" name="_edn1" style="mso-endnote-id: edn1;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"><span style="mso-special-character: footnote;"><span class="MsoEndnoteReference"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">[i]</span></span></span></span></span></a><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: RU;"> </span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">Сүнзийн
дайтахуйн ухаан. Улаанбаатар. 2005 он. “Довтлохуй” хэмээх гуравдугаар бөлөг. 28
дахь</span></span></div>
</div>
<div id="edn2" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="color: black;"><a href="http://www.blogger.com/blogger.g?blogID=6917749171724785088#_ednref2" name="_edn2" style="mso-endnote-id: edn2;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"><span style="mso-special-character: footnote;"><span class="MsoEndnoteReference"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">[ii]</span></span></span></span></span></a><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN;"> Монголын
нууц товчоо. Эрдэм шинжилгээний орчуулга, тайлбар. Цэрэнсодном Д. Улаанбаатар.
2000 он. §195</span></span></div>
</div>
<div id="edn3" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="color: black;"><a href="http://www.blogger.com/blogger.g?blogID=6917749171724785088#_ednref3" name="_edn3" style="mso-endnote-id: edn3;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><span class="MsoEndnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">[iii]</span></span></span></span></a><span style="mso-ansi-language: RU;"> </span><span style="font-family: "Arial Mon","sans-serif";">Àëà
àä-Äèí Àòà-Ìåëèê Æ¿âåéíè. Äýëõèéã áàéëäàí äàãóóëàã÷èéí ò¿¿õ. Óëààíáààòàð. 2006
îí. 113 äàõü òàë</span></span></div>
</div>
<div id="edn4" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="color: black;"><a href="http://www.blogger.com/blogger.g?blogID=6917749171724785088#_ednref4" name="_edn4" style="mso-endnote-id: edn4;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><span class="MsoEndnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">[iv]</span></span></span></span></a> <span style="font-family: "Arial Mon","sans-serif";">Ðàøèä àä-Äèí. Ñáîðíèê
ëåòîïèñåé.Ðåïðèíòíîå âîñïðîèçâåäåíèå èçäàíèÿ 1946-1960 ãã. Òîì 1. Êíèãà âòîðàÿ.
Ìîñêâà. 2001 ã. ñòð.223</span></span></div>
</div>
<div id="edn5" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="color: black;"><a href="http://www.blogger.com/blogger.g?blogID=6917749171724785088#_ednref5" name="_edn5" style="mso-endnote-id: edn5;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><span class="MsoEndnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">[v]</span></span></span></span></a> <span style="font-family: "Arial Mon","sans-serif";">Áàÿñàõ Õ.Æ. Ìîíãîë Óëñûí ò¿¿õýíä
õîëáîãäîõ õÿòàä õî¸ð ñóðâàëæ. Óëààíáààòàð. 2005 îí. 271 äýõü òàë</span></span></div>
</div>
<div id="edn6" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="color: black;"><a href="http://www.blogger.com/blogger.g?blogID=6917749171724785088#_ednref6" name="_edn6" style="mso-endnote-id: edn6;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><span class="MsoEndnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">[vi]</span></span></span></span></a><span lang="MN" style="font-family: "Arial Mon","sans-serif"; mso-ansi-language: MN;">̺í
òýíä. 267 äàõü òàë</span></span></div>
</div>
</div>
DShttp://www.blogger.com/profile/02116183384108726959noreply@blogger.com4tag:blogger.com,1999:blog-6917749171724785088.post-55046549107204645412012-11-25T21:01:00.000-08:002012-11-25T21:01:01.972-08:00ГОЛ МОД II-ЫН СҮЙХ ТЭРЭГНИЙ ТУХАЙД (Язгууртны булшны жишээн дээр) <!--[if gte mso 9]><xml>
<o:OfficeDocumentSettings>
<o:RelyOnVML/>
<o:AllowPNG/>
<o:TargetScreenSize>800x600</o:TargetScreenSize>
</o:OfficeDocumentSettings>
</xml><![endif]--><br />
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:EnableOpenTypeKerning/>
<w:DontFlipMirrorIndents/>
<w:OverrideTableStyleHps/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin:0cm;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:10.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";}
</style>
<![endif]-->
<br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">МУИС-ийн Улаанбаатар сургууль </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Археологийн тэнхим </span><!--[if gte mso 9]><xml>
<o:OfficeDocumentSettings>
<o:RelyOnVML/>
<o:AllowPNG/>
<o:TargetScreenSize>800x600</o:TargetScreenSize>
</o:OfficeDocumentSettings>
</xml><![endif]--></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:EnableOpenTypeKerning/>
<w:DontFlipMirrorIndents/>
<w:OverrideTableStyleHps/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin:0cm;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:10.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";}
</style>
<![endif]--><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;">А.Маратхаан</span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"><!--[if !mso]>
<style>
v\:* {behavior:url(#default#VML);}
o\:* {behavior:url(#default#VML);}
w\:* {behavior:url(#default#VML);}
.shape {behavior:url(#default#VML);}
</style>
<![endif]--></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;"> </span><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"><!--[if gte mso 9]><xml>
<o:OfficeDocumentSettings>
<o:RelyOnVML/>
<o:AllowPNG/>
<o:TargetScreenSize>800x600</o:TargetScreenSize>
</o:OfficeDocumentSettings>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves>false</w:TrackMoves>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:EnableOpenTypeKerning/>
<w:DontFlipMirrorIndents/>
<w:OverrideTableStyleHps/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin:0cm;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:10.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";}
</style>
<![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<o:shapedefaults v:ext="edit" spidmax="1049"/>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<o:shapelayout v:ext="edit">
<o:idmap v:ext="edit" data="1"/>
</o:shapelayout></xml><![endif]-->
</span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Түлхүүр үгс:</span></i></b><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"> Архангай,
Өндөр-Улаан, Хүннү булш, язгууртан, Гол мод-</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">II</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">, Сүйх <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>тэрэг,</span></i></b></div>
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;">
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Товч утга: </span></i></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></i></b><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Энэхүү илтгэлд Архангхй аймгийн Өндөр-Улаан сумын Хануй
багийн нутаг Балгасын тал Гол-</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">II</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"> хэмээх газарт
орших Хүннүгийн язгууртны </span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">I</span></i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"> булшнаас онц
сонирхолтой олдворууд илэрсэн бөгөөд эдгээрийн дотроос сүйх тэрэгтэй холбоотой
1270 гаруй олдворт анхан шатны боловсруулалт болон харьцуулалсан судалгаа хийж,
эдгээр олдворын үүрэг зориулалт, хэлбэр хийц, булшинд нийт хэдэн сүйх тэрэгний
эд анги дагалдуулсанг тодруулахыг оролдсон болно.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"><span style="mso-tab-count: 1;"> </span><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Өмнөтгөл</b>: Бид
энэхүү илтгэлдээ Гол мод II-ын малтлага судалгааны хэрэглэгдэхүүнээс илрэн
олдсон олон тооны олдворын дотроос сүйх тэрэгтэй холбоотой олдвор дээр түшиглэн
урд өмнө Хүннүгийн язгууртны булшнаас илрэн олдсон олдворын хэрэглэгдэхүүн,
хадны зураг дахь сүйх тэрэгний дүрслэл, түүх сурвалжийн мэдээ, хүннүгийн гадаад
харилцаа буюу энх ургийн гэрээ зэрэгт тусгагдсан мэдээ баримтийг нэгтгэн дүгнэж
задлан шинжлэх харьцуулсан судалгаа хийх зорилго тавьсан болно.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Ингэснээр Хүннү
нарын хэрэглэж байсан сүйх тэрэгний эд анги, чимэглэлийн зориулалт, тухайн
үеийн хэлбэр дүрс, мөн цаашлаад эдгээр тэрэгний бүтцийг судалснаар анхны хэлбэр
төрх гэх мэт олон зүйлийн талаар өмнөх судлаачдын судалгаанаас гадна дахин
мэдээлэл авах боломж бүрдэх юм. </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Цаашид энэхүү
илтгэл нь бидний малтан судалсан Гол модны бүх булшны хэрэглэгдэхүүнд
тулгуурласан “Гол мод” Хүннүгийн булш оршуулгын тухай номны нэг бүлэг болохоос
гадна, “Хүннү” студийн баримтат киноны сүйх тэрэгний загвар болох төдийгүй
Хүннүгийн сүйх тэрэгний тухай тодорхой мэдээлэл өгөхүйц судалгааны ажил болох
нь шинэлэг ач холбогдолтой.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Хүн
төрөлхтөн түүхэн хөгжлийн явцад өөрсдийн аж ахуй амьдралын хэв маягт байнгын
хөгжил дэвшил авчирч байсны нэг илрэл бол сүйх тэрэг юм.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Хүннү нар нүүх, аян хийх, шаньюй залрах
мэтийн ажилд тэргийг өргөн ашиглаж байжээ. Судалгааны хэрэглэгдэхүүнээс үзэхэд
Хүннүгийн үед тэрэг нь үүрэг, зориулалтаасаа хамааран хэд хэдэн төрөл байсан
бололтой</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">[</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Ерөөл-Эрдэнэ, Гантулга, 2007:258</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">]</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"> гэж үзээд дотор нь 1.Сүйх тэрэг, </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">2.Мухлаг тэрэг, мухлаг тэргийг
дотор нь </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">А. Нуман
оройтой, тэгш өнцөгт хэлбэрийн мухлаг тэрэг </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Б. Бөмбөгөр
оройтой, дөрвөлжин мухлагтай тэрэг хэмээн ангилан үзсэн байна. Харин энэхүү
ангиллыг</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">
</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">бид: </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Сүйх тэргийг зориулалтаар нь </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">1. Аяны
болон өдөр тутмын</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">2. Албаны
шаардлагаар хэрэглэгдэх, ёслолын болон төрийн арга хэмжээний хэмээн ангилах
саналтай байна.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Нүүдэлчид хүрэл зэвсгийн үеэс буюу МЭӨ </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">XVI-XIII</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"> зууны үеэс тэрэг хэрэглэж эхэлсэн хэмээн судлаачид
үздэг. Үүний нэг нотолгоо нь хүрэл, төмөр зэвсгийн түрүү үед холбогдох хадны
зурагт морь болон үхэр хөллөлсөн тэрэг дүрсэлсэн байгаа явдал юм. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Одоогоор
ихэнх судлаачид төв азийн нүүдэлчид хамгийн анх тэргийг бүтээж, амьдрал ахуйдаа
хэрэглэж эхэлсэн гэж үзэцгээж байгаа боловч нүүдэл соёлын өвөрмөц шинжид
хязгаарлагдан бидэнд өвлөгдөн хоцорсон бичиг сурвалжийн тэмдэглэл, археологийн
олдвор, харьцуулан судлах зүйлс өнөөг хүртэл хомс байсантай холбоотой болов уу.
</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Хүннүгийн
үед холбогдох сүйх тэрэгний судалгааны хэрэглэгдэхүүнийг дараах байдлаар ангилж
болохоор байна. Үүнд: </span></div>
<div class="MsoListParagraph" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; margin-left: 54.0pt; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l1 level1 lfo3; text-align: justify; text-indent: -18.0pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">1.<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Археологийн дурсгал: </span></b></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: center;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">А. Хүннүгийн үед холбогдох сүйх тэрэгтэй холбоотой хадны
зураг болон дүрслэлийг судалсан байдал</span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Монгол улсын
нутагт хийсэн археологийн судалгааны түвшинд өнөөгийн байдлаар<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>сүйх тэрэгтэй холбоотой<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>хадны зураг<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>гэвэл Ховдын Үенч сумын нутаг “Ямаан ус”-ны хадны зураг дахь мухлагт
тэрэг </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">[</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Волков, 1972:75-89, рис. 5,6</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">;</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"> Дорж, Новгородова, 1975,:14</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">;</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">17, табл. </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">YI</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">, рис.6,7</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">]</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">,</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">
(</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Зураг 1а</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">)</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"> Дундговийн Өлзийт
сумын нутаг Дэл уулын Баруун Овоот Өндөрийн ар шилийн хаднаа үхэр хөллөсөн,
мухлагт тэрэг </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">[</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Баттулга, 1998:109-115, зур. 7</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">;</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"> Төрбат, 2004:87</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">]</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">, </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">(</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Зураг 1б</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">)</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"> Булган аймгийн
Хутаг-Өндөр Сумын Эгийн Голын Бурхан толгойн 79-р булш </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">[</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Төрбат, 2004:85-86</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">]</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">. </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">(</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Зураг 1в</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">)</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"> ОХУ-ын Буриадын
Царамын 7-р булш </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">[</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Миняев, Сахаровская, 2006:197-198</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">]</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"> </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">(</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Зураг 1г</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">)</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">-наас гарсан үйсэн
эдлэл дээрх мухлагт тэрэгний дүрслэлүүд зэрэг болно.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Эдгээр хадны зургийн дүрслэлийн талаар судлаач Ч.Ерөөл-Эрдэнэ нар
Хүннүгийн Сүйх тэрэг өгүүлэлдээ</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">[</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Ерөөл-Эрдэнэ,
Гантулга 2007:258-279</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">]</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;"> тодорхой тэмдэглэсэн тул
энд давхцахаас зайлсхиййлээ. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">“Ямаан ус”-ны хадны тэргийг дүрсэлсэн арга барил, тэрэгний хэлбэр
дүрс зэргийг судлаачид Хангийн дурсгалуудтай жишээлэн үзэж он цагийг тогтоосон.
</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">[</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Дорж, <span style="mso-bidi-font-weight: bold;">Новгородова, 1975:</span>44</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">]</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;"> бөгөөд Дэл уул </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">[</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Баттулга, 1998:109-115,
зур.7 Төрбат 2004:87</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">]</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">, бурхан толгойн тэрэгний дүрслэлийг судлаачид </span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Ямаан усныхтай харьцуулан
судалжээ </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">[<span lang="MN-MONG-CN"> </span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Төрбат, 2004:88</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">]<span lang="MN-MONG-CN"></span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Эдгээр
дүрслэлүүд БНХАУ</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-weight: bold; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">-</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Хунлоу .</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;"> Маоцунь</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">,</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;"> </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Лилоу зэрэг газраас олдсон<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>чулуун<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>сийлбэр<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>дээрхи</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>“ Цы Чэ “хэмээх<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>тэрэгний<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>дүрслэлтэй<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>адил<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>байгаа юм .[</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Ko</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">жанов</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">,</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">1984:68</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">,</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;"> <span lang="MN">рис
,12a,б,в,стр,71,рис,6,7;Sun ji ,2001,p,68, pic, 4-2] </span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">(</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Зураг 2</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">)</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">.</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;"></span></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: center;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Б. Хүннүгийн
язгууртны булшнаас илэрч олдсон сүйх тэрэгтэй холбоотой олдворуудын судалсан
байдал</span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Монгол болон
хил залгаа бүс нутгуудад нийт 1836 булш байгаагаас 30 аад Хүннүгийн язгууртны
булш малтан судалсны дотор дийлэнх булшнаас сүйх тэрэгтэй холбоотой олдворууд олддог.
</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Эдгээрийг
дурьдвал:</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Эдгээрээс шинжлэх ухааны ач холбогдол олдворын тоо, хийц хэлбэрээр
Архангай аймгийн Өндөр Улаан сумын Хануй баг Балгас талын Хүннүгийн язгууртны
1-р булшийг нэрлэж болох юм. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Мөн үүнээс гадна Гол модны 20-р булш Ноён уулын сүжигтийн аманд
малтсан 1-р булш Дуурлиг нарсны 2-р булшнаас шүхэрт тэрэгний дийлэнх хэсэг
илрэн олдсон байна. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Гол модны 20-р булшнаас морин тэрэгний дугуйн хүрэл бул нийт 3
ширхэг олдсоны хоёр нь хийц загварын хувьд ижил, нөгөө нь эдгээрээс жижиг ажээ.
</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Үүнээс үзвэл энэ булшинд нэг бүтэн тэрэгнээс гадна өөр нэг тэрэгний
цөн, хүрэл булыг дагалдуулсан бололтой байна. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Энэхүү морин тэргийг нэхэн сэргээж Хангийн үеийн </span><span lang="MN-MONG-CN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">᠌</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">”</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Яо Чэ</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">”</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;"> хэмээх 2 дугуйтай, шүхэрт
тэрэг болохыг тогтоосон билээ</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">[</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Ерөөл-Эрдэнэ,
Гантулга, 2007:259</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">]</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">. </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">(</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Зураг 3</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">)</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">.</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;"></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Ноён уулын 6-р булшнаас чий будагтай тэрэгний тэвшний үлдэгдэл,
хүрэл бул, 25-р булшнаас шүхрийн модон орой, хүрэл дугтуй Кондратьевийн
булшнаас тэрэгний мөөр, тэрэгний чихний дугтуй, сүжигтийн аманд 1954-1955 онд
Ц.Доржсүрэнгийн малтсан дөрвөлжин далан үүдэвчтэй булшнаас тэрэгний дугуй,
Тахилтын хотгорын 1-р булшнаас тэрэгний шүхрийн хүрэл дугтуй зэрэг зүйлс
олджээ.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Хүннүгийн булшнаас гарсан шүхэртэй морин тэрэг нь БНХАУ-ын нутагт
малтан судалсан Хангийн үеийн булшнууд болон чулуун дээрх сийлбэр Хан-улсын
хаадын булшны ханын зураг дээр байх Яо Чэ хэмээх тэрэгтэй адил байна. Хэмээн
үзсэн нь бидний анхаарлыг ихэд татаж байна. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Хангийн үеийн булшнаас тэрэг бодиттой олдсон нь цөөн, ихэвчлэн
тэрэгний жижиг модон болон хүрэл загварууд гарсан байдаг. Түүнчлэн ийм төрлийн
тэрэг одоогийн БНАСАУ-ын нутагт орших Наннаны соёлын Сеогамригийн 9, 219
Намжеонгийн 116 дугаар булшнаас олдсон нь өдгөө БНСУ-ын үндэсний музейд
хадгалагдаж байна. </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">[Nangnang, 2001</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">:</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">39,55, 57,
]</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;"> </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">(</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">зураг 4</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">)</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">. Энэ нь Хангийн үеийн сүйх
тэрэгний талаар бүрэн мэдээлэл болох эсэх нь асуудалтай ба Хангийн болон бусад
хятад угсааны эртний улсуудын үеийн илрэн олдсон сүйх тэрэгний хэлбэр адил байж
болох боловч хийц нь өөр байгааг та бүхэн хавсралтаас харж болох юм. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Харин ОХУ-ын Буриадын царамын 7-р булшнаас энэ тэрэг харьцангуй
бүтнээрээ буюу мухлагны үлдэгдлийн хамт олдсон байдаг. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Энэхүү тэргийг Хангийн үеийн органик материалаар хийсэн бүхээг
бүхий 4 модон баганат модон сараалжтай, сараалжин суудал, модон тохойлууртай, 2
аралтай 3-н морь хөллөлдөг тэрэг байсан</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">[Miniaev,
Sakharovskaia, 2007</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">:</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">46-50]</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;"> </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">(</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Зураг 5</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">)</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"> </span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">хэмээн үзсэн байдаг нь тухайн үеийн харьцуулан
судлах судалгааны хэрэглэгдэхүүн бага байсантай холбоотой болов уу.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: center; text-indent: 36.0pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-style: italic;">В. Гол Мод-2<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>хүннүгийн язгууртны 1-р булшнаас олдсон сүйх тэрэгтэй холбоотой
олдворууд</span></b><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold;"></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Хүннүгийн
төрт улс байгуулагдсаны 2220 жилийн ойн арга хэмжээний хүрээнд Хүннүгийн
язгууртны булш, археологийн дурсгалыг судлах зорилгоор “Гол мод II ба Хүннүгийн
түүх соёлын өв” нэртэй төслийг МУИС-ийн Улаанбаатар Сургуулийн Археологийн тэнхим,
“Түмэн Хишигтэн” ХХК-ны 2011оны 05-р сарын 06-ны өдрийн хамтын ажиллагааны
гэрээний дагуу Архангай аймгийн Өндөр-Улаан сумын Хануй багийн нутаг Балгасын
тал буюу “Гол мод II” хэмээх газарт орших Хүннүгийн үеийн язгууртны оршуулгын
1-р булшнаас гадна язгууртны 5-р булш болон 2 дагуул булшийг өмнөх жилүүдийн
судалгааг үргэлжлүүлэн 160 хоногийн хугацаанд<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>малтан судалсан юм. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Малтлага
судалгааны үр дүнд тус булшнаас алт, мөнгөөр хийсэн хөөмөл, хүрэл сав суулга,
сүйх тэрэгний чимэглэлүүд, ваар савны хагархай, дүнзэн авс, хаш эдлэл, шилэн
аяганы хагархай, чулуун эдлэлүүд, төмөр эдлэлийн хэсгүүд гэх мэт олон төрлийн
олдвор гарснаас 16 метрын гүнээс эхлэн бидний өгүүлэн буй сүйх тэрэгний
олдворууд илэрсэн </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">(</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Зураг 6</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">)</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"> бөгөөд эдгээр нь
малтлагын явцад илрэн олдсоор байсан ба булшны төв хэсэгт 18 аас 19 метрын гүнд
ч үргэлжлэн илэрсээр байсан нь эдгээрийг анх бүгдийг зориуд эд ангиар нь эвдэн
салгаж нэг түвшинд хойноос нь урагш цувуулан тавьсан байсан нь бунханы
цөмрөлтийн улмаас гол нуруудсан чулуун байгууламжийн доогуур зориудаар шатаасан
20-60см зузаантай нүүрсэн үеийн дээгүүр ижил бус түвшинд илрэн олдож байсан. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Уг үеийн
малтлагаас хамгийн их тоотой олдсон олдвор бол сүйх тэрэгний шүхрийн үзүүрийн
чимэг болох 6 дэлбээтэй цэцгэн хүрэл дог 60 ширхэг илрэн олдсоноос 20-иод
ширхэг нь зориуд болон даралтын шалтгааны улмаас тодорхой хэмжээгээр гэмтсэн
байна.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">6 дэлбээт
догны зарим нь 2-3 дэлбээг алтаар нимгэн шарсан байснаас тухайн үедээ энэхүү
цэцгэн дог бүрийг алтаар шарсан байж болохыг харуулж байна. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Энэхүү үзүүрийн
дог нь том 8ш жижиг 52ш, 2 янзын хэмжээтэй боловч хийцийн хувьд адил гэж хэлж
болохоор байна. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Мөн үүрэг зориулалт нь дээрхтэй <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ижил байж болох 4 дэлбээтэй, дэлбээний уг хэсэг
бүрт нүхтэй 6 дэлбээтэй догийг бодвол том хэмжээтэй цэцгэн дог нийт 15ш илрэн
олдсон бөгөөд 6 дэлбээтэй догтой мөн адил 2 янз бөгөөд дотроо дэлбээ нь шовх
үзүүртэй суурь хүзүү нь тэгш өнцөгт хэлбэртэй, дэлбээ нь шовх биш дугуйрсан
суурь хүзүү нь дөрвөлжин хэлбэртэй хэмээн 2 ангилж болохоор байна. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Үүнээс 2
бүтэн догийг алтаар шарсан байгаа нь дээрхтэй адил тухайн үед бүгдийг алтаар шарсан
байхыг үгүйсгэх аргагүй юм. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Булшны сүйх
тэрэгтэй холбоотой олдвороос дээрх 6 болон 4 дэлбээтэй цэцгэн чимэглэл буюу дог
нь урьд өмнө монгол болон хил залгаа бүс нутгуудаас олдож малтлага судалгаагаар
илэрсэн догийг бодвол харьцангуй том боловч үүрэг зориулалт нь ижил бөгөөд ийм
төрлийн үзүүрийн чимэглэл дог нь том сүйх тэргэнд хийх боломжтой бөгөөд
жишээлбэл Ямаан усны хадны зураг шиг сүйх тэргэнд хэрэглэж болох юм. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Ямаан усны
хадны зургийг сайтар ажиглахад өмнөх судлаачдын тодорхойлон бичсэнээс гадна 2
аралтай ба дээвэр нь бөмбөгөр хэлбэртэй халхны ирмэгээр доош унжсан цацагтай ба
цацагны голоор үзэгдэх дүрслэлийг бусад сүйх тэрэгний хийц загвартай
харьцуулахад энэ нь дээрх том хэмжээтэй үзүүрийн чимэг дог бололтой.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Дөрвөн
дэлбээтэй жижиг хэмжээтэй шүхрийн үзүүрийн дог малтлагын 21м гүнд буюу тахилын
хэсгээс болон адуу малын тоног хэрэгсэлтэй хамт нийт 31ш илрэн олдсон бөгөөд
эдгээрийг дотор нь дэлбээ нь дэлгэмэл тэгш хэмтэй 5ш, дэлбээ нь хумиралдсан 5ш,
дэлбээ нь дэлгэмэл голдоо бөндгөр товруутай 21ш хэмээн ангилж байна. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Энэ мэт олон
төрлийн цэцгэн чимэглэлээс үзэхэд энэхүү булшны эзэнд зориулан ёслолын сүйх
тэрэгнээс гадна 5-7 төрлийн хийц загвартай сүйх тэрэг дагалдуулсан байх
боломжтой байна. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Малтлагын
явцад энэ булшнаас сүйх тэрэгний хүрэл бул 13ш, төмөр бул 12ш олдсон эдгээр нь
хэмжээ хэлбэр нь хоорондоо төстэй ба бага зэрэг хэмжээний хувьд ялгаатай ба
ёслолын сүйх тэрэгний алтан шармал 1ш болон морь малын тоног хэрэгсэлийн
хэсгээс илрэн олдсон 2 хос 4ш бул нь хэмжээний хувьд бусдаасаа нэг дахин бага
хэмжээтэй ба эдгээр булшны тооноос үзэхэд 15-16 тэрэгний бул байгаа нь мэдэгдэж
байна. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Үүнээс гадна
энд хэд хэдэн төрөл болон олон тооны тэрэг байсныг илтгэх<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>үүлэн хээтэй хүрэл чимэг 10ш, сүйх тэрэгний
хажуугийн хүрэл чимэглэл 8ш, аралны үзүүрийн хүрэл таг 20ш, дөрвөн талдаа ганц
эвэрт хос домгийн амьтан бүхий хүрэл чимэг 4ш, </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">(</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Зураг 7</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">)</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"> тэрэгний дугуй тус тус илэрсэн бөгөөд эдгээрийн үүрэг
зориулалтыг нь тодорхойлоод байна.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Сүйх тэрэгний
дугуйны мөөр 30 хэсэг олдсон бөгөөд эдгээр нь нийт 4 бүтэн дугуйг төлөөлж
чадахуйц байна. Нэг бүтэн дугуй нь бүтнээрээ 120см радиустай ба 7-8 хэсгээс
бүрдэх бөгөөд эдгээр нь хоорондоо нийлэх ховилтой ба доторх модон дугуйтайгаа
гадуур нь бэхлэгдэх зориулалттай бөгөөд мөөрнөөс модон дугуйгаа нэвт бэхлэх
бэхэлгээ төмөртэй </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">(</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Зураг 8</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">)</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">. Мөн энд дурдахад
тэрэгний цөн нь том 25ш, жижиг нь 23ш олдсон бөгөөд эдгээр цөнг мөн нарийн
судлах шаардлагатай байна. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Учир нь
том цөнгийн дотор талд жижгийг байрлуулдаг байх боломж өндөр байна. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Зөвхөн
цөнгийн жишээн дээр дурдахад энд 13-аас дээш сүйх тэрэгний цөн байх боломж
байна. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Мөн сүйх
тэрэгтэй холбоотой эд анги болох аралын үзүүрийн чимэг, тэнцвэржүүлэгчийн
үзүүрийн чимэг, хүрэл сэнж зэрэг олдворууд илрэн олдсон юм. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Энд
дурдахад малтлагаас морины тоног хэрэгслүүд болох буулга хэлбэрээ хадгалсан 9ш,
хэлбэрээ алдаж муудсан 98 хэсэг илэрсэн ба морины тоног хэрэгсэл хүрэл товруу зэрэг
олон тоогоор олдоод байна.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: center; text-indent: 36.0pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Г. Жижиг ёслолын модон дугуйтай сүйх тэрэг</span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Жижиг сүйх тэрэг булшны төв хэсгийн цөмөрсөн
гол нуруудын дундаас гарав. Тэргийг ерөнхийд нь бүрэн бүтэн эвдэж гэмтээлгүй
тавьснаар илэрсэн боловч зүүн хойд хэсгээрээ тонуулчид цооноглон орохдоо эд
ангийг нь тараан үгүй болгожээ.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Тэрэгний
баруун талын дугуй бүтнээрээ гарсан бөгөөд 100см орчим голчтой <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>дугуйнд цөнгийн дотоод талд үйлдсэн бул
байхаас дугуйны хэгээсэнд болон тойрсон дугуйнд ямар нэгэн төмөр ороогүй, харин
зөвхөн модыг чий будгаар болон нимгэн арьсаар бүрэн үйлджээ. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Энэ бүхнээс
үзэхэд зөвхөн ёслолын үйл ажиллагаанд хэрэглэгддэг ганган хээнцэр сүйх тэрэг
байсан байж болох юм. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Малтлагын
явцад аралын урд үзүүрийн чимэг 2ш, хойд үзүүрийн чимэг 1ш тэнцүүрлэгчийн
үзүүрийн бэхэлгээ чимэг 2ш, хөллөлгөө морины жолоодох сур орох зориулалттай хүрэл
сэнж 3ш, шүхэрийн үзүүрийн дог буюу 3-н дэлбээтэй хүрлийг алтаар шарсан чимэг
6ш, бул 1ш, морины жолоодлого хийх суран дээр хүрлийг алтаар шарсан товруутай
эдлэл болон хятад ханз бүхий хээ угалзны дүрслэл бүхий эдлэл дугуйны хэсэг
зэрэг илрэн олдсоноос гадна тэргэнд гурван морь хөллөдөг болох нь малтлагын
явцад тодорхой болсон билээ. </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Тодруулбал,
жижиг сүйхийг хойш нь харуулан тавьсан бөгөөд тэрэг нь хоёр модон аралтай,
энэхүү модон аралнуудын дундаас морины төмөр буулга, хоёр модон аралны гадна
талаас мөн тус бүр нэг төмөр буулга илэрсэн, буулгануудын хажуугаас хазаар
ногтны суран дээр бэхэлгээтэй хүрэл товруунууд илэрсэн нь энэхүү сүйх тэргэнд 3
морь хөллөдөг байсан хэмээн үзэж байна </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">(</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Зураг 9-12</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">)</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Цэвэрлэгээний
явцад уг сүйх тэрэгний шүхрийн үзүүрийн дог хагас дугуй байдлаар анхныхаа
байрлалаар 6 ширхэг олдов. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Догнуудыг
алтаар нилээн зузаан шарсан бөгөөд түүнд углуургадан хийж байсан нарийн модны
үлдэгдэл догны дотор байлаа. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 35.45pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Сүйхний
бүхээгний баруун хажуу тал маш сайн хадгалагдан үлдсэн бөгөөд түүнийг хийхдээ
зузаан ширийг лакдан түүн дээрээ өнгө өнгийн будгаар үүлэн хээ, усан хээ, хятад
ханз үсэг болон бусад хээ чимэглэлийг маш уран чамин, нарийн урласан байв.
Энэхүү чимэглэлийн өргөн нь 0,5 м, урт нь 1.1 м хэмжээтэй байлаа. Эдгээрт тулгуурлан
энэ сүйх тэрэг нь Хан улсын үеийн “Яо Чэ” тэрэгний дүрслэл болон хийц загвартай
төстэй байна.</span></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: center;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Д. Хөллөлгөө морины хулдрага хөмөлдрөгний чимэглэлүүд.</span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Малтлагаар адуу
малын тоног хэрэгслийг замбаарагүй хольж тавьсан ба зарим нь өөр хоорондоо
барьцалдсан байдалтай байлаа. Энэ хэсгийн</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">хойд тал орчмоос адуу малын тоног хэрэгсэл гарч байсан бол урд хэсгээс нь
хүрэл сав суулга, адуу малын тоног хэрэгсэл, мөн сүйх тэрэгний эд ангиуд гарч
байв.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Энэ хэсгийн
урд талаас болон оршуулгын хэсгийн зүүн урд талаас нэг эвэртэй бэлгэдлийн
гөрөөсийг маш нарийн дүрсэлсэн гонзгой 17,5см урттай мөнгөн хөөмөл нийт 20ш,
үүнтэй адил хэлбэртэй боловч бар мэт толгойтой, нэг эвэртэй хоёр амьтныг дээр
доор нь дүрсэлсэн, далавч, гар хөлийн булчинг улаан ногоон өнгийн оюугаар шигтгэн
уран гоёор дүрсэлсэн 18см урттай алтан чимэг 10ш, дугуй хэлбэртэй 13,5см голч
бүхий нэг эвэртэй бэлгэдлийн гөрөөс дүрсэлсэн мөнгөн хөөмөл 4ш, үүнтэй адил
хэлбэртэй боловч бар толгойтой, нэг эвэртэй, гарьд (garuda) гэмээр домгийн
шувууг дүрсэлсэн алтан чимэглэл 2ш, мөн алтаар хийсэн 1, мөнгөөр хийсэн 1 духны
хөөмөл чимэглэл тус тус илрэн олдсон юм.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Эдгээр алт
мөнгөн хөөмөл чимэглэлүүд нь сүйх тэрэгний хөллөгөө морины хулдрага
хөмөлдрөгний чимэглэл ба тооны хувьд голынх нь морийг алтаар хоёр талын морийг
мөнгөөр чимэглэсэн гэж үзэж байна</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">(</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Зураг 13-20</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">)</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">. Эдгээр бүх сүйх тэрэгтэй холбоотой олдворуудад
тулгуурлан Гол мод </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">II</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">-ын 5-7 төрлийн тэрэгнээс одоогийн байдлаар 3 төрлийг
урьдчилсан байдлаар сэргээгээд байна</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">(</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Зураг21-25</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">)</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">. </span></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: center; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">2.<b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Сүйх тэрэгний талаар түүх сурвалжийн
мэдээнд</b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Хүннү нарын
сүйх тэрэг хэрэглэдэг байсан талаарх хамгийн эртний гэж хэлж болох бичгийн
сурвалж бол Хүннү Хангийн энх ургийн гэрээ буюу хоёр тал нэг бус удаа харилцан
элч солилцож 2 улсын хоорондох асуудлыг шийдвэрлэдэг байжээ. Энэхүү захидлуудын
заримд нь сүйх тэрэгтэй холбоотой мэдээ баримт байна.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Үүнийг доор
сийрүүлбэл МТӨ 192 онд Хан улсын хаан ширээнд шинэ хаан суухад бас нэгэн гүнж
хэмээгчийг Моодунд их хэмжээний бэлэг сэлтийн хамт хүргүүлсэн байна </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">[</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Ганбаатар, 2008:146</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">]</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">. Моодун
шаньюйгаас түүнд нэг удаа илгээсэн захидал түүхэнд тэмдэглэгдэн үлдсэн байна </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">[</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Бичурин,1950:54-55</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">]</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Энэ захидлын
хариу болгож Люй хатан хэрхэн өчсөн хэсгээс нь<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>Б.Ринченгийн орчуулсанаар энд оруулвал: Өтөлсөн болхи буурай нийслэлт,
эрхэм Шаньюйн өмнө осолдсон буруутсан зүйл үгүй тул Шаньюйн захидалд хүссэн
санааг гүйцэтгэн үл чадах буруугаа илтгэж, хүлцэн уучлахыг түмэнт өчнө. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Эл учраа
элтгэн тоочиж, <b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Шаньюй танаа хаан хүний
унах ёслолын хоёр сүйх тэрэг, түүнээ хөллөх сургуультай сайн морь хоёр дөрвийг
өргөн дэвшүүлж</b>, үүний тул амрыг эрэн ёсловой </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">[</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Ринчен, 2004</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">]</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"> хэмээн бичжээ.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Мөн Модун
шаньюйгаас МТӨ 176 онд<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Хан улсын шинэ
эзэн хаан Вэндид өөрийн сүр хүч бардам омголон байдлыг илэрхийлсэн захианы
төгсгөл хэсэгт ноён Сиду Цянийг элч болгон энэхүү захидлыг өгч, түүний хамт
нэгэн тэмээ, уналгын 2 морь, <b style="mso-bidi-font-weight: normal;">тэргэнд
хөллөх дөрвөн хүлэг илгээвэй.</b> </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Хэрэв
хүннүчүүд танай хил орчмоор түвэг болоод байваас хилээс холдон дотогшлон
суурьшихыг та бас иргэддээ зарлиг болгох ажаамуу </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">[</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Бичурин,1950:54-55</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">]</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"> <span lang="MN">хэмээсэн байна.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>МТӨ 198-135 оны хооронд Хан улс болоод
Хүннүгийн хооронд нийтдээ арав шахам удаа энх ургийн гэрээ байгуулагдсан байна.
МТӨ 198, 192, 179, 174 онд 2 удаа 162, 161, 156, 155, 135 онд тус тус
байгуулагдсан тухай түүхэнд үлджээ </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">[</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Ганбаатар,
2008:150</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">]</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">.</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"> </span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Ийнхүү энх
ургийн гэрээнд сүйх тэрэг, сургуультай мориор<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>бэлэг авч, өгч<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>байгаа нь хүннү
улс<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>байгуулагдсан цагаасаа эхлэн сүйх
тэрэг хэрэглэж байсан нотолгоо болох юм. Чухам тэрхүү тэрэг нь ямар хийцийн
тэрэг байсан нь тодорхой бус боловч Шаньюй болон тэдний угсааны сурвалжтан язгууртнуудад
зориулсан тансаг сүйх байх нь эргэлзээгүй юм.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Мөн түүнчлэн </span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Эртний Хятадын түүхэн сурвалжуудад<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>МЭӨ 8 онд хятадууд хүннүгийн нутгийн нэг
хэсэг газрыг авах гэхэд гэр, тэрэг хийх модтой газар гээд хүннү нар өгөхөөс эрс
татгалзжээ. </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">[</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Бичурин, 1950:99</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">]</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">, хүннү нарт 4-6 морь хөллөдөг тэрэг байжээ. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Хангийн Вэй Цин жанжин МЭӨ 19 онд Ичжисе шаньюйг бүслэхэд тэр 6
луус хөллөсөн тэргээр зугтжээ. Хятадууд МЭ 109 онд Өмнөд хүннүг довтлон 1000
гаруй тэрэг олзолжээ. Тэрчилэн Чэши нар МЭ 134 онд умард хүннүгийн 1000 гаруй
тэргийг олзолсон </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">[</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">мөн тэнд</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">]</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;"> зэрэг баримтууд хүннүчүүдэд тэрэг олон байсан, өөрсдөө тэрэг
бүтээж, хэрэглэж байсныг баталж байна. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Одоогоор мэдэгдэж буй хүннүгийн сүйх тэрэгнүүд нь Хангийн үеийн
морин тэрэгтэй мөн ижил буюу хятадын хийцийн тэрэг байхаас гадна хятад тэрэгтэй
төстэй тэрэгнүүд ч тохиолдож байна. Гэвч чухам аль төрлийн тэрэг нь тэдний
өөрсдийн бүтээсэн тэрэг вэ гэдгийг тодруулахад бэрхшээлтэй юм. Учир нь өмнө
өгүүлсэнчлэн археологийн судалгааны хэрэглэгдэхүүн, хятад сурвалжийн мэдээнүүд
хангалттай бус юм. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Ямар боловч язгууртны булшнаас гарч буй<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>тэрэгнүүд нь гол төлөв чий будагтай, хүрэл
тоноглол бүхий хятад хийцийн хөнгөн, гоёмсог тэрэгнүүд байна.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"> [</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Ерөөл-Эрдэнэ, Гантулга, 2007:258</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">]</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;"> хэмээн дэвшүүлсэн саналыг бидний малтлага судалгаагаар
илрүүлэн олсон сүйх тэрэгний олдворууд тодорхой хэмжээний<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>хариулт өгөх болов уу.</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;"></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Сурвалжид хүннүгийн язгууртнууд Хан улсаас тэрэг бэлэглэсэн тухай
мэдээ цөөнгүй бий. Тухайлбал, МЭӨ 51 онд Хуханье шаньюйд суудалтай тэрэг
бэлэглэсэн </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">[</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Таскин, 1973:35</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">]</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">, Сяо шаньюйд суудалтай тэрэг, бөмбөртэй тэрэг
,....1000 цэн алт...бэлэглэсэн </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">[</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">мөн тэнд:57</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">]</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">, мөн МЭ 50 онд Өмнөд
Хүннүгийн Би шаньюйд өдөр шүхэр, гоёмсог чимэглэл бүхий 4 морь хөллөсөн
суудалтай тэрэг бэлэглэсэн </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">[</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">мөн тэнд:72</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">]</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">, Хуланьжо Шичжу Цзю шаньюйд
4 морь хөллөх хар адартай тэрэг, бөмбөртэй тэрэг, суудалтай тэрэг, соёрхсон
тухай мэдээнүүд байна. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Гэвч эдгээр мэдээнүүд нь он цагийн хувьд нилээд хожуу буюу Хүннү
нар умард, өмнөд болон салсан үед холбогдож буйг тэмдэглэх нь зүйтэй.
Тодруулбал, Хан улсаас тэрэг соёрхсон Сяо, Би, Хуланьжо Шичжу Цзю шаньюй нар нь
Хан улсад дагаар орсон Өмнөд Хүннүгийн шаньюй нар билээ </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">[</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">Ерөөл-Эрдэнэ, 2007:258</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">]</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Эдгээр сүүлийн үеийн судлагааны түвшинд Хүннүгийн язгууртны хэмээх
дөрвөлжин далан бүхий булшны хамрагдах он цагийг ихэнх судлаачид МЭӨ 50 оноос
хойш холбогдохыг тодруулаад байгаа нь дээрхтэй нийцэж байгаа ч тухайн үеэс
өмнөх шаньюй нар нь сүйх тэрэг хэрэглэж байсныг дээрх энх ургийн гэрээнд
тусгагдсан сурвалжийн мэдээ нотлоод байгаа ч чухам ямар хийц загвартай тэрэг
хэрэглэж байсан нь одоог хүртэл тодорхойгүй байна. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Хэдий тийм боловч бэлгэнд ирж буй эдгээр тэргэнээс жишээлэн
Хүннүчүүд лавтайяа байгуулагдсан цагаасаа хаан хүний унах ёслолын сүйх тэрэг
унаж, хэрэглэж байсан ба эдгээр тэргэнээс жишээлэн өөрсдийн амьдралын хэв маягт
тохируулан тэргийг хийдэг байсан байж болох юм. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;"></span></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: center; text-indent: 36.0pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Дүгнэлт</span></b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;"></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 18.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Энэ бүхний эцэст бидний судалж буй сүйх тэрэгний талаар Гол мод</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">II</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">-ын язгууртны 1-р булшнаас
илрэн олдсон эд өлгийн дурсгалаар түүний хийц загвар нь мэдэгдэхүйц хэмжээний
хэрэглэглэхүүнтэй болоод байна.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 18.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Өмнөх судлаачдын хүннүгийн сүйх тэрэгний талаар шүхэрт тэрэг, мухлаг
тэрэг хэмээхтэй санал нэг байгаа хэдий ч дотор нь дээрх хэрэглэгдэхүүний
судалгааны үр дүнд сүйх тэргийг </span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN;">зориулалтаар нь
аяны болон өдөр тутмын албаны шаардлагаар хэрэглэгдэх,<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ёслолын болон зөвхөн төрийн арга хэмжээний
хэмээн ангилах саналтай байна. </span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 18.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">БНХАУ, БНАСАУ-ын<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>нутгаас<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>олдсон тэрэгнүүдтэй
харьцуулан үзэхэд шүхэртэй тэрэг нь Хан-улсын үеийн “Яо чэ” ,бөмбөгөр<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>оройтой, дөрвөлжин<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>мухлагт тэрэг<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>нь<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>“Цы Чэ хэмээх<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>тэрэгтэй адил байна гэж үзэж буй судлаачдын
саналтай нэг байгаа боловч энд дурдахад тэрэгний хэлбэрийн хувьд төстөй шинжүүд
ажиглагдаж байгаа хэдийч энэ талаар дахин судлах шаардлагатай байна. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Иймээс<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>хүннү<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>нар<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>хэд хэдэн төрлийн тэргийг өөрсдөө<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>хийдэг байсан ,хүннүгийн язгууртаны булшнаас гарч байгаа тэрэгнүүд нь
цөм Хан улсаас ирсэн зүйлс үү , эсвэл тэднээс хуулбарлан өөрсдөө<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>хийж байсан уу зэрэг нь одоо хэр эргэлзээтэй
боловч энэ асуудлыг тодруулахад сүүлийн үед монгол нутагт малтан судалж буй
хүннүгийн язгууртны булшнаас илрэн олдсон хийгээд<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>олдвор дээр тулгуурлан<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>нарийвчилсан судалгаа шаардлагатай.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Судлаачдын үзэж байгаагаар Хүннүчүүд
төрт улс байгуулсан цагаасаа эхлэн Хан улсаас Модун Шаньюйд хаан хүний унах
сүйх тэрэг, Модун шаньюйгаас Хан улсын хаанд сургуультай морь бэлэглэж байгаа
зэрэг нь Хүннүчүүд сүйх тэрэг хэрэглэдэг мөн сургуультай морь бэлддэг байсан нь
өөрсдөө ч сүйх тэрэг хэрэглэж байсан бололтой. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Хятадууд хүннүгийн нутгийн нэг хэсэг газрыг авах гэхэд гэр, тэрэг
хийх модтой газар гээд хүннү нар өгөхөөс эрс татгалзсан, мөн Хятадууд МЭ 109
онд Өмнөд хүннүг довтлон 1000 гаруй тэрэг олзолжээ. Тэрчилэн Чэши нар МЭ 134
онд умард хүннүгийн 1000 гаруй тэргийг олзолсон<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>зэрэг баримтууд<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>түүхийн
сурвалжийн мэдээгээр Хүннүчүүд сүйх тэрэг хэрэглэж хийж байсныг давхар батлаж
байна. </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;"></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Гол мод-2 ийн 1-р булшнаас гарсан сүйх тэрэгтэй холбоотой олдворууд
нь одоогийн байдлаар Хүннү судлалд үнэтэй хувь нэмэр оруулах шинжлэх ухааны ач
холбогдолтой олдворууд болоод байна. Эдгээр олдворын эд анги чимэглэл зэрэг 1270
гаруй олдворт<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>тулгуурлан энд нийт 15-16
сүйх тэрэг байх боломжтой байна.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Мөн хятадын эртний улсуудад холбогдох тэрэгнүүдийн шүхрийн үзүүрийн
чимэг болох дог, дугуйны цөн бул, чих, буулга, тэрэгний аралын хийц, тэвш болон
түүний үзүүрийн чимэглэлүүд, морины тоног хэрэгсэл, алт мөнгөн чимэглэлүүд нь
бүгд хийцийн хувьд одоогийн байдлаар давтагдахгүй байна. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Гол мод-2 болон бусад хүннүгийн язгууртны булшнаас гарч буй сүйх
тэрэгнүүд нь Хан болон хятадын эртний улсын үеийн сүйх тэрэгтэй төсөөтэй
гэхээсээ илүүтэйгээр хоорондоо төстэй зүйл ажиглагдаж, гагцхүү орон нутгийн
хийц загвар ажиглагдаж байна. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Энэ бүхний эцэст хэлэхэд Хүннүчүүд хятадаас сүйх тэрэг, бусад эд
зүйлс авдаг байсан хэдий ч өөрсдөө аж ахуйн хэрэглээний зүйлсээ хийж чаддаг
байсны нэг жишээ нь энэхүү илтгэлд тусгалаа олсон гэж бодож байна. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">Резюме</span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;"></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">В этом докладе рассматриваются разнобразные детали колесниц хуннов, которые
выявлены нами из первого кургана Гол Мод </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">II</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">. Мы зафиксировали 1270 разных деталит колесниц.
Сравнительный анализ показывает, что в этом кургане были захоронены 15-16
колесниц, пяти или семи разных типов. Мы предполагаем, что некоторые виды
колесниц были хуннского производства, а другие типы колесниц китайского
происхождения из Ханьской империи.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: center;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: center;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: center;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: center;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: center;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: center;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: center;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-weight: bold; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Тэрэг, түүний<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>зарим эд<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>ангийн нэрийн тайлбар</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<br /></div>
<table border="1" cellpadding="0" cellspacing="0" class="MsoNormalTable" style="border-collapse: collapse; border: none; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-insideh: .5pt solid black; mso-border-insidev: .5pt solid black; mso-padding-alt: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-yfti-tbllook: 1184;">
<tbody>
<tr style="mso-yfti-firstrow: yes; mso-yfti-irow: 0;">
<td style="border: solid black 1.0pt; mso-border-alt: solid black .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 51.8pt;" valign="top" width="69">
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Арал</span></div>
</td>
<td style="border-left: none; border: solid black 1.0pt; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-left-alt: solid black .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 410.35pt;" valign="top" width="547">
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Тэрэг<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>чарганд морь мал хөллөхөд зориулсан хоёр
урт иш мод</span></div>
</td>
</tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 1;">
<td style="border-top: none; border: solid black 1.0pt; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-top-alt: solid black .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 51.8pt;" valign="top" width="69">
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Бул</span></div>
</td>
<td style="border-bottom: solid black 1.0pt; border-left: none; border-right: solid black 1.0pt; border-top: none; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-left-alt: solid black .5pt; mso-border-top-alt: solid black .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 410.35pt;" valign="top" width="547">
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Тэрэгний
дугуйн төвийн бүдүүн<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>хэсэг ,тэрэгний
бул</span></div>
</td>
</tr>
<tr style="height: 18.85pt; mso-yfti-irow: 2;">
<td style="border-top: none; border: solid black 1.0pt; height: 18.85pt; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-top-alt: solid black .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 51.8pt;" valign="top" width="69">
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Буулга</span></div>
</td>
<td style="border-bottom: solid black 1.0pt; border-left: none; border-right: solid black 1.0pt; border-top: none; height: 18.85pt; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-left-alt: solid black .5pt; mso-border-top-alt: solid black .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 410.35pt;" valign="top" width="547">
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Тэргэнд<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>хөллөх ,малын<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>хүзүүн дээгүүр тавьж уях<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>бөгтөр мод тэрэгний<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>буулг,</span></div>
</td>
</tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 3;">
<td style="border-top: none; border: solid black 1.0pt; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-top-alt: solid black .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 51.8pt;" valign="top" width="69">
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Гуя</span></div>
</td>
<td style="border-bottom: solid black 1.0pt; border-left: none; border-right: solid black 1.0pt; border-top: none; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-left-alt: solid black .5pt; mso-border-top-alt: solid black .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 410.35pt;" valign="top" width="547">
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Зарим
юмны өрөөсөн<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>төр ,тэрэгний<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>гуя.хайчны гуя</span></div>
</td>
</tr>
<tr style="height: 16.6pt; mso-yfti-irow: 4;">
<td style="border-top: none; border: solid black 1.0pt; height: 16.6pt; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-top-alt: solid black .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 51.8pt;" valign="top" width="69">
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Дог</span></div>
</td>
<td style="border-bottom: solid black 1.0pt; border-left: none; border-right: solid black 1.0pt; border-top: none; height: 16.6pt; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-left-alt: solid black .5pt; mso-border-top-alt: solid black .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 410.35pt;" valign="top" width="547">
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Юмны
оройд<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>чимэг болгон хийсэн зүйл </span></div>
</td>
</tr>
<tr style="height: 34.15pt; mso-yfti-irow: 5;">
<td style="border-top: none; border: solid black 1.0pt; height: 34.15pt; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-top-alt: solid black .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 51.8pt;" valign="top" width="69">
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Дугтуй</span></div>
</td>
<td style="border-bottom: solid black 1.0pt; border-left: none; border-right: solid black 1.0pt; border-top: none; height: 34.15pt; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-left-alt: solid black .5pt; mso-border-top-alt: solid black .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 410.35pt;" valign="top" width="547">
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; text-align: justify; text-indent: -18.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">1.<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Юманд<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>углах<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>гэр ,хуй</span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; text-align: justify; text-indent: -18.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">2.<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Юмны<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>үзүүрт<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>углах углуур</span></div>
</td>
</tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 6;">
<td style="border-top: none; border: solid black 1.0pt; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-top-alt: solid black .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 51.8pt;" valign="top" width="69">
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Жууз</span></div>
</td>
<td style="border-bottom: solid black 1.0pt; border-left: none; border-right: solid black 1.0pt; border-top: none; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-left-alt: solid black .5pt; mso-border-top-alt: solid black .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 410.35pt;" valign="top" width="547">
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Хүн
сууж явах дамнуурган сүйх </span></div>
</td>
</tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 7;">
<td style="border-top: none; border: solid black 1.0pt; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-top-alt: solid black .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 51.8pt;" valign="top" width="69">
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Мөөр</span></div>
</td>
<td style="border-bottom: solid black 1.0pt; border-left: none; border-right: solid black 1.0pt; border-top: none; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-left-alt: solid black .5pt; mso-border-top-alt: solid black .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 410.35pt;" valign="top" width="547">
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Дугуй
юмны<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>хүрээ<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>,дугуны мөөр,мөөртэй шал </span></div>
</td>
</tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 8;">
<td style="border-top: none; border: solid black 1.0pt; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-top-alt: solid black .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 51.8pt;" valign="top" width="69">
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Мухлаг</span></div>
</td>
<td style="border-bottom: solid black 1.0pt; border-left: none; border-right: solid black 1.0pt; border-top: none; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-left-alt: solid black .5pt; mso-border-top-alt: solid black .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 410.35pt;" valign="top" width="547">
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l2 level1 lfo2; text-align: justify; text-indent: -18.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">1.<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Дээгүүрээ бүрхүүл<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>бүхий<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>үүдтэй тэрэг :мухлаг сүйх
тэрэг </span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l2 level1 lfo2; text-align: justify; text-indent: -18.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">2.<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Бүхээг</span></div>
</td>
</tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 9;">
<td style="border-top: none; border: solid black 1.0pt; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-top-alt: solid black .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 51.8pt;" valign="top" width="69">
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Сүйх</span></div>
</td>
<td style="border-bottom: solid black 1.0pt; border-left: none; border-right: solid black 1.0pt; border-top: none; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-left-alt: solid black .5pt; mso-border-top-alt: solid black .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 410.35pt;" valign="top" width="547">
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Морь<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>малд хөллөж<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>хүн<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>сууж явахад зориулсан
мухлаг :сүйх тэрэг<span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></div>
</td>
</tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 10;">
<td style="border-top: none; border: solid black 1.0pt; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-top-alt: solid black .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 51.8pt;" valign="top" width="69">
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Тэнхлэг</span></div>
</td>
<td style="border-bottom: solid black 1.0pt; border-left: none; border-right: solid black 1.0pt; border-top: none; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-left-alt: solid black .5pt; mso-border-top-alt: solid black .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 410.35pt;" valign="top" width="547">
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Тэрэгний
арлыг тоссон булны<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>нүхэнд<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>дүрэх<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>хөндлөн<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>төмөр<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>буюу мод</span></div>
</td>
</tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 11;">
<td style="border-top: none; border: solid black 1.0pt; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-top-alt: solid black .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 51.8pt;" valign="top" width="69">
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Төмөр
тэрэг</span></div>
</td>
<td style="border-bottom: solid black 1.0pt; border-left: none; border-right: solid black 1.0pt; border-top: none; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-left-alt: solid black .5pt; mso-border-top-alt: solid black .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 410.35pt;" valign="top" width="547">
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Дугуйны<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>мөөрийг төмрөөр<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>бэхэлсэн тэрэг </span></div>
</td>
</tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 12;">
<td style="border-top: none; border: solid black 1.0pt; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-top-alt: solid black .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 51.8pt;" valign="top" width="69">
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Хасаг
тэрэг</span></div>
</td>
<td style="border-bottom: solid windowtext 1.0pt; border-left: none; border-right: solid black 1.0pt; border-top: none; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-bottom-alt: solid windowtext .5pt; mso-border-left-alt: solid black .5pt; mso-border-top-alt: solid black .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 410.35pt;" valign="top" width="547">
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Мал<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>хөллөж<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>ачаа ачих том тэрэг </span></div>
</td>
</tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 13;">
<td style="border-top: none; border: solid black 1.0pt; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-top-alt: solid black .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 51.8pt;" valign="top" width="69">
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Цөн</span></div>
</td>
<td style="border-bottom: solid windowtext 1.0pt; border-left: none; border-right: solid black 1.0pt; border-top: none; mso-border-bottom-alt: windowtext; mso-border-left-alt: black; mso-border-left-alt: solid black .5pt; mso-border-right-alt: black; mso-border-style-alt: solid; mso-border-top-alt: solid windowtext .5pt; mso-border-top-alt: windowtext; mso-border-width-alt: .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 410.35pt;" valign="top" width="547">
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Тэрэгний
голд хамгаалалт .бэхэлгээ болгож<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>хийх
төмөрлөг ,тэрэгний<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>цөн</span></div>
</td>
</tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 14; mso-yfti-lastrow: yes;">
<td style="border-top: none; border: solid black 1.0pt; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-top-alt: solid black .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 51.8pt;" valign="top" width="69">
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Чих</span></div>
</td>
<td style="border-bottom: solid black 1.0pt; border-left: none; border-right: solid black 1.0pt; border-top: none; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-left-alt: solid black .5pt; mso-border-top-alt: solid windowtext .5pt; mso-border-top-alt: solid windowtext .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 410.35pt;" valign="top" width="547">
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Тэрэгний
чих – үхэр ,морь<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>.тэмээн тэрэгний
хүрдний нүхнээс гадагш илүү гарсан голын хоёр үзүүр </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Чих
цүү<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>-тэрэгний<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>тэнхлэгийн<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>хүрдний<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>нүхнээс гадагш гарсан
голын хоёр үзүүр торгох хадаас </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">/</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">тал</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">821/</span></div>
</td>
</tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Археологийн судалгаагаар
илрэн олдсон тэрэг, түүний эд ангиудыг судлаачид янз бүрээр нэрлэж байгааг нэг
мөр болгох зорилгоор Я.Цэвэл, Норжин, Хорин наймт, Гучин зургаатын тайлбар
толиудаас нягтлан үзсэн судлаач Доктор </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">(Ph</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">D) </span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Ч.Ерөөл-Эрдэний
нийтлүүлсэнээр </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify;">
<br /></div>
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"><br clear="all" style="mso-special-character: line-break; page-break-before: always;" />
</span>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; tab-stops: 152.25pt; text-align: center;">
<b><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">НОМ ЗҮЙ</span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-left: 18.0pt; tab-stops: 152.25pt; text-align: justify; text-indent: -18.0pt;">
<b><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Архангай дахь хүннүгийн
судалгаа 2007 – </span></b><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Архангай дахь хүннүгийн судалгаа </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">/</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;"> Монгол –Францын хамтарсан археологийн
эспедицийн<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>15 жилийн ойд зориулсан
товхимол</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">/</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">УБ., 2007</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">(</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">ред .Ж.П.Дерош,Г.Андре</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">)</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;"></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-left: 18.0pt; tab-stops: 152.25pt; text-align: justify; text-indent: -18.0pt;">
<b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Andre G.2003</span></b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">-Une
tombe princi</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">и</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">re xiongnu
a Gol mod ,Mongolie- Arts<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>Asiatigues,tome 58,pp.194-205</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-left: 18.0pt; tab-stops: 152.25pt; text-align: justify; text-indent: -18.0pt;">
<b><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Баттулга Ц.1998</span></b><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;"> – Дэл уулын Баруун билүүний
2 .3 бичээс .</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">SA.Tom.
XYIII, fasc. 9, </span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">УБ</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">., 109-115 </span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">тал</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-left: 18.0pt; tab-stops: 152.25pt; text-align: justify; text-indent: -18.0pt;">
<b><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Бичурин Н.Я. 1950</span></b><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;"> </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">–</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;"> Собрание сведений о народах, обитавших в
середней Азии в древние времена. Т.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">I, </span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">М</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">-</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Л</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-left: 18.0pt; tab-stops: 152.25pt; text-align: justify; text-indent: -18.0pt;">
<b><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Волков В.В.1972</span></b><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;"> –Древние колесницы<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Монгольского<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>Алтая.</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;"> </span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Монголын эртний түүх соёлын
зарим асуудал .А.С, </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Tom.
Y, fasc. 6, </span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">УБ., стр.75-89, рис. 5,6</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; tab-stops: 152.25pt; text-align: justify;">
<b><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Дорж Д., Новгородова Э.А.1975</span></b><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">- Петроглифый Монголии.
УБ.,стр.14-17 табл. </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">YI</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">, рис. 6,7</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-left: 18.0pt; tab-stops: 152.25pt; text-align: justify; text-indent: -18.0pt;">
<b><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Ерөөл-Эрдэнэ Ч., Гантулга
Ж., 2007. </span></b><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-weight: bold; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Хүннүгийн сүйх тэрэг. – Археологийн
судлал. УБ., </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-weight: bold; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Fasc. 18. 258</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-weight: bold; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">-р тал.</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;"></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-left: 18.0pt; tab-stops: 152.25pt; text-align: justify; text-indent: -18.0pt;">
<b><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Миняев С.С., Сахаровская Л.М</span></b><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;"> 2006 – Миняев С.С.,
Сахаровская Л.М Элитний комлекс захаронений сюнну в пади Царам.-Российская
археология №1, стр. 194-201, М.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-left: 18.0pt; tab-stops: 18.0pt 152.25pt; text-align: justify; text-indent: -18.0pt;">
<b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Miniaev S.S., Sakharovskaia L.M.2007</span></b><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">-</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;"> Miniaev S.S, Sakharovskaia L.M. Investigation og
a Xiongnu royal complex in the tsaraam valley, part 2; the inventory of barrow
No.7 and the chronogoly of the site.-“the silk road” Volume 5, Number 1.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; tab-stops: 152.25pt; text-align: justify;">
<b><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Руденко С.И. 1962</span></b><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;"> – Култура хуннов и
Ноинулинские курганы. М-Л., 1962</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-left: 18.0pt; tab-stops: 152.25pt; text-align: justify; text-indent: -18.0pt;">
<b><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Тэргүүнбаяр С. </span></b><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-weight: bold; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Төв
Азийн хадны зургаас эртний нүүдэлчдийн тэрэгний загвар, бүтцийн хувьсгалыг
шинжлэх нь 2012. – Монгол болон Байгал нуур орчмын Сибирийн эртний соёл. Олон
Улсын Эрдэм Шинжилгээний </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-weight: bold; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">III</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-weight: bold; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;"> хурлын илтгэлийн
эмхэтгэл. Тэргүүн дэвтэр. </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-weight: bold; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Fasc. 40.</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-weight: bold; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;"> УБ., </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-weight: bold; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">248</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-weight: bold; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">-р
тал</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-left: 18.0pt; tab-stops: 152.25pt; text-align: justify; text-indent: -18.0pt;">
<b><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Төрбат Ц. 2001</span></b><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;"> – Хүннү булшнаас гарсан
үйсэн дээрх тэрэгний зураг. УБИС-ийн ЭШБ. </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Tom.III, fasc.2, </span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">УБ</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">., 2001, 66-68-</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">р тал </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-left: 18.0pt; tab-stops: 152.25pt; text-align: justify; text-indent: -18.0pt;">
<b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">The ancient culture of Nangnang 2001</span></b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;"> – The ancient culture of Nangnang. The national
Museum of Korea & Sol Publication co.2001</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-left: 18.0pt; tab-stops: 152.25pt; text-align: justify; text-indent: -18.0pt;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">Эрдэнэбаатар Д., Идэрхангай Т., Мижиддорж Э., Оргилбаяр С.,
Маратхаан А., 2011</span></b><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;"> – МУИС – н Улаанбаатар сургуулийн Нийгмийн Ухааны Факультетийн
“Гол мод </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;">II</span><span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-language: MN-MONG-CN;"> ба Хүннүгийн түүх соёлын
өв” төслийн тайлан. Археологийн тэнхмийн ГБСХ. УБ.,</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;"> </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;"><br /></span></div>
<span lang="MN" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US;"></span></b><br />
DShttp://www.blogger.com/profile/02116183384108726959noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6917749171724785088.post-86399347878824205642012-04-01T05:35:00.000-07:002012-07-01T10:08:25.911-07:00“Ховдыг эзлэхэд гавъяа байгуулсан ноёд, түшмэд, лам нарыг хөхүүлэн шагнахыг Богд эзэн хаанд айлтгасан айлтгал”<br />
<div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif";">Шавь боол Дамдинсүрэн, Магсаржав, Наваанцэрэн, Дамдинбазар нар сөгдөж хичээнгүйлэн айлтгах нь цагийг дагаж найртай түвшин болгох учир удаа дараацан ухуулсан хэрэгт огт аймшиггүйгээр зөрчилхийлж хотыг бэхлэж эсэргүүцэлдсэн Ховдын хотыг шууд цэргийн сүр хүчээр эвдэлж цэрэг иргэнийг хядан сөнөөсөн ба их төлвийг айлган элсүүлж дагуулсан явдлыг зүй нь хичээнгүйлэн нугалбар бичиж айлтгаад Богд эзэн гэгээнээр айлдахыг гуйхын учир урьд шавь боол Дамдинсүрэн, Магсаржав нарын газраас Ховд хотыг эзлүүлэх учрыг ван Балдарын газраас гаргасан хүчирхэг цэргийг хядсан зэрэг хэргийн байдал дүрс тодорхойлон гаргаж нэгэнт айлтгажээ. Байцааваас боолчуудын газраас Ховдын хотын манж сайд түшмэд жич олон олон худалдааны иргэнчүүдэд эрхгүй найртай ёсноор хэлэлцэж шийтгэе хэмээн хэд хэдэн удаа хугацаа хугацаж ухуулах бичиг илгээсэнд тэдний манж хятад нар эгнэгт хэрэгсэхгүй харин хоршоо нийлж улмаар хорсгол агуулж уг суусан хотын захын газрыг тойрон малтуулж нуугдаж буудах орон засаж бас ч монголчуудыг хотын ойр үзэгдэх бүр буу тавьж эсэргүүцэлдэн байлалдсаар боловч гагцхүү боолчууд зүйг эрж аргацаан шийтгэхийг хичээж Орос улсын консул сайдад хэлж найралдан тохинуулахыг манж хятад нарт ухуулан хэлэх ажаамуу хэмээн хэлсэнд консул сайд даруй зөвшөөрч хоёр улсын хэрэг найртай болгон хэлэлцэе хгэх учрыг урьдаар бичиг явуулаад дагалдаагаар консул сайд биеэр харьяат орос цэргүүдийг дагалдуулан авч манж сайд түшмэдэд нүүр тулж уулзахаар очтол тэдний манж хятад нар консул сайдын өмнөөс буу тавьж хөөн зайлуулсан бөгөөд элдэвлэвч найралдан тохинож чадахгүйд хүрсэн заналтай байдал илэрхий мэдэгдсэн тул боолчууд бүгдээр зөвлөлдөж шууд дайлаар орохыг тогтож номун хан Жалханз хутагт Дамдинбазараар тэрсүүд дайсны санааг номхотгож олон амьтныг амар жаргуулахын хутагийг гуйж дээд гурван эрдэнэд даатган залбирч залбирч олон лам нар лугаа ном уншиж сайд Зоригт бэйс Наваанцэрэнгийн хамт авч суусан ба Дамдинсүрэн, Магсаржав нар оролдсон тушаал сахилгыг хүндэтгэж олон аймаг хошуудаас хуралдсан бүх түшмэл цэргүүдийг яаравчлан жагсааж Их Монголын Эрдэнэ бишрэлт засаг лам Дамбийжанцангийн хамтаар энэ оны долоон сарын шинийн наймны үхэр цагт цэргийн хорооны газраас мордож мөн цагт Ховдын хотыг хүрээлэн тойрч Зоригт баатар тайж Тогтохын цэрэг Гэндэн, Найданжав, Насантогтох, Баргын Пунцаг, Сэргэлэн, Доржпалам, Хаянхүйш нарын хамт боол Дамдинсүрэн ганцаар огт аймшиггүй тугийг бариулан тэргүүлэн орж буудалцсан ба Магсаржав, Дамбийжанцан, Мянбуу нар олон цэргүүдийг сайнаар дарангуйлан захиран тушааж хашин хөөж тасалдуулахгүй залгалдуулан довтолгож явуулсаар бэхэлсэн худалдааны хотыг эвдэж орж байлдуулан хядуулж сөнөөн дийлэхэд тэдний манж хятад нарын хүчин санаа мохож даруй тушаан ухуулсныг дагаж элсэн дагасугай хэмээн учрыг гаргаж дахин давтан гуйлгалан ирсэн тухайд дайлалдахыг түр түтгэлзэж боолчууд Орос улсын консул сайдтан лугаа бүгдээр зөвлөлдөж Ховдын хотын манж хятад нарын хадгалсан цэргийн зэр зэвсэг ба манж сайдын тамга нэг, тэмдэг зургааг хураан авч хадгалуулан урьд бид нар барин авсан зэр </span><span style="font-family: "Arial","sans-serif";">зэвсэг барьсан иргэнчүүд нэгэн зуу гаруйг орос консул сайд лугаа зөвлөлдөж олон улсад хэлэлцэх хэргийн тэмдэг болгон хадгалан буй нь цэрэгт орсон худалдааны иргэн зуугаадын хамт харьяат хотын пүүсний иргэд даахад бүгдийг тавив. Манж сайд түшмэдийг орос консул сайдад буу тавьсныг учирт хүлээлгэн буй. Консул сайдаар батлуулан бүгд явдлыг хэлэлцэж тамга дарсан батлах бичиг авч нугалбарын дугтуйнд агуулж өргөхөөс гадна хоёр зуу гаруй цэргийг уналга хүнс өгч түшмэл цэргийг сонгон гаргаж харгалзуулан Нийслэл хүрээнээ хүргүүлэхээс гадна эл байлалдахад манай цэрэг нараас арван найман цэрэг алагджээ. Боолчууд мэхийж хянаваас үнэхээрийн түгшүүртэй цагт хорт санаа агуулж хотыг бэхэлж харгислан халдахыг бодсон дайсан улсад аймшиггүй сүрийг бадруулан орж хядалцгаасан цаг үнэнхүүгээс хүчин хавсарч туслаж дагалдан зүтгэсэн манай улсын бичиг цэргийн түшмэд жич цэргүүд бас тулгур төрд санаа цутгаж сүслэн дагахын хамтаар хүчийг гүйцэтгэх цэрэг хүн үлэмжхэнийг туслан нийлүүлж биесээр захиран авч дагалдуулан хүрч ирсэн их бага түшмэд цөм сайшаалтай тул энэ удаа байлалдсан хот болбоос маш бэх батын дээр мөн сая дагаар орсон газрын бичиг цэргийн түшмэл цэргийг энэ нэгэн удаа эрхгүй хуулиас ангид сайшаан хөхиүлэхийг үзүүлбээс улмаар дууриан хөгжиж баярлан зүтгэж хойч өдөр улс төрийг батлан хамгаалахад үнэхээрийн тустай болох болов уу хэмээмүй иймийн тул сайшаан хөхиүлбээс зохигчдыг ялган шалгаж урь гуйсан зэрэг дэвийг жагсаан бичсэн нарийн хуудас наалдуулж хичээнгүйлэн нугалбар бичиж айлтгасан нь болох ба үл болох явдлыг Богд бээр толилж хишиг хүртээхийг гуйсугай бас гүн Хайсангийн бие цэргийн хамт хараахан ирээгүй хойд хязгаарыг сэргийлүүлж батлан тогтоох олон хэргийг бүгдээр боловсортол зөвлөлдөж өөр айлтгах явдлыг хамтаар сонсгон айлтгав. Зарлигийг гуймой.</span></div>
<div align="center" style="text-align: center;">
<span style="font-family: "Arial","sans-serif";">Олнаа өргөгдсөний хоёрдугаар он долоон сарын арван таван</span></div>
<div align="right" style="text-align: right;">
<b><span style="font-family: "Arial","sans-serif";">Түүхийн баримтын төвийн Сан хөмрөгч Ц.Байгалмаа</span></b><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div>DShttp://www.blogger.com/profile/02116183384108726959noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6917749171724785088.post-79278989135662866622012-04-01T05:32:00.000-07:002012-04-01T05:32:59.675-07:00“Цогт тайж” киноны тухай<!--[if gte mso 9]><xml> <o:OfficeDocumentSettings> <o:RelyOnVML/> <o:AllowPNG/> </o:OfficeDocumentSettings> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml> <w:WordDocument> <w:View>Normal</w:View> <w:Zoom>0</w:Zoom> <w:TrackMoves/> <w:TrackFormatting/> <w:PunctuationKerning/> <w:ValidateAgainstSchemas/> <w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid> <w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent> <w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText> <w:DoNotPromoteQF/> <w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther> <w:LidThemeAsian>JA</w:LidThemeAsian> <w:LidThemeComplexScript>HE</w:LidThemeComplexScript> <w:Compatibility> <w:BreakWrappedTables/> <w:SnapToGridInCell/> <w:WrapTextWithPunct/> <w:UseAsianBreakRules/> <w:DontGrowAutofit/> <w:SplitPgBreakAndParaMark/> <w:DontVertAlignCellWithSp/> <w:DontBreakConstrainedForcedTables/> <w:DontVertAlignInTxbx/> <w:Word11KerningPairs/> <w:CachedColBalance/> <w:UseFELayout/> </w:Compatibility> <m:mathPr> <m:mathFont m:val="Cambria Math"/> <m:brkBin m:val="before"/> <m:brkBinSub m:val="--"/> <m:smallFrac m:val="off"/> <m:dispDef/> <m:lMargin m:val="0"/> <m:rMargin m:val="0"/> <m:defJc m:val="centerGroup"/> <m:wrapIndent m:val="1440"/> <m:intLim m:val="subSup"/> <m:naryLim m:val="undOvr"/> </m:mathPr></w:WordDocument> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml> <w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267"> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/> </w:LatentStyles> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]> <style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin-top:0cm;
mso-para-margin-right:0cm;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0cm;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-language:AR-SA;}
</style> <![endif]--> <br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="http://4.bp.blogspot.com/-BpDI2-l0L2s/T3hK3bj4M-I/AAAAAAAAAY8/aEMrzdIaeSk/s1600/44618_81996.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="http://4.bp.blogspot.com/-BpDI2-l0L2s/T3hK3bj4M-I/AAAAAAAAAY8/aEMrzdIaeSk/s1600/44618_81996.jpg" /></a></div><strong><i><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14pt;"> Гадаадтай соёлоор харилцах бүх холбоотын нийгэмлэгийн киносекцийн ерөнхийлөгч В.И.Пудовкинаас 1947 оны нэгдүгээр сарын 14 нд БНМАУ-ын кино урлагийнханд явуулсан бичиг.</span></i></strong><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 14.0pt;"><br />
</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif";">Эрхэм анд нар аа<br />
Гадаадтай соёлоор харилцах бүх холбоотын нийгэмлэгийн киносекцийн гишүүд нь та бүхний бүтээсэн “Цогт тайж” киног сэтгэл ихэд ханамжтайгаар үзлээ. Кинонд танай ард түмний түүхийн хуудсууд, улс орны үндэсний бүрэн бүтэн байдлын төлөө тэмцлийг үнэн зөв тусгажээ. Ялангуяа Дорнод Монголын нутагт халдан довтолж, монголын нүд алдам талыг гэм зэмгүй хүмүүсийн цус нулимсаар бялдсан манжийн байлдан дагуулагч Амбагай ханы эсрэг тэмцэлд Монголын ард түмнийг босгосон 17-р зууны нэрт соён гэгээрүүлэгч, яруу найрагч, дайчин баатар Цогт тайжийн дүр сайхан болжээ.<br />
Цогт тайжийн дүр нь зориг эрмэлзэл дүүрэн, ухаалаг, бадрангуй шинж бүхий түүхэн баатруудын шилдэг, эерэг дүрийн нэгэн болжээ. Түүний үйл хэрэг өдгөө ч харь түрэмгийлэгчдийн хараат хэвээр буй дорно дахины олон оронд сайхан үлгэр дууриалал болох юм.<br />
Зохиолын баатрын хувийн амьдрал, хайр сэтгэлийг харуулсан зургууд ч аятайхан болжээ. Тэдгээр нь кинонд уянгалаг яруу халуун дотноор дүрслэгдсэн байна. Цогт тайжийн урвагч Гүүш ханы цэрэгт болон түвэдүүдэд бүслэгдэн амь эрсэдсэн хэсэг нь ард олны төлөө алтан амиа өгсөн үндэсний их баатрыг бишрэх сэтгэгдлийг үзэгчдэд үлдээсэн ихээхэн хүчтэй, оргил хэсэг болжээ. Кинонд гарч байгаа түүх залуу Бүгд Найрамдах Монгол улсын орчин үетэй ч нягт холбоотой юм. Алтан утсаар “Соёмбо” тэмдэг оёсон Цогт тайжийн цэргийн тугийг эх орноо хайрлан дээдлэгч хүмүүс тосон авсан юм. 300 жилийн дараа Монголын ард түмний их удирдагч Сүхбаатар, түүний хамтран зүтгэгч маршал Чойбалсан нарын журамт цэргүүд тусгаар тогтнол, эрх чөлөө, ялалтын билэг тэмдэг болж эдүгээ ч БНМАУ-ын төрийн далбааг чимж буй эртний монголын энэхүү “Соёмбо” тэмдгийг хувьсгалын гал улаан туган дээрээ нэр төртэй мандуулж явсан билээ.<br />
Кино үнэнийг үзүүлжээ. Түүнд түүхэн үйл явдлыг тал бүрээс нь үнэн зөв үзүүлж, чухамхүү олон зүйлийн нарийн ширийн түүхэн хэсгээс бүрдсэн үндэсний түүхийг харуулсан байна. Кино танин мэдэхүйн ач холбогдолтойн дээр сэтгэл хөдөлгөм сайхан болжээ. Зөвлөлтийн түүхэн киноны шилдэг сайхан нөлөө энэ кинонд ч туссаныг тэмдэглэхэд бидэнд таатай байна.<br />
Хэдийгээр энэ киног Монгол киноны залуу уран бүтээлчдийн хүчээр бүтсэн боловч түүнээс болж үнэ цэнэ нь буурах учиргүй билээ. Кинонд тоглосон жүжигчдээс Цогт тайжийн дүрийг бүтээсэн БНМАУ-ын ардын жүжигчин Цагааны Цэгмэдийг онцлон хэлмээр байна.<br />
Түүний жүжиглэлд жинхэнэ уран бүтээлчийн чин сэтгэлээсээ бүтээсэн бахархам зүйл олон бий.<br />
Кинонд зарим нэгэн жишээ нь цэрэг дайны хэсэг ихэдсэн, эсвэл кино аппаратын өмнө анх удаа тоглосон зарим жүжигчид туршлагагүйтсэн зэрэг дутагдал буй. Олон түмний оролцсон зарим үзэгдлийг дэндүү ерөнхий хийсэн зүйл ч бий. Гэвч эдгээр дутагдал нь монголын залуу кино урлагийн өсч өндийн буй үеийн дутагдал юм. Тэд цаашдын ажилдаа үүнийг даван туулах болно.<br />
Бүхэлдээ “Цогт тайж” кино бол ихээхэн ур чадвар, соёл, шамдлага, урам зоригоор бүтээсэн уран сайхны гойд сонирхолтой, түүхэн бүтээл юм. Бид та нарынхаа амжилтанд чин сэтгэлээсээ баяр хүргэе.</span><br />
<div align="center" style="text-align: center;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif";">Гадаадтай соёлоор харилцах бүх холбоотын нийгэмлэгийн киносекцийн өмнөөс ерөнхийлөгч Всеволод Пудовкин</span></div><div align="right" style="text-align: right;"><strong><span style="font-family: "Arial","sans-serif";">ҮТА-ын ахлах зааварлагч арга зүйч М.Байгалмаа</span></strong><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div>DShttp://www.blogger.com/profile/02116183384108726959noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6917749171724785088.post-50441502939393431422012-04-01T05:27:00.000-07:002012-04-01T05:27:26.857-07:00“Ардын Түр Засгийн Газраас чөлөөлөгдсөн бүс нутагт явуулсан бодлого, үйл ажиллагаа”<!--[if gte mso 9]><xml> <o:OfficeDocumentSettings> <o:RelyOnVML/> <o:AllowPNG/> </o:OfficeDocumentSettings> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml> <w:WordDocument> <w:View>Normal</w:View> <w:Zoom>0</w:Zoom> <w:TrackMoves/> <w:TrackFormatting/> <w:PunctuationKerning/> <w:ValidateAgainstSchemas/> <w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid> <w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent> <w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText> <w:DoNotPromoteQF/> <w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther> <w:LidThemeAsian>JA</w:LidThemeAsian> <w:LidThemeComplexScript>HE</w:LidThemeComplexScript> <w:Compatibility> <w:BreakWrappedTables/> <w:SnapToGridInCell/> <w:WrapTextWithPunct/> <w:UseAsianBreakRules/> <w:DontGrowAutofit/> <w:SplitPgBreakAndParaMark/> <w:DontVertAlignCellWithSp/> <w:DontBreakConstrainedForcedTables/> <w:DontVertAlignInTxbx/> <w:Word11KerningPairs/> <w:CachedColBalance/> <w:UseFELayout/> </w:Compatibility> <m:mathPr> <m:mathFont m:val="Cambria Math"/> <m:brkBin m:val="before"/> <m:brkBinSub m:val="--"/> <m:smallFrac m:val="off"/> <m:dispDef/> <m:lMargin m:val="0"/> <m:rMargin m:val="0"/> <m:defJc m:val="centerGroup"/> <m:wrapIndent m:val="1440"/> <m:intLim m:val="subSup"/> <m:naryLim m:val="undOvr"/> </m:mathPr></w:WordDocument> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml> <w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267"> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/> </w:LatentStyles> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]> <style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin-top:0cm;
mso-para-margin-right:0cm;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0cm;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-language:AR-SA;}
</style> <![endif]--> <br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto;"><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: HE; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">XX зууны эхэн үеийн Монголын түүхэнд гарсан нэгэн сонирхолтой үзэгдэл бол бараг нэгэн зэрэг шахам хоёр Засгийн газар байгуулагдсан явдал юм. Энэ нь 1921 оны 2 сарын 22-нд Барон Унгерний цагаантан, монгол цэргүүдийн хамтарсан хүчинээр Нийслэл Хүрээг чөлөөлж сэргээн байгуулагдсан Автономит Монгол Улсын Засгийн газар, нөгөө нь Коминтерн, ЗОУ-ын бодлого, идэвхитэй оролцоотойгоор 1921 оны 3 сарын 13-нд байгуулагдсан Ардын Түр Засгийн газар болно. <br />
Коминтерн, Зөвлөлт Орос Улс нь Монголын төлөөлөгчидтэй харилцсан эхэн үедээ Монголын нөлөө бүхий хүмүүсээс бүрдсэн Автономит Засгийн газрыг байгуулж, тэрхүү Засгийн газрын хүсэлтээр Зөвлөлтийн улаан армийн цэргийг Монголд оруулах бодлого баримталж байсан юм. Эрхүү хотноо 1920 оны 10 сарын 29-нд хуралдсан ОК(б)Н-ын Сибирийн товчооны Дорно дахины ард түмний секцийн тэргүүлэгчид болон Монгол-Төвдийн хэлтсийн хамтарсан яаралтай хуралдаанд Цагаантны эсрэг тэмцэхийн тулд Монголын нутагт Зөвлөлтийн цэргийг оруулах, Монголын түр Засгийн газар байгуулах асуудлыг хэлэлцээд гаргасан тогтоолд, «Зөвлөлтийн цэргийг Монголын нутагт нэн даруй оруулах нь чухал», «Автономит Монголын Түр Засгийн газар байгуулах нь шаардлагатай бөгөөд уг Засгийн газарт нэр хүнд бүхий хүмүүсийг оролцуулах, энэ асуудлын талаарх санаачилгыг монголын төлөөлөгчдөд олгох»-оор санал нэгтэй тогтсоныг тэмдэглэжээ<sup>1</sup>. Энэ нь ЗОУ-ын цэргийг Монголд оруулах хууль эрх зүйн үндсийг бүрдүүлж, олон улсын шүүмжлэлээс зайлсхийх, ДИУ-тай Монголын асуудлаар тохиролцоход дөхөм болох ёстой байлаа.Гэтэл монголчууд Барон Унгерний цагаантны тусламжтайгаар Нийслэл Хүрээг чөлөөлж, Автономит Монгол Улсын хууль ёсны Засгийн газрыг сэргээн байгуулсан нь нөхцөл байдлыг огцом өөрчлөв. <br />
Шинээр сэргээн байгуулагдсан Автономит Засгийн газарт үндэсний эх оронч үзэлтэй ноёд, лам нар хүчин зүтгэж, МАН-ын зарим гишүүд Нийслэл Хүрээг гамин цэргээс чөлөөлж, Автономит Засгийн газрыг сэргээснээр тэмцлийн зорилго биелэгдэв хэмээн үзэх болов. Ийм нөхцөлд Коминтерн, ЗОУ нь хувьсгалыг экспортлох зорилгын үүднээс МАН-ын гишүүдэд тулгуурлан АТЗГ-ыг байгуулах бодлогод шилжсэн байна. 1921 оны 3 сарын 2-нд И.Н.Смирнов, Б.З.Шумяцкий нараас Гадаад хэргийн ардын комиссар Г.В.Чичеринд илгээсэн илтгэлд, «Ардын намын гишүүдээр Засгийн газрыг байгуулбал Барон Унгерний эсрэг дайныг эхлүүлэх боломжтой болно» хэмээн дурьдсан<sup>2</sup>, ЗСБНХОУ-ын Гадаад хэргийн ардын комиссариатын Алс Дорнод дахь бүрэн эрхт төлөөлөгч, 5 дугаар армийн Хувьсгалт цэргийн зөвлөлийн гишүүн Б.З.Шумяцкийгийн 1921 оны 3 сарын 17-ны илтгэлд, МАН-д хандан АТЗГ-ыг байгуулан, Хиагт хотыг эзлэн авах, Монголыг цагаантнаас чөлөөлөхийн тулд ЗОУ-д хандан албан ёсны хүсэлт тавих явдлыг түргэтгэх зааварчилга өгч байсан нь үүнийг нотолдог<sup>3</sup>. Мөн Үндэсний Төв Архивын сан хөмрөгт хадгалагдаж байгаа АТЗГ-ыг байгуулсан тогтоолын архивын эхийн дээд талд «копия, Протокол съезда избравшего Временное Народное Правительство Монголии» <sup>4</sup> гэж тэмдэглэсэн байдаг нь нэгийг хэлнэ. <br />
Ийнхүү 1921 оны 3 сарын 13-нд Коминтерн, ЗОУ-ын идэвхитэй оролцоотойгоор МАН-ын Төв Хорооны хамаарсан дарга Ц.Дамбадорж, түшмэл Д.Лосол, Бүх цэргийн жанжин Д.Сүхбаатар, Ардын намын бүх цэргийн хэргийг ерөнхийлэн захирах газрын Н.Билигсайхан, Ардын Намын төлөөлөгчид Д.Чагдаржав, Х.Чойбалсан, цэргийн анги ба хошуу, шавийн төлөөлөгчид Дэмбэрэл, Дэжид-Осор, Пунцаг, Хасбаатар, Равжаа, Дашзэвэг, Баярт, Лувсан, Юрэн, Наваан, Далай, Дамдинсүрэн, Содномдаш нарын 19 хүн хуралдаж, АТЗГ-ыг байгуулах шийдвэр гаргажээ. Тус хурлаас АТЗГ-ын гишүүдэд 7 хүнийг сонгохоор тогтож, АТЗГ-ын тэргүүлэгч даргад Д.Чагдаржав, гишүүдэд Д.Сүхбаатар, Л.Сумъяа, Н.Билигсайхан, Д.Бодоо, Х.Чойбалсан нарыг сонгож, жич, Урианхайгаас нэгэн хүнийг сонгон суулгахаар тогтжээ. Тийн сэргээн байгуулагдсан хууль ёсны Автономит Засгийн газрыг үгүйсгэсэн АТЗГ байгуулагдсанаар Монголд хоёр Засгийн газар оршин тогтнох болжээ. <br />
АТЗГ-ыг байгуулсан хурлаас тус Засгийн газрын гүйцэтгэх үүргийг тодорхойлохдоо: нэгд, Харъяат газар орныг Хятадын эрх мэдлээс ангижруулах, хоёрт, Орос цагаан намын цэрэг ба хуаз дээрэмчин зэргийн зэвсэг бүхий муу хулгай нарыг арилгах, гуравт, Монгол ард лугаа найрамдалтай зэргэлдээ улсууд лугаа харилцан нэвтрэлцэх, дөрөвт, Монгол ардын төлөөлөгчдийн их хурал зарлан хуралдуулж, үүрд байх Засгийн газрыг олж, улсын үндсэн цааз дүрмийг тогтоолгох явдал хэмээн заажээ<sup>5</sup>. Үүнээс үзвэл, АТЗГ нь дотооддоо улс орноо харийн түрэмгийлэгчдээс бүрэн чөлөөлж, АТЗГ-т тулгуурлан Монголын ард түмний төлөөлөгчдийн их хурлыг зарлан хуралдуулж, шинэ байнгын Засгийн газрыг байгуулах, улс орны амьдралыг зохицуулах улсын үндсэн цааз хуулийг шинээр тогтоох үүргийг хүлээжээ. Гадаад бодлогодоо Монголын ард түмэнтэй найрамдлаар харилцах хөрш улстай харилцан нэвтрэлцэж, харилцаа холбоо тогтоох үүрэг хүлээжээ.<br />
АТЗГ-ын эхний үүрэг нь Ардын журамт цэргийг байгуулж, Хиагт хотыг хятад цэргээс чөлөөлөн, хувьсгалыг цаашид өрнүүлэх түшиц баазыг бий болгох явдал байв. Тиймээс АТЗГ байгуулагдсаныхаа маргааш нь 1921 оны 3 сарын 14-нд Түшээт хан аймгийн Эрдэнэ засаг хошой чин ван М.Намсрай, Улсын түшээ гүнгийн зэрэг Ахай засаг тэргүүн зэрэг тайж Ц.Лувсанхайдавын хошуу, Жирэгтэй зэрэг 6 харуулаас 150 цэрэг дайчлахаар элч мордуулж, 3 сарын 15-нд Ардын журамт цэргийн штаб байгуулж, дэд жанжины орон тоог бий болгож, 3 сарын 16-нд шинээр дайчлагдсан цэргүүдийг зэвсэгт элдэв бүлэглэлүүдээс ангид журамтай цэрэг болгох шийдвэр гаргажээ. АТЗГ байгуулагдсанаар Засгийн газрын нэрээр ЗОУ-аас цэргийн тусламж хүсэх нөхцөл бүрэлдэж, 1921 оны 3 сарын 16-нд ЗОУ-аас цэрэг зэвсгийн тусламж үзүүлэхийг хүссэн албан ёсны хүсэлт гаргажээ.<br />
1921 оны 3 сарын 18-нд Хиагт хотыг чөлөөлснөөр АТЗГ Монгол нутагтаа төвхнөн, чөлөөлөгдсөн орон нутагт үйл ажиллагаагаа явуулах болов. Эн түрүүнд Хиагт хотод дэгдсэн гал түймрийг унтрааж, гал түймрээс ард иргэдийн хөрөнгийг хамгаалах арга хэмжээ авав. Хиагтыг чөлөөлөх явцад айн дутаасан иргэдийн хашаа байшин, эд хөрөнгийг хамгаалж, битүүмжилж цэрэг гарган харгалзуулж, хятад худалдааны иргэдийн дарга нарыг ирүүлэн хэвээр худалдаалан суулгах арга хэмжээ авав. Хятад гамин цэрэг Хиагт хотыг орхин зайлах үед үйлдсэн гэмт хэргийг мөрдөн шалгах комиссыг комиссын дарга Х.Чойбалсан, комиссын гишүүд ЗОУ, Дани, Унгар улсын иргэн О.И.Макстеник, Л.Гинстон, Радноти Андор, Катерухин нарын бүрэлдхүүнтэй байгуулж, уг комисс 1921 оны 3 сарын 19-нээс Хиагт хотоор явж, шалган магадалж, 1921 оны 3 сарын 22-нд Хиагт хотноо тусгай акт тогтоов. Нөгөөтэйгүүр 1921 оны 3 сарын 20-нд Эрдэнэ засаг чин ван М.Намсрайн зэрэг 3 хошуу, харуул цагдаа нарт Хиагт хотоос зугтан гарсан хятад гамин цэрэг хүрэлцэн ирвэл хядан сөнөөхийг зарлан тушаав.<br />
Хиагт хотыг чөлөөлснөөр АТЗГ нь чөлөөлөгдсөн орон нутагт өөрийн эрх, үүргээ хэрэгжүүлэх нөхцөл бүрэлдэв. 1921 оны 3 сарын 18-нд Хиагт хотыг чөлөөлснөөс 1921 оны 7 сарын 8-нд Нийслэл Хүрээнд НТХ, АТЗГ хүрэлцэн ирэх хүртэлх хугацаанд АТЗГ нь орон нутагт Түшээт хан аймгийн Эрдэнэ засаг хошой чин ван М.Намсрай, мөн аймагт хавсарган захиргасан Ялгуунбаатар бэйсийн зэрэг засаг улсын түшээ гүн Л.Сумъяа, мөн аймгийн улсын түшээ гүнгийн зэрэг засаг тэргүүн зэрэг тайж Ү.Лувсанхайдав, мөн аймгийн ханы зэрэг Эрдэнэ дайчин засаг хошой чин ван Х.Жамбалдоржийн хошуу болон тэдгээр хошуудын хил дагуух Жирэгтэйгээс Эрээнцалам хүртэлх харуулын нутгийг харъяалж, үйл ажиллагаагаа явуулж байв. <br />
АТЗГ нь эн тэргүүнд түр Засгийн газрын бодлого, зорилтыг чөлөөлөгдсөн нутгийн ард олонд ухуулан таниулж, өөртөө татах бодлого явуулав. Үүний тулд бие төлөөлөгч илгээх, уриалга, тунхаг, ухуулах хуудас, «Монголын Үнэн» сонинг тараах зэрэг ажлуудыг зохион байгуулжээ. Тухайлбал, Хиагт хотыг чөлөөлсний маргааш нь МАН-ын ТХ, АТЗГ-аас Хиагт хотын ойр орчины ард олонд хандсан уриалга, мөн өдөр АТЗГ-аас Бүх монголын түмэн ард ба олон лам, ноёдод тунхаглан зарлах бичиг гаргав.<br />
Эдгээр уриалга, тунхаг, ухуулах бичигт, АТЗГ-ын гол эрмэлзэх зүйл нь Хятадын гамин, Оросын цагаантан, элдвийн зэвсэгт хуаз иргэдээс уул нутаг орноо чөлөөлж, Улсын их хуралдаан нээж, Монгол Улсад үүрд байх байнгын Засгийн газрыг байгуулах явдал хэмээгээд, АТЗГ-ын бодлого шийдвэрийг даган гүйцэтгэж, уул нутаг орондоо эргэн ирж, амар тайвнаар аж төрөхийг ухуулж байв. Ер нь МАН, АТЗГ-аас Нийслэл Хүрээг чөлөөлөх хүртэлх хугацаанд олон тооны уриалга, ухуулах хуудас гаргаж байсны гол агуулга нь АТЗГ-ыг Богд хаантаны Зарлиг лүндэнгээр томилогдсон төлөөлөгчид Богд хаантаны хүсэл таалалд нийцүүлэн байгуулсан хэмээн сурталчилж, АТЗГ-ыг байгуулсан явдлыг зөвтгөх, Барон Унгерний цагаантны тусламжтайгаар сэргээн байгуулагдсан Автономит Засгийн газрыг буруушаан үгүйсгэж, цагаантны цэрэгт нийлсэн, дайчлагдсан монгол цэргүүд, ард олныг өөртөө татахад чиглэгдэж байв.<br />
АТЗГ нь чөлөөлөгдсөн нутагт үйл ажиллагаагаа явуулахдаа нийгмийг хувьсган өөрчлөхөд чиглэгдсэн хувьсгалт шинжтэй арга хэмжээнүүд авч явуулж байв. Тухайлбал, 1921 оны 4 сарын 23-нд АТЗГ-ын дагаж ажиллах дүрэм, 1921 оны 5 сарын 16-нд Гааль түрээс хураах дүрэм, 1921 оны 6 сарын 3-нд АТЗГ-ын төлөөний түшмэдийн дагаж ажиллах дүрмийг батлан мөрдөв. АТЗГ-ын төлөөний түшмэдийн дүрэм батлагдсанаар орон нутгийн үйл ажиллагааг хянаж, зохицуулах өргөн эрх үүрэг бүхий АТЗГ-ын төлөөний хошоод түшмэдийг олон засаг хошууд, шавийн отог, томоохон сүм хийдийн дэргэд суулган ажиллуулах эрх зүйн үндэс тавигдав. 1921 оны 5 сарын 21-нд хуралдсан МАН-ын Төв Хороо, АТЗГ-ын хамтарсан 19 дүгээр хурлаас энгийн хүмүүс, нутаг газрыг миний хэмээн өмчилж үл болох, 1921 оны 5 сарын 28-нд хуралдсан МАН-ын Төв Хороо, АТЗГ-ын хамтарсан 20 дугаар хурлаас даруй хошуу, шавийн яам тамгыг халж, сонголтоор байгуулсан ардын хурлаар бүх хэргийг хөтлөн явуулах асуудлыг хэлэлцээд байлдааны цаг учир түр хойшлуулах шийдвэр гаргав. Мөн хурлаас цэргийн ба элдэв албыг хошуу, шавь гэж ялгаврлахгүй нэгэн адилаар гүйцэтгэхээр шийдвэрлэв<sup>6</sup>. <br />
АТЗГ-аас чөлөөлөгдсөн орон нутгаас гадна Монголын бусад орон нутагт хүрч үйл ажиллагаагаа явуулах арга хэмжээнүүдийг авав. Энэ зорилгоор 1921 оны 4 сарын эхээр Ховдын хязгаарт Хасбаатар, Дамбадорж, Өлзийханд нарыг, Хөвсгөлийн Дархад, Урианхайн хязгаарт Чагдаржав, Мишигдорж нарыг илгээж<sup>7</sup>, Хасбаатар нараар Дөрвөд хоёр аймгийн чуулганы дарга нарт бичиг илгээж, 1921 оны 4 сарын 6-нд Ноён хутагт Дамбийжанцанд харъяат газраа амар тайван болгоод нааш ирүүлэхээр түшмэл, албаны хүмүүсийг мордуулж байв. Чөлөөлөгдсөн хошуу, харуулын нутагт АТЗГ-ын бие төлөөлөгчийг илгээн орон нутгийн засаг захиргаа, аж амьдралыг хэвийн болгох арга хэмжээнүүдийг авав. 1921 оны 6 сард АТЗГ-ын дарга Д.Бодоо Эрдэнэ засаг хошой чин ван М.Намсрайн хошуунд очиж ажиллан, цагаантныг дэмжиж байсан хошууны тамгын газрын захирагч Батжаргал, Ванчиг тайж нарын ноёд бүгд тамгын хэргийг хаяж зугтсан тул хошууны тамгын хэргийг Эрдэнэ хувилгаан Самдандагвад шилжүүлэн хамааргаж, хошууны ард олонд МАН, АТЗГ-ын зорилго, зорилтыг ухуулан таниулж, хошууны засаг захиргааны ажлыг түвшитгэн тогтоож байв<sup>8</sup>. <br />
АТЗГ-аас чөлөөлөгдсөн нутгийн ард олны амьдралыг хэвийн болгож тохинуулах дэс дараатай арга хэмжээнүүдийг авч байв. Сүм хийдийн хурал номын ажлыг хэвийн явуулах нөхцлийг бүрдүүлж, тусгай ухуулах бичиг гаргахын хамт 1921 оны 3 сарын 27-нд Их шавийн дарга Эрэгдэл нарт зэвсэг олгож, дуган сүмийг хамгаалах бичиг олгожээ. 1921 оны 4 сарын 14-нд АТЗГ-аас МАН-ын Төв Хороо зэрэг 4 газарт Түмэн-Өлзий ордны газарт лам нар хэрхэн нэвтэрч хурал номын ажлыг гүйцэтгэж байхыг зөвлөсөн бичиг илгээв. <br />
1921 оны 4 сарын 16-ны өдөр хуралдсан МАН-ын Төв Хороо, АТЗГ-ын хамтран хуралдсан 21 дүгээр хурлаас тариалалтын цаг болсон тул ард олонд зарлал гаргаж, хуучин ёсоор тариа тариулахаар тогтов.<br />
АТЗГ-ын зохион байгуулалтын дотоод нэгж яамд, хэлтэс нь өөрийн хариуцсан ажлын чиглэлээр чөлөөлөгдсөн нутгийн амьдралыг хэвийн болгож, зохицуулах талаар санаачлагатай ажиллаж байв. Жишээ нь, Цэргийн яамнаас санаачлан 1921 оны 4 сарын 16-наас аливаа албаны хүн, энгийн монгол хүн буу зэвсэг хэрэглэн явах болбоос тус яаманд бүртгүүлэн хойч өдрийн байцаах тэмдэг болгож, нөгөөтэйгүүр буу зэвсэг хэрэглэн явахыг зөвшөөрсөн тамга дарсан тусгай үнэмлэх бичиг олгох болов<sup>9</sup>. Гааль түрээс эрхлэх хэлтсээс 1921 оны 5 сарын 16-нд баталсан «Гааль түрээс хураах тухай тогтоосон дүрэм»-д гөрөөс, загас, шувуу агнах тухай дурьдаагүй тул энэ нэгэн жилд гадаадын хүмүүст ан гөрөө хийх эрх олгохыг түр түдгэлзүүлэх санал гаргасныг харъяат Сангийн яамнаас 1921 оны 5 сарын 19-нд АТЗГ-т уламжлан, холбогдох шийдвэр гаргах хүсэлт тавьж байв<sup>10</sup>. <br />
АТЗГ байгуулагдсаныг орон нутгийн зарим засаг захиргааны байгууллагууд хүлээн зөвшөөрч харилцах болов. АТЗГ-т 1921 оны 4 сарын 11-нд Сэцэн хан аймгийн жанжин нараас хамаарсан жанжин Наваанцэрэн тамга хэргийг шинэ тушаалын жанжин Пунцагдалайнамжилд шилжүүлсэн болон хүлээн авч хэрэг шийтгэсэн, мөн аймгийн чуулганы дарга Цогбадрахаас Дотоод яамны дэд сайдын албан давхарласан учир чуулганы даргын тамгыг Далай ван Наваанцэрэнд шилжүүлсэн учирыг мэдэгдсэн 2 дугтуй бичгийг ирүүлж байв. <br />
1921 оны 6 сарын 25-нд МАН-ын Төв Хороо, АТЗГ-аас Нийслэл Хүрээг чөлөөлөх түүхэн шийдвэр гаргахад Дотоод яамны дарга Н.Билигсайханыг Хиагт дахь төлөөний сайдаар, Д.Цэдэн-Ишийг сайдын зөвлөх түшмэл бөгөөд нарийн бичгийн даргаар томилжээ. 1921 оны 7 сарын 5-нд Нийслэл Хүрээнд АЖЦ, Зөвлөлтийн улаан армийн цэргүүд орж, 1921 оны 7 сарын 10-нд Автономит Монгол Улсын Засгийн газрын бүх тамга хэргийг АТЗГ-т шилжүүлэн Үндэсний ардчилсан хувьсгал ялснаар Н.Билигсайхан нь Алтанбулаг хотод сууж умард хязгаарын хэргийг таслан шийтгэх сайд болж, Хиагт орчмын хязгаар нутгийг бүхэлд нь хянан захирах үүрэг гүйцэтгэх болсон байна.<br />
Ийнхүү АТЗГ нь 1921 оны 3 сарын 18-наас 1921 оны 7 сарын 9 хүртэлх хугацаанд чөлөөлөгдсөн бүс нутагт авч явуулсан арга хэмжээнүүд нь Монгол ардын төлөөлөгчдийн их хурлыг хуралдуулан, байнгын Засгийн газрыг байгуулах зорилтонд захирагдаж байсан боловч тухайн үеийн байлдааны цагийн нөхцөл байдалтай холбогдон орон нутгийн засаг захиргааг ардчилсан үндсэн дээр өөрчлөн зохион байгуулаагүй байна. Гэвч АТЗГ-ын авч хэрэгжүүлсэн арга хэмжээ нь чөлөөлөгдсөн бүс нутгийн амьдралыг хэвийн болгон зохицуулахын зэрэгцээ нийгмийг хувьсган өөрчилж, шинэтгэх чиглэлийг агуулж байснаараа хожмын Ардын Засгийн газрын үйл ажиллагааны чиглэл тогтоход үндэс суурь болж өгчээ.</span></div><ol start="1" type="1"><li class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 36.0pt;"><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: HE; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">«Коминтерн ба Монгол» /Баримтын эмхтгэл/ УБ 1996 он. тал 26,28</span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 36.0pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: HE; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">Тачибана Макото «Хоёр Засгийн газартай 1921 оны Монгол» УБ 2006 он. тал 23</span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 36.0pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: HE; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">С.Т.Лузянин «Россия-Монголия-Китай в первой половиние XX века» /1911-1946 г.г/ Москва 2003. стр 110</span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 36.0pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: HE; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">МУҮТА. Х-1, Д-1, ХН-1</span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 36.0pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: HE; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">Мөн тэнд</span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 36.0pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: HE; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">«МАХН Ардын хувьсгалын ялалтын төлөө тэмцэлд» эмхтгэсэн Д.Даш. УБ 1971 он.тал 48-51, 55-57, 61-65, Жич, тус эмхтгэлээс авсан олон баримтыг давтан ишлэж нуршуудахыг хэмнэв.</span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 36.0pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: HE; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">Х.Чойбалсан, Д.Лосол, Г.Дэмид «Монгол ардын үндэсний хувьсгал анх үүсэж байгуулагдсан товч түүх» УБ 1979 он. тал 213</span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 36.0pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: HE; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">МУТА, Х-1, Д-1, ХН-50</span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 36.0pt;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: HE; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">МУҮТА, МАХН-ын Баримтын төв Х-4, Д-1, ХН-18, Б-17</span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">МУҮТА, МАХН-ын Баримтын төв Х-4, Д-1, ХН-18, Х-2-3 </span></li>
</ol>DShttp://www.blogger.com/profile/02116183384108726959noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6917749171724785088.post-52990966175913191432012-04-01T05:19:00.000-07:002012-04-01T05:19:23.577-07:00“Заяын гэгээний хийд”<!--[if gte mso 9]><xml> <o:OfficeDocumentSettings> <o:RelyOnVML/> <o:AllowPNG/> </o:OfficeDocumentSettings> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml> <w:WordDocument> <w:View>Normal</w:View> <w:Zoom>0</w:Zoom> <w:TrackMoves/> <w:TrackFormatting/> <w:PunctuationKerning/> <w:ValidateAgainstSchemas/> <w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid> <w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent> <w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText> <w:DoNotPromoteQF/> <w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther> <w:LidThemeAsian>JA</w:LidThemeAsian> <w:LidThemeComplexScript>HE</w:LidThemeComplexScript> <w:Compatibility> <w:BreakWrappedTables/> <w:SnapToGridInCell/> <w:WrapTextWithPunct/> <w:UseAsianBreakRules/> <w:DontGrowAutofit/> <w:SplitPgBreakAndParaMark/> <w:DontVertAlignCellWithSp/> <w:DontBreakConstrainedForcedTables/> <w:DontVertAlignInTxbx/> <w:Word11KerningPairs/> <w:CachedColBalance/> <w:UseFELayout/> </w:Compatibility> <m:mathPr> <m:mathFont m:val="Cambria Math"/> <m:brkBin m:val="before"/> <m:brkBinSub m:val="--"/> <m:smallFrac m:val="off"/> <m:dispDef/> <m:lMargin m:val="0"/> <m:rMargin m:val="0"/> <m:defJc m:val="centerGroup"/> <m:wrapIndent m:val="1440"/> <m:intLim m:val="subSup"/> <m:naryLim m:val="undOvr"/> </m:mathPr></w:WordDocument> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml> <w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267"> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/> </w:LatentStyles> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]> <style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin-top:0cm;
mso-para-margin-right:0cm;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0cm;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;}
</style> <![endif]--> <br />
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="http://2.bp.blogspot.com/-MIxGErcBOO4/T3hHptecLkI/AAAAAAAAAY0/Bhio3XaRxis/s1600/untitled.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" src="http://2.bp.blogspot.com/-MIxGErcBOO4/T3hHptecLkI/AAAAAAAAAY0/Bhio3XaRxis/s1600/untitled.jpg" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Заяын хүрээ</td></tr>
</tbody></table><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;"><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"> 1624 онд Чантын хөндий гэдэг газар анх энэ хийдийг босгосон түүхтэй ажээ. Ламын гэгээн, Заяын гэгээн, Ширээт гэгээн хэмээх 3 их гэгээн энэ газар ирж хоноглохдоо хэнийх нь аяганд цэцэг ургана тэр нь өөрийн хийдийг байгуулъя гэж тохирчээ. Тэгээд Заяын гэгээний аяганд цэцэг ургаснаар 1631 онд одоогийн Архангай аймгийн Эрдэнэбулган сумын нутаг Булган уулын энгэрт энэ хийдийн суурь тавигджээ.</span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;"><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: HE; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">XVII зууны эцсээр Заяын хүрээнд Гүдэн сүм, Лавиран, Сэмчинг байгуулж, 1696 онд байгуулсан Гүдэн сүмийг хоёрдугаар Зая бандид Лувсанпэрэнлэй өөрийн лавиран болгосон байна. Лавирангийн дээд давхрын сүмийг шүтээний гурван сүм гэх бөгөөд баруун Гүдэнд үүрд нам нойрссон Зая бандид хутагт Лувсанпэрэнлэй, Лувсанняндаг, Лувсанжигмэддорж нарын шарилыг оршуулсан гурван суварга, зүүн Гүдэнд тавдугаар хутагт Лувсанжигмэднамжилын шарил тус тус байжээ. <br />
Гол сүмд лам Чодог бурхныг тахиж, жасаа хурал хурдаг байсан бөгөөд дээд давхрын тасалгааны хутагтын номын санд эртний түүх, уран зохиол, шашны ном судрыг төвд, монгол, хятад хэлээр төрөл ангиар нь ялган байрлуулж байжээ. <br />
Гуравдугаар Заябандид Лувсанжигмэддоржийн үед 1802 онд Зүүн, Баруун Сэмчинг барьсан бөгөөд анх дээд давхар нь модон асар дээвэртэй доод давхар тоосгон төвд хэлбэрийн барилга байжээ. 1908-1909 онд Сэмчингийн гуравдугаар давхрыг буулган хурлын дуган, нөгөө Сэмчинг Цогчин дуган болгон 1909-1910 оны үед засвар хийж одоогийн байдалтай болгосон байна. <br />
Заяын гэгээний хийдийн сүм дуганыг 1887 онд тухайн үед нэрд гарсан монгол дархан, урчууд сэргээн засварлаж байжээ.Заяын хүрээг хоорондоо 5км зайтай газарт дээд доод хүрээ болгон байгуулсан бөгөөд дээд хүрээнд 6 аймгийн бүгд 26 сүм дуган, лам нарын орон сууц, жижиг байшин барилга, доод хүрээнд 2 аймгийн дуган, лам нарын байшин барилга байжээ. Заяын хүрээнд үргэлж 1000 лам суудаг байсан бөгөөд нэг жилд хэдэн удаагийн их хурал хурах үеэр 4000 орчим түүнээс ч илүү олон лам нар цуглардаг байжээ. <br />
Хуучны Заяын хүрээнээс үлдсэн сүм дуган тухайлбал, Зүүн, Баруун Сэмчин, Хүлгийн сүм, Гүдэнг сэргээн засварлаж өдгөө аймгийн Угсаатны зүйн музей болгон ашиглаж байна. Эдгээр барилгыг 1971 онд аймгийн хамгаалалтад, 1994 онд улсын хамгаалалтад авсан юм. Уул, ус, байгалийн гоо үзэсглэнтэй хосолсон Заяын хүрээний сүм дуганууд төвд, төвд-монгол, төвд-хятад хийцийнх бөгөөд барилгын үндсэн материал нь мод, чулуу, хөх тоосго, ваар юм. Барилгуудыг толь, жанцан, ганжир зэргээр чимэглэсэн бөгөөд маш уран гоё сийлбэртэй, хурц тод өнгийн дагнаас будагтай ажээ.</span></div>DShttp://www.blogger.com/profile/02116183384108726959noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6917749171724785088.post-11811103901577631052011-12-30T21:17:00.001-08:002012-04-01T05:08:02.746-07:00“Дамбийжанцан ба Монголын баруун хязгаар”<!--[if gte mso 9]><xml> <o:OfficeDocumentSettings> <o:RelyOnVML/> <o:AllowPNG/> </o:OfficeDocumentSettings> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml> <w:WordDocument> <w:View>Normal</w:View> <w:Zoom>0</w:Zoom> <w:TrackMoves/> <w:TrackFormatting/> <w:PunctuationKerning/> <w:ValidateAgainstSchemas/> <w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid> <w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent> <w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText> <w:DoNotPromoteQF/> <w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther> <w:LidThemeAsian>JA</w:LidThemeAsian> <w:LidThemeComplexScript>HE</w:LidThemeComplexScript> <w:Compatibility> <w:BreakWrappedTables/> <w:SnapToGridInCell/> <w:WrapTextWithPunct/> <w:UseAsianBreakRules/> <w:DontGrowAutofit/> <w:SplitPgBreakAndParaMark/> <w:DontVertAlignCellWithSp/> <w:DontBreakConstrainedForcedTables/> <w:DontVertAlignInTxbx/> <w:Word11KerningPairs/> <w:CachedColBalance/> <w:UseFELayout/> </w:Compatibility> <m:mathPr> <m:mathFont m:val="Cambria Math"/> <m:brkBin m:val="before"/> <m:brkBinSub m:val="--"/> <m:smallFrac m:val="off"/> <m:dispDef/> <m:lMargin m:val="0"/> <m:rMargin m:val="0"/> <m:defJc m:val="centerGroup"/> <m:wrapIndent m:val="1440"/> <m:intLim m:val="subSup"/> <m:naryLim m:val="undOvr"/> </m:mathPr></w:WordDocument> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml> <w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267"> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/> </w:LatentStyles> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]> <style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin-top:0cm;
mso-para-margin-right:0cm;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0cm;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;}
</style> <![endif]--> <table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="http://3.bp.blogspot.com/-4TZdj7qBjgs/T3hE2oGRZRI/AAAAAAAAAYs/XtVmjm_gEM8/s1600/p_0026.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="320" src="http://3.bp.blogspot.com/-4TZdj7qBjgs/T3hE2oGRZRI/AAAAAAAAAYs/XtVmjm_gEM8/s320/p_0026.jpg" width="192" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Дамбийжанцан</td></tr>
</tbody></table><div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; mso-outline-level: 1; text-align: center;"><b><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 16.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: HE; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-font-kerning: 18.0pt; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;"></span></b><b><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 16.0pt; mso-ansi-language: MN; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: HE; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-font-kerning: 18.0pt; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;"></span></b></div><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">ХХ зууны эхэн үеийн Монголын түүхийн хуудсанд өөрийн ул мөрөө тодхон үлдээсэн харь улсын гаралтай нилээд хүмүүс байдгаас Хаант Орос улсын харьяат Жа лам хэмээн олнаа алдаршсан монгол үндэстэн халимаг Дамбийжанцан юм. Энэ хүний намтар, мөн Монголын баруун хязгаарт өнгөрүүлсэн амьдралаас цухас дурдъя.<br />
Дамбийжанцан болбаас 1860-аад онд Астраханы ойролцоох газар Төмөрсанаа гэдэг хүний хүү болон төржээ. Түүнд эцэг нь Амар гэдэг нэр өгсөн ба хүүхэд ахуй насандаа Долон нуурын дацанд, идэр насандаа Түвэдийн Гоман дацанд тус тус шавилж бурханы шашны мэдлэгийг эзэмшиж, улмаар хөрш айлынхаа ламыг егүүтгэсэн хэргээр Түвэдийн Лхасаас хөөгдсөн гэж судлаачдын бүтээлд тэмдэглэжээ.<br />
1889 он буюу шарагчин үхэр жилийн намар Дамбийжанцан анх Монголын баруун хойд хязгаарын Жинжлиг харуулаар хил нэвтрэн ирсэн аж. Тэрбээр хаанахын, хэн болох нь тодорхойгүй байсан учир албаны түшмэд түүнийг баривчилж Улиастайн манж жанжины газарт аваачин байцаахад,”Би Оросын харьяат боловч монгол хүн, Монголын газарт явахад бичиг буй, үгүй нь юуны хамаа. Би бол Амарсанаагийн ач, Монголын хувь заяаг зөв замд оруулах тавилантай төрсөн хүн” гэх зэргээр мөчөөрхөж байгаад суллагдсаныг Улиастай дахь орос худалдаачин Элеский буюу А.В.Бурдуков зэрэг хүмүүс батлан бичсэн. Өөрийг нь мөрдөж байцаасан монгол түшмэдэд Дамбийжанцан хандаж “Манай Монгол одоо тусгаар улс болох цаг үес тохиолдсон. Гэтэл та нар Монгол юугаан хэргийг хайхрахгүй манжийн тэжээвэр болж байх нь хөөрхий” гэж өгүүлсэн ажээ. Энэ нь Манжийн эрхшээлийг үл тэсвэрлэн занаж хорсохын туйлд хүрсэн монголчуудын бодол оюунд тодоос тод ул мөр үлдээсэн ба Монголын баруун хязгаарын зарим нутгийн ард олон Дамбийжанцанг авралын од хэмээн бурханчлан шүтэж эхлэхэд хүргэжээ.<br />
Ингэж монголчуудын дунд өөрийн байр сууриа олж эхэлсэн Дамбийжанцан бээр Нарубанчин, Зая бандида, Ламын гэгээн буюу Эрдэнэ бандида хутагт зэрэг Монголын бурхан шашины ихэс дээдэстэй биечлэн уулзаж, мөн Халхын төв рүү орж Их Хүрээнд хэдэн сараар саатжээ. Дараа нь тэрбээр Монголын дорно захын Лхаваанрэгзэн бэйсийн хошуунд очиж хэдэн жил сууж “шинэ лам” нэртэй болж яггүй барилддаг шөрмөстэй бөхийн нэг гэгдэж яваад өөрийгөө Даваа шабрун гэж нэрлэн хавчиг үүрэгтэй бадарчин болж, Цастын орныг зорин хөдөлж сааталгүй явсаар Засагт хан аймгийн Засагт ханы хошууны хамба хутагт хэмээх хувилгаан ламын сүмд сар хиртэй суугаад цааш одсоноос хойш хэдэн жил сураггүй болсон байна.<br />
Дээр өгүүлснийг зарим судлаачид арай ондоогоор бичсэн нь бий. Тухайлбал Ю.Н.Рерихийн мэдээлснээр бол Дамбийжанцан Улиастайн манж жанжины газарт байцаагдаж байхад нь тэнд байсан оросууд манж хятадуудтай ярилцаж суллуулсан гэнэ. Үүний дараа тэрбээр Улиастайгаас шууд Ховдод очоод тэнд хэдэн сар болж дахин Улиастайгаар дамжиж Их Хүрээ орж, хэдэн жилийн дараа Орос цэрэгт баривчлагдан Хиагтад хүргэгдээд сураггүй болсныхоо хойно 1900 онд Түвэдийн Кам муж руу явж байсан П.К.Козловын шинжилгээний ангид хөлсний ажилчин болж явахдаа өөрийгөө Шарав лам хэмээн нэрлэж байжээ. Уул шинжилгээний анги Түвэдийн нутгийн захад хүрэхэд тэндэхийн эрх баригчид хориглон саатуулж цааш явуулахгүй болохоор П.К.Козлов Дамбийжанцанг илгээж түвэдүүдтэй хэлэлцээ хийх зөвшөөрөл олж ирэхийг даалгасан боловч тэрбээр Дорнод Туркестанаар хэсч нэлээд хугацаа өнгөрсний хойно Ховдыг чиглэн Монгол руу яваад бас л сураг алдарч байгаад 1910 оны орчим дахин Харшаарт ирэхдээ лам дээлийн дотуур европ цэргийн дүрэмт хувцас өмсөж үс сахлаа хусаж зүсээ нэлээд хувилгасан байсныг орос худалдаачин Кряжин үзсэн ажээ.<br />
1911-1912 оны заагаар Дамбийжанцан нэгэн ламын хамт хос тэмээтэй Харшаараас Ховдыг чиглэн хөдөлж, Захчин, Өөлдийн нутгийн захад ирж Торгуудыг дамжин тэр хавийн газар орноор хэдэн сар сууж элдэв аргаар нутгийн олныг өөртөө бишрүүлж чадсан байна. Энэ зуур Нийслэл Хүрээнээс цэрэг ирж Ховдыг манж хятадын цэргээс чөлөөлөх,амбанг үлдэн явуулах гэж буйг явуулын хүмүүсээс удаа дараа лавлан мэдэж, тэр хавиас хэсэг эрчүүдийг цуглуулан Ховдын ойролцоо очиж цэрэг нэмэн элсүүлж, хүнс, агт уналга базааж байгаад Жалханз хутагт Дамдинбазар, С.Магсаржав, Ж.Дамдинсүрэн нарыг очмогц тэдний цэрэгтэй нийлж, харилцан зөвлөж Ховдыг чөлөөлөхөд багагүй гавьяа байгуулсан нь түүнийг хүндлэн бишрэхэд томоохон түлхэц болжээ. <br />
Ховдыг хэрхэн чөлөөлсөн талаар Дамдинсүрэн, Магсаржав, Наваанцэрэн, Дамдинбазар нараас Олнаа өргөгдсөний хоёрдугаар он долоон сарын арван таван буюу 1912 он 8-р сарын 17-нд Монгол улсын эзэн хаан Богд Жибзундамба хутагтад өргөн толилуулсан айлтгалдаа, Ховд хотын манж сайд, түшмэд эв эеийг эрхэмлэн тайван замаар Ховд хотыг орхин гарахыг удаа дараа шаардсан боловч үл ойшоосныг дурьдаад ”... боолчууд бүгдээр зөвлөлдөж шууд дайлаар орохыг тогтож Номун хан Жалханз хутагт Дамдинбазараар тэрсүүд дайсны санааг номхотгож олон амьтныг амар жаргуулахын хутагийг гуйж дээд гурван эрдэнэд даатган залбирч олон лам нар лугаа ном уншиж, сайд Зоригт бэйс Наваанцэрэнгийн хамт авч суусан ба Дамдинсүрэн, Магсаржав нар оролдсон тушаал сахилгыг хүндэтгэж олон аймаг хошуудаас хуралдсан бүх түшмэл цэргүүдийг яаравчлан жагсааж Их Монголын Эрдэнэ бишрэлт засаг лам Дамбийжанцангийн хамтаар энэ оны долоон сарын шинийн наймны үхэр цагт цэргийн хорооны газраас мордож мөн цагт Ховдын хотыг хүрээлэн тойрч Зоригт баатар тайж Тогтохын цэрэг Гэндэн, Найданжав, Насантогтох, Баргын Пунцаг, Сэргэлэн, Доржпалам, Гэлэнгүнж нарын хамт боол Дамдинсүрэн ганцаар огт аймшиггүй тугийг бариулан тэргүүлэн орж буудалцсан ба Магсаржав, Дамбийжанцан, Мянбуу нар олон цэргүүдийг сайнаар дарангуйлан захиран тушааж хашин хөөж тасалдуулахгүй залгалдуулан довтолгож явуулсаар бэхэлсэн худалдааны хотыг эвдэж орж байлдуулан хядуулж сөнөөн дийллээ...”/МУҮТА Х-27, Д-1,ХН-2/ хэмээжээ.<br />
Дээр өгүүлсэн айлтгалын дараа мөн 1912 сарын 8-р сарын 17-нд Дамдинсүрэн, Магсаржав нараас Ховдыг байлдан эзлэхэд онц гавъяа байгуулсан хутагт, лам, сайд нарыг хөхиүлэн шагнах тухай Богд эзэн хаанд өргөсөн айлтгалдаа “Шавь боол Дамдинсүрэн, Магсаржав нар сөгдөж хичээнгүйлэн айлтгах нь шинэ төр байгуулахад эрхлэн татгалзаж даруй дагахгүйд хүрсэн хойд хязгаарын олон хошуудыг соён элсүүлж дагаар оруулсны дээр мөнхүү тэдний тулгур дагаж орсон улсаас зэвсэг бүрэн, морь сайн, идэр чийрэг цэрэг тус тус үлэмжхэн томилон гаргаж тэрсэлсэн дайн халдаар ирэхэд хавсран туслуулсан ба басхүү хязгаарын самуун байдлыг урьдаас төсөвлөн нарийвчлан мэдэж шууд гурван мянган цэрэг томилж урьдан санаа төрүүлэн дайсны зүг мордож хол ойрын цэргийг шаардан хөөлгөж дайсныг сөнөөхөд түргэн тус болоход хүргүүлсэн ихээхэн хутагт, лам, сайдууд ба дагалдаар одож зүтгэсэн бичиг, цэргийн түшмэдийг нэр дараалан сайшаан хөхиүлж тулгур байгуулсан төрийн хэргийг чухал болгох бөгөөд хойшид дууриан хөгжих гүн бодлогыг илэрхийлүүлэх явдлыг зүй нь хичээнгүйлэн нугалбар бичиж айлтгаад Богд эзэн гэгээнээр айлдахыг гуйхын учир шавь боолчууд хянаваас ... Их Монголын Эрдэнэ бишрэлт засаг лам Дамбийжанцан болбоос удаа удаагийн байлдах хэрэг тутамд түрүүлэн явсан ба бас ч Алтайн Урианхайн хошууд, захчины зэрэг долоон хошууг элдвээр сэнхрүүлэн сургаж нэгмөснөөр шинэ төрд багтаан дагуулж тэрхүү дагаж орсон хошууны зарим этгээдээс зэвсэг бүрэн морьтой цэрэг тавь илүүг дайчлан томилуулж хүчин туслуулж нэгэнтэйгүүр баруун хойд хязгаарын аймшигтай мэдээг сар дараалан гурван удаа нааш мэдээлэн мэдүүлгэхээр тушааж хүлээлгэсэн ач ийм бөгөөд энэхүү Дамбийжанцанг эрхбиш хэтэрхий сайшаан хөхиүлэхийг үзүүлбээс зохимой...” /МУҮТА Х-27, Д-1,ХН-2/ гэжээ.<br />
Ховдыг чөлөөлөхөд гарамгай үүрэг гүйцэтгэсэн олон хүнийг Богд эзэн хааны зарлигаар хөхүүлэн шагнасны дотор мөнөөх Дамбийжанцанд “Эрдэнэ бишрэлт хүчин төгөлдөр ноён хутагтын хэргэм” хүртээж Баруун хязгаарын олон монгол аймгийг дагуулан тохинуулах сайдаар томилсны дараа тэрбээр Ховдын сайд зоригт бэйл Наваанцэрэнгийн хамт 300 цэргийг захиран өрнө хязгаарыг сэргийлэн суух болсон байна. Хэдхэн сарын дотор өндөр нэр хүндийг олсон Дамбийжанцан 1912 оны эцэс 1913 оны эхээр Ховдын баруун урд захын Цагаан Түнгэ хэмээх газар сэм нэвтрэн ирсэн хятад цэргийг сүр үзүүлэн буцааж олон хүний амь хохироогоогүй нь нийтэд сайшаагдан дээдсийн таалалд нийцсэн учир Монгол улсын эзэн хаан Богд Жибзундамба хутагт бээр соёрхон таалж, зарлиг буулгажээ. Уг зарлигт “Шашин төрийг хослон баригч наран гэрэлт түмэн наст Богд хааны зарлиг, Дамбийжанцан болбоос миний биеийг их сууринаа сууж, шашин төрийг хослон барьж монгол язгууртныг нэгэн хамт болгон амгалан жаргаланд жолоодох цагийг тохиолдуулан умар зүгийн адгийн хязгаараас үнэн санаагаар баруун хойд монгол аймагт ирж тэдний сэтгэлийг тохинуулан дагуулж чармайн зүтгэсэнд би ихэд сайшааж Эрдэнэ бишрэлт Дамбийжанцан чамд хишиг хүртээж Үнэн хүчин төгөлдөр номун хан ноён хутагт, улбар шар жолоо нэмэн шагнаж, сайд талбиад басхүү Эрдэнэ бишрэлт үнэн хүчин төгөлдөр номун хан ноён хутагтын тамга олгуулав. Чи миний дотно хишгийг хүртсэнийг тулд шашин төрийн үйл хэрэгт номын ёсчлон чин үнэнээр зүтгэж олон монгол аймгийг сайхнаар тохинуулан гадаадын дайсныг номхотгогтун битгий осолдтугай хэмээн сургаж хойч өдөр гавъяаг илэрхийлэх эрдэнэ дарсан шар торгоны өргөмжлөл шагнан олгуулбай. Олнаа өргөгдсөний гуравдугаар он.” /МУҮТА, Х-А173, Д-1, ХН-116/ хэмээжээ. <br />
Мөн сайд ноён хутагт Дамбийжанцанд Халхын баруун хоёр аймаг, Дөрвөдийн зүүн, баруун хоёр аймгаас шавь ардыг олноор өргөж, улмаар Монгол улсын Засгийн газраас түүнд шавь хошуу байгуулах эрх олгож, уг шавь хошууг сайд ноён хутагт Дамбийжанцангийн хүсэлт ёсоор Бат ерөөлт Далай хан Галсаннамжилын хүү гүнгийн зэрэг тэргүүн зэрэг тайж Түмэнбадам-Аюурзанаар захируулж, Түмэнбадам-Аюурзанад улсад туслагч гүнгийн хэргэм, шавь хошууг захиргах тамга үйлтгүүлэн олгуулжээ. <br />
Дамбийжанцан одоогийн Увс аймгийн Өмнөговь сумын нутагт тэр хавийн хэд хэдэн хүрээг нүүлгэн аваачиж Шажинбадрахын хүрээ буюу “Их Монгол улсын хан орд” гэгчийг байгуулж өөрийн шавь нарыг долоон отог болгож үлэмж баяжиж хөлжсөн байна. Гэвч тэрбээр улам бүр сувдаглан шуналхийлж зүй бусаар аашлах болж улмаар өөрийн нэр хүндийг түргэн зуур унагасны зэрэгцээ Ховдын консул А.Вальтер Дамбийжанцан нар хурцаар маргалдах болсон. 1914 оны 2-р сарын 20 буюу Олнаа өргөгдсөний гуравдугаар илүү арван хоёр сарын хорин зургаанд Ховд дахь орос консул сайдын газраас Монгол улсаас санаа урваж тэрслэн оргож Оросын хязгаар Хөшөө мод хэмээх газар орсон хасагуудыг хүчлэн хураалгах хэрэгт томилон гаргасан гэх ахмад Булатовын захирсан гурван түшмэлтэй тавиад орос цэрэг ирж, мөн маргааш өдөр нь буюу 2-р сарын 21-нд хоёр түшмэл зуугаад цэрэгтэй нэмэн ирээд сайд ноён хутагт лугаа уулзах хэрэг буй хэмээн хэлж гурван түшмэл цэргүүдийн талыг нь авч Хатан баатар бэйстэны хамтаар сайд хутагтын суусан газарт хүрч гэнэт цэргээр бүслэж, Дамбийжанцанг Цагаан хааны зарлигаар барин авч явсан гэж архивын баримтанд тэмдэглэсэн байна /Х-А2, Д-1,ХН-202 4-р бичиг/. Чухам Дамбийжанцангийн баригдах гол шалтгаан бол Хөшөө мод гэдэгт очсон хасаг нар тус хотын эрх баригчдад түүний талаар гомдол зарга мэдүүлсэн болно. Дамбийжанцанг Бийскээр дамжуулан Томскт хүргэж ял унаган Эрхүүгийн ойролцоох Александровский централь хэмээх шоронд хорьж байгаад Якутад цөлж 1916 онд Астрахань мужид нутаг заан суулгаад хоёр жил болж байтал Октябрийн хувьсгал гарчээ.<br />
Уг хувьсгалын дараа улс төрийн хоригдлуудыг сулламагц тэрбээр 1918 оны зун Засагт хан аймгийн Ахай бэйс Цэдэндоржийн хошууны нутгаар дахин Монгол улсын хилийг давж, Жалханз хутагтын хүрээнд ирж “Намайг Орос улсын Засгийн Газар элдвээр дарлан зовоовч тэсвэрлэн агсаар атал дотроо самуун гарч шинэ хувьсгалд орж бас дайн байлдаанд туслалцан байлаа” гэж ярьжээ. Харин түүний үгэнд итгэх хүн бараг үгүйд тэрбээр тэндээсээ шууд явж Засагт хан аймгийн Дайчин бэйс Жалчингомбодоржийн хошуунд очиж урьдын түрэмгий байдлаа гаргасанд тус хошууны эрх мэдэлтнүүд Монголын Гадаад, Дотоод Яаманд мэдүүлэн түүнийг хэрхэх тухай лавласанд Богд хаан танилцаад “Хэрэг түвэг өдүүлэхгүй сууваас түүнийг хөөн явуулах хэрэггүй”, ”Хүндэтгэн үзэх явдалгүй” гэжээ. Нэгэнт түүнийг хөөн явуулахгүй нь тодорхой болмогц тэрбээр Монголын баруун өмнө хилийн ойролцоо Маажинсан уулын Цонжит толгойн булаг буюу Гонфожан хэмээх газар суурин байгуулж замын хүмүүсийн ачаа хөсгийг дээрэмдэх, монгол нутгийн ард олныг айлган шоглох замаар түргэхэн зуур бэхжсэн байна. Тэр үед нь Монголын Засгийн газраас аймаг, их шавь, Ховд, Улиастай, Хиагтын эрх баригчдад тушааж “Дамбийжанцанг хуучин удаагаар хүндэтгэн хэрэглэж үл болохоос гадна ийн тушаасан хойно” зөрчиж үл болохыг мэдэгджээ. Энэ тухай Дамбийжанцан сонсож өөрийнх нь үйл хэрэг буруудахад хүрч болзошгүйг түргэн ухаарч хэсэг зуур жирийн байдлаар гэмгүй суух болсон байна. <br />
Ардын хувьсгалын дараа Ардын Түр Засгийн Газар 1921 оны 4 дүгээр сарын 6- нд Дамбийжанцанд хүргүүлэх тусгай бичгийг үйлдэж түшмэл Хасбаатар нараар илгээсэн байна. Уг бичигт, Дамбийжанцанг баруун хязгаарын монголчуудыг хамгаалан тохинуулах их түшмэлийн тушаалд тохоон тавьсныг мэдэгдэж, Баруун хязгаарын цэргийг захирах жанжны яам байгуулж хамаарсан нутгийн харьяат нарын залуу идэр эрчүүдээс сонгон суулгаад дотоодын аливаа хэргийг цэргийн хуулиар таслах боловч басхүү ард олны амийг дэмий дуусгахгүй өөрийн амь мэт хайрлан өршөөвөөс зохих ба зодож занчих зэрэг хүнд эрүүгээр ард олныг зовоохгүй байхыг онцлон анхааруулсан байдаг. Мөн түүнчлэн Ардын Түр Засгийн Газраас Дамбийжанцанд түмэн ардын зовлон зүдгүүрийг аль болохоор хамгаалан амар жаргалангийн үйлсэд зүй зохисоор жолоодон, Дөрвөд, Засагт хан, Танну, Урианхайн аймгуудаас болох зохих аргаар цэрэг элсээж дайчлан баруун хязгаар дахь олон монголчуудыг боолчлон дарлаж бүхий цагаан намын орос ба тэдний цэрэг түшмэл жич, халдаар ирсэн оршин суугаа гамин иргэдийг шүүрдэн сөнөөж цэвэрлэн газар орон юугаан амар тайван болгохын төлөө чармайн хичээхийг тушаасан байдаг. <br />
Ардын Түр Засгийн Газраас хүргүүлсэн уг бичгийг Дамбийжанцан хүлээн аваад хариу өгсөн эсэх нь тодорхойгүй боловч тэрбээр Ардын хувьсгалыг талархан угтаагүй нь мэдээж биз ээ. Харин зарим нэгэн дам мэдээгээр бол тухайлбал Улиастайн сайд Ламжаваас Намын Төв хороонд бичсэн захидлаас үзвэл Дамбийжанцан Монголын тусгаар тогтнолыг хүлээн зөвшөөрч “найрлын гэрээ” гэгчийг байгуулах аястай байжээ.<br />
Гэвч түүний балмад харгис, овжин зальхай, шунаг сувдагт монголчууд нийтээрээ дургүй байсны сацуу тэрбээр өөрийнхөө байр суурийг бэхжүүлэх бололцоо олдвол баруун монголд бяцхан боловч хаант улс байгуулж өөрөө эзэн суух гэсэн олон жилийн санаархлаа огт орхиогүй ба ялангуяа баруун өмнө хязгаарын хэд хэдэн хошууны ардаас өөртөө шавь болгож Ганьсу мужид дагаар орсон зэрэг нь Ардын засгийн бодлогод илэрхий сөргөлцөх болсныг харуулдаг. Түүний энэхүү байдалд эгдүүцсэн Ардын засгийн газрын шийдвэрээр Дотоодыг Хамгаалах Газрын дарга Д.Балдандоржоор удирдуулсан тусгай хүмүүс болох цэргийн дарга Нэрингийн Дугаржав, Дамирангийн Нанзад, бага даргын сургуулийн цэрэг Даш хэмээн алдаршсан Дашзэгвэ, цэрэг Дамдингийн Содномдаржаа, Манинбуугийн Лувсандамба, дуугүй хэмээх цэрэг Даваа нарыг илгээж Дамбийжанцанг цаазаар аваачсан билээ.<br />
Архивын баримт бичгийг судлан үзэхэд сайд ноён хутагт Дамбийжанцан бээр Монголын төрд зүтгэхдээ Жалханз хутагт Дамдинбазар, Манлай баатар Дамдинсүрэн, Хатан баатар Магсаржав нарын зэрэг төр хийгээд бурханы шашны зүтгэлтнүүдтэй ихээр дотносож багш шавь, анд нөхдийн барилдлагыг тогтоосон байдаг. <br />
</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">Төгсгөлд нь өгүүлэхэд Монголын баруун хязгаарт өөрийн хүчээр төрийн хэрэгт оролцож, Богд эзэн хаанаас өндөр цол, хэргэм зэрэг хүртэж, тамга өргөмжлөл шагнуулж байсан удалгүй эрх ямба, хэргэм зэрэгээ эвдүүлсэн, мөн 1918 онд Монгол улсад эгэж ирсэн, 1922 онд Монголын баруун өмнөд хилийн ойролцоо төрийн цаазаар авахуулсан Ижил мөрний халимаг ойрд Дамбийжанцангийн тухай цаашид нарийн судалж, түүнд холбогдох бүх баримт сурв</span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">а</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;">лжуудыг цуглуулж, эмхтгэн судалгааны эргэлтэнд оруулах хэрэгтэй.</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: MN; mso-ascii-theme-font: minor-bidi; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-bidi;"> <span lang="MN"></span></span><br />
<div style="text-align: left;"></div>DShttp://www.blogger.com/profile/02116183384108726959noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6917749171724785088.post-11538536731938433672011-12-30T19:30:00.001-08:002011-12-30T21:05:28.323-08:00Монгол Улсын эсрэг тагнуул, хорлон сүйтгэх ажиллагаа явуулж байсан японы тагнуулч М.Нооногойг илрүүлж устгасан тухай<div align="center"><table border="0" cellpadding="0" class="MsoNormalTable" style="mso-cellspacing: 1.5pt; mso-yfti-tbllook: 1184;"><tbody>
<tr style="mso-yfti-firstrow: yes; mso-yfti-irow: 0; mso-yfti-lastrow: yes;"><td style="padding: 0.75pt; text-align: center; width: 100%;" width="100%"><br />
</td><td style="padding: .75pt .75pt .75pt .75pt; width: 100.0%;" width="100%"><br />
</td><td style="padding: .75pt .75pt .75pt .75pt; width: 100.0%;" width="100%"><br />
</td> </tr>
</tbody></table></div><div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: center; vertical-align: top;"><br />
</div><div align="center"><table border="0" cellpadding="0" class="MsoNormalTable" style="mso-cellspacing: 1.5pt; mso-yfti-tbllook: 1184;"><tbody>
<tr style="mso-yfti-firstrow: yes; mso-yfti-irow: 0;"> <td style="padding: .75pt .75pt .75pt .75pt; width: 70.0%;" valign="top" width="70%"></td></tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 1;"><td style="padding: .75pt .75pt .75pt .75pt;" valign="top"><br />
</td></tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 2; mso-yfti-lastrow: yes;"><td style="padding: .75pt .75pt .75pt .75pt;" valign="top"><div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: center; vertical-align: top;"><b><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">Д.ЦЭРЭНБАЛЖИР </span></b><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"></span></div><div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: center; vertical-align: top;"><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"> </span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"></span></div><div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: center; vertical-align: top;"><b><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">НУНАКА НУТАГ “БУЦСАН” НЬ</span></b><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"> </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; vertical-align: top;"><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"> </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; vertical-align: top;"><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">1.Нэхэн санахуй… </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; vertical-align: top;"><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"><br />
Тээр жил яамны “Чекистийн танхимыг “ үзэх үед Нунакагийн хэргээс судлах бодол төрж билээ. </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; vertical-align: top;"><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">Судлаач архивчдын нөр хөдөлмөрөөр бүтсэн нүд булааж, сэтгэл баясгах олон зүйл тэрхүү тохилог танхимд байрлуулсан байв. Гэнэхэн дэслэгч байхаас минь тус байгууллагын эрхлэх өв</span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">ө</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">рмөц албанд “газарчилж” хүмүүжүүлсэн ахмад үеийнхэн, сайн муугаа хуваалцаж ижилдэж дассан ажил нэгт үе тэнгийнхний заримынх нь боловч зураг хөргийг харж, ажил үйлсээс нь нэхэн уншихад юутай сайхан байв аа? Ахмад үеийнхэн маань алба хааж байхдаа байгууллагынхаа түүхэн замналаас суртачлах бяцхан төвтэй болохыг санаачлаагүй нь х</span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">и</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">чнээн харамсалтай санагдаж билээ. </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; vertical-align: top;"><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"><br />
Дайсны тагнуулчдын хэргийн баримт сэлтээс харуулсан нэг буланд “Японы тагнуулч Нооногой” гэсэн тайлбар бүхий монголжуу царайтай нэгэн хүний фото зураг харангуут 1940 өөд оны эхийг эрхгүй санаж билээ. Хилийн 17-р отрядын 5-р тасгийн эрхлэн байсан тагнуулын хэсэг хэрэг дунд “Нооногойн” хэрэг гэж байсныг тэнд ажиллах ахуйдаа үүрэг ёсоор мэдэх болсон юм. Гэтэл түүний зургийг үздэг байна шүү . </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; vertical-align: top;"><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"><br />
Сүлжмэл гэзэг, дээл хувцсаараа өвөрлөгч хошууны, хорь эргэм настай, доожоо муутайхан малчин залуугийн дүр төрхийг санагдуулах тэр зураг Нунакагийн Японы тагнуулын албанд бэлтгэгдэж байсан 1930 аад оны эхэн үед хамаарч болох байлаа. Гэвч зургийг хэргийн материалтай харьцуулсан буюу хэзээ, хэнээр Нооногой мөн гэж таниулсан тухай баримт тэнд байсангүй. </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; vertical-align: top;"><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"><br />
Улсыг аюулаас хамгаалах байгууллагын түүхэн замналтай холбогдох судалгааны зарим ном хэвлэлд Японоос манай эсрэг зохиож байсан тагнуул хорлон бусниулах ажиллагаанаас товч судлан бичихдээ тэдний бие төлөөлөгчдийн нэг Нунакагийн харгис дүр төрхийн хувьд утга гуйвуулсан</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"> </span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">тал байдаг боловч түүнийг танихад туслах нь мэдээж. </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; vertical-align: top;"><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"><br />
2.Хуучин хэрэг, шинэ агуулга. </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; vertical-align: top;"><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"><br />
Энд өгүүлэх 1940 өөд оны эх бол тус орны дотоод</span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">,</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"> гадаад байдлын хувьд ээдрээтэй үе байв. Хятадын цэргийн эрхтэн баруун хилд санаархаж, япончууд ЗХУ-д манай нутгаар дамжин довтлох нь илүү ашигтай гэж төлөвлөсөн цаг. Япончуудыг түрэмгийллээ Төв Хятад, Өвөр Монгол тийш тэлэхэд нь Хятад улс бараг эсэргүүц</span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">с</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">энгүй. Мэн</span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">ц</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">зян хэмээх Өвөр Монголыг япончууд Манж</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"> </span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">го</span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">-</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">гийн адил Монгол, Зөвлөлт улсад довтлох дайны түшиц газар болгов . Батхаалга \Балин</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"> </span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">мяо\, Завсар \Ди</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"> </span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">хуа\, Бандид гэгээний хийд \ одоо </span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">Ш</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">илин хот\ зэрэг газар байрласан Японы цэрэг –тагнуулын төвөөс тус улсы</span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">г</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"> тагнах, хорлон бусниулах ажлыг удирдаж, өөрийн салбаруудаа манай хилийн ойролцоо сүм хийдүүдэд байрлуулсаар байв. </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; vertical-align: top;"><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"><br />
1941 онд энэ чиглэлд Японы тагнуулын газар- хэлтэс тав, тасаг- салбар арван хоёр байсныг БНМАУ-ын УАХБ тагнуулын хүчээр илрүүлсэн бөгөөд тэдний тоо жил тутам нэмэгдэж байв. Японы тэр үеийн тагнах-хорлон бусниулах ажлын гол агуулга энэ ажилд “дадсан” гэгдэж байсан Нунакагийн</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"> </span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">ажиллагаанаас мэдэгдэнэ. Нунакагийн нэр 1935 оноос манай талд илэрч 1938 оноос идэвхтэй хяналтад авсан байна. Нунакагийн талаар бүрэн биш тоогоор 1938 –1941 онд 159 мэдээ хүлээн авсны 68-ыг 1939 онд, 69 ийг 1940 онд олж авсан байдаг юм. </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; vertical-align: top;"><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"><br />
Биеийн байцаалт. Овог Моришима нэр Нооногой, \Нунака\ нас 25-26 орчим \1940 онд \ Японы харьяат, Нунакаг түүний эцэг монгол хэл бичиг, зан үйл заалгахаар 1932 онд Шилийн голын чуулганы </span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">З</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">үүн </span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">А</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">вга хошууны Могондай</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"> </span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">\Мугандай/ туслагчид</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"> </span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">шавь оруулан тэдний гэрт суулгаад буцсан. 1937-1938 онд Бандид гэгээний хийд \ Чуулганы төв байрладаг\ дахь Японы тагнуулын байгууллагад ажиллах болж </span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">дээр </span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">дурдсан Могондайн бага эхнэртэй ханилж нэгэн охинтой болсон гэдэг. </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; vertical-align: top;"><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">Хил зөрчсөн хэргийн хятад Чи Жан Гуны 1940 оны мэдүүлгээр :Япон Ян Цун \ хятад нэртэй байж болох\ гэгчийг монголчууд Нооногой гэдэг 25-26 настай… гэжээ. Хорлоогийн Шаравжамц мэдүүлэхдээ :Япон Нооногой бол бие туранхай өндөрдүү, шовгор бор царайтай гэсэн нь бусад материалтай тохирч байгаа боловч </span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">Н</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">унакагийн нас, зан төрхийг сонирхож асуугаагүй байна. </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; vertical-align: top;"><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"><br />
Нунакагийн тухай 1938 оны 3-р сарын 1-ний байдлаар тодорхойлбол: Нунака харчин, япон нийлсэн арваад цэргийн хамт өнгөрсөн хоёрдугаар сард Чүдэрийн голын хятад худалдааны пүүсээр хэсүүчилж яваад буцсан. Ингэж явахдаа Нунака бараг сүм бүрд нэг хүн \ тагнуулч \ суулгасан бөгөөд Хамбын сүмд маузер буутай япон нэг, Даа ламын сүмд цахар нэгийг тус тус үлдээсэн. Суврагны хуралд монгол Самдан гэгчийг суулгажээ. Нунака хийдийн захиргаанд эд хил хязгаарыг сэргийлж тагнах тул хүнсээр хангаж бай гэж даалгажээ. </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; vertical-align: top;"><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"><br />
Хилийн 17-р отрядын тагнуулын ажлын 1938 оны 3-р сарын 23</span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">-</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">н</span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">ы</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"> илтгэлд бичихдээ :” Өвөр</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"> </span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">Монголын Шилийн голын чуулганы төв Бандид гэгээний хийдэд суудаг хорь шахам эрэгтэй эмэгтэй япончууд нутгийн малчдын дунд бараа худалдах , өвчтөн эмчлэх халхавчаар Монгол улсын эсрэг тагнуул хийж байна. Дээрх хийдийн баруунтай орших Авга засгийн хошууны туслагч Могондайнд суудаг япон Нунака нь энэ хошууны худалдаачин лам халзан Лэгцэгээр газарчуулан хил орчим нутаглах Авга да ваны хошууны туслагч Түвшинбаяр, залан Цэдэн , харуулын дарга Балдан, малчин Самбуугийн зэрэг айлаар “худалдаа хийх” зорилготой явахдаа ардынхаас \гадаад Монголоос\ наймаатай ирсэн хүнтэй танилцаж, худалдаа хи</span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">й</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">хийг гол болгоно гээд энэ айлуудад торго, дурдан, янжуур бэлэглэж, халхтай харилцаатай хүн сураглаж явсан байна. Нөгөө талаар 1937 оны 10-р сард Улаанбаатар хотын хорих газраас оргож гарсан гэдэг лам Дагвыг Цахарт \Чуулган\ очоод байхад нь Бандид гэгээний хийдэд дуудан аваачиж арваад хонуулаад буцаасан гэх бөгөөд Дагвын яриагаар бол түүнээс япончууд халх Монголын талаар асуув. Тэд Халхыг надаас илүү мэддэг бололтой. Олон хүний фото зураг үзүүлж, таних эсэхийг лавлаж ярилцсан гэжээ. </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; vertical-align: top;"><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"><br />
“1938 оны мэдээнүүдэд Бандид гэгээний хийдэд суух япон Нунака хорь орчим цэрэгтэй гурван машинаар явж, мөн хошууны мээрэн Алтан –Очирынд ирж, “чи ардынхантай уулздаг гэнэ” гэж тулгаж асуусанд,алдсан малаас сураглаж , ардын захын цагдаа цэрэгтэй ганц нэг удаа уулзсан гэж Алтан –очир хариулсан байна. Нунака дараа нь Ганжуур сүмийн орчим нутаглах Цэдэн залангийнд ирээд үүгээр саяхан явсан дээрэмчид хаанаас ирснийг асууж </span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">“</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">Мэдэхгүй</span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">”</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"> гэдэг хариу аваад, танай хошуунд хамгаалалт ирүүлж, тайван байдлыг хангана. Бид саяхан машин ба агаарын онгоцоор ардын тийш \БНМАУ\ явж үзэхэд хойд зүгээс ойр тойронд аюулгүй байна. Хэрэв ардаас хүн амьтан явбал баривчилж Бандид гэгээний хийдэд хүргэх тухай Нунака зааварласан. </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; vertical-align: top;"><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"><br />
Нунака харчин, япон нийлсэн хэсэг цэрэг бүхий гурван машинтай гарч Баруун </span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">Х</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">уучид хошууны \Шилийн голын чуулганы \ Мааньт сүм дэх хятад худалдаачин Мөнхийнд ирж, тэнд дөрөвдүгээр сар Халхаас оргон ирээд нуугдаж байсан хоёр хятадыг Мөнхөөгийн хамт баривчлаад Бандид гэгээний хийдэд аваачиж , хатуу байцаан Халхын тухай мэдэх зүйлийг яриулснаас гадна Мөнхөөг байцаасаар байгаа нь илэрчээ. </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; vertical-align: top;"><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"><br />
Нунака 5-р сарын 16-нд дөрвөн машинтай цэргийн хамт Мянтав сүм зэрэг газраар хэсүүчлэхдээ газарчаар явсан цахар Аръяад хэлэхдээ: “Чи энэ хошуун дахь Халх Монголын тагнуулч хэн болох , хэн нь Халх Монголтой шууд очиж харилцдагийг тодорхой мэдээд надад мэдэгдэж бай. Манай улс тэр хүнийг насаар нь гачигдалгүй байлгахын тулд үлэмж эд мөнгө тусалж шагнах болно” гэж хэлжээ. </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; vertical-align: top;"><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">1939 оны мэдээгээр Нунака энэ 2-р сарын эхээр Улаан Зараа сүмд ирэхдээ хилийн ойролцоо Баруун </span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">Х</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">ууч</span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">и</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">дын болон Аюулхай , Мянтав, Сэнсэн, Улаан Зараа зэрэг таван сүмд тус бүр нэг хүн суулгав. Эд зах хил сэргийлж, хойш, урагш, явагчдыг хянаж байх үүрэгтэй нь илэрчээ. </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; vertical-align: top;"><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"><br />
Нунака ярихдаа” Халх Монгол хүнийг баривчлаад хоёр нүд дарж боодог нь түүнийг зовоох арга юм., Япон улс бол хүнийг бариад тэгэхгүй. Харин аль сайн зэвсэг техникийн зүйлээ үзүүлж хүчирхэг байдлаа харуулж түүний үнэн нүүрийг таньж авдаг. Ардынхан хүн ам, мал олонтой боловч зэвсэг багажаар туйлын муу. Манай Япон улс хүн ам цөөнтэй ч зэвсэг багаж маш сайнтай тул ардынхныг гурван жилийн дотор өөрийн эрхэнд оруулж авах нь зайлшгүй түүхтэй.юм” гэжээ. </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; vertical-align: top;"><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"><br />
Авга да ваны хошууны Сөнөд Самбууг 1939 оны 8-р сарын 21 нд Нунака өөрийн тагнуулч халзан Лэгцэгээр дуудуулан тагнуулдаа элсүүлээд тус Монгол улсын цэрэг зэвсгийн төрөл анги болох хил хязгаарын байдал, улс төрийн явдлыг тагнах үүрэг өгөөд морь нэг, төгрөг тавиар шагнасан нь илэрчээ. </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; vertical-align: top;"><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"><br />
Самбуугийн бие намайг Монголд очоод доорх утга бүхий хуурамч мэдээ өгөх хэрэгтэй. Үүнд: Зүүн хуучдын хошууны Ногоон Утай сүм орлоо. Арав гаруй лам нартай, арваад шавар байшинтай юм. Гэндэн гэдэг нэг гэлэн хурлыг сахиж хурал номоо удирдана. Энэ Гэндэн нь Наваан гэгч шавьтай гэх зэргээр хэл” гэсэн. Ийм мэдээ Нунака , халзан Лэгцэг нар зохиож өгдөг юм байна. </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; vertical-align: top;"><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"><br />
Нунака тагнуулч Лэгцэгийнхээр орж , Самбуу , Жамсран нарыг Пунцагийн Лувсанчүлтэмээр дуудуулж тэдний монголтой харилцдагийг хүлээлгэж харилцахаар очих бүрдээ мэдсэн, сонссон зүйлийг нь яриулж авснаас гадна үүнийг Монголын талд хэлэхгүй байж, тэндэх хилийн цэргийн байрлал, уулзсан хүн, өгсөн үүргийг өөртөө мэдэгдэж байхаар даалгасан байна. Нунака Жамсранд япон мөнгө\ төгрөг\ тавь, янжуур арван хайрцаг, шархны эм 3, Самбууд япон винтовны сум 100, дээрхийн адил янжуур , эмээр шагнаж энэ хоёрыг хоорондоо эвдрэлцэх юм бол та нарт муу гэж сануулсан гэжээ. </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; vertical-align: top;"><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"><br />
Японы тагнуулч Лувсанчүлтэм, Нунакатай уулзахаар Бандид гэгээний хийд рүү явахдаа, Самбуугийнхаар орж”Нунака багшид хэлүүлэх зүйл байна уу” гэхэд 10-р сарын 30-нд отрядын Дамба,Дагвадорж \тавдугаар тасагт байсан\ нартай хил дээр уулзав. Жаргалантын харуул застав \ Шархаданд буусан байна. Отрядын дарга Буян хот уруу шилжиж оронд нь “тарган” Даржаа ирсэн гэж хэлүүлсэн гэжээ. Нунака Авга да ваны хошууны Аньяа, Сумъяа хоёрыгхалзан Лэгцэгийнд ирүүлж “Халх Монголын тагнуул” гэж тулган “та хоёрыг үнэнээ хэлэхгүй бол ална” гэж сүрдүүлэн байцааж тагнуул\ цэргийн тагнуул байсан\ болохыг хүлээлгэж , “Та нар нэгэнт үнэнээ хэлсэн тул одоо Халхтай хуурамч харилцаж, япон улсад үнэнч байж, цэрэг зэвсэг зэрэг бүхий л байдлыг аль болохоор мэдэж өөртөө хэлж бай” гэж даалгаад мөнгө төгрөгөөр шагнан машинаар гэрт нь хүргүүлэв гэжээ. </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; vertical-align: top;"><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"><br />
1940 оны мэдээгээр Нунака 30 орчим настай, монгол хүн гэж бодохоор монгол хэл, бичиг мэдэхээс гадна монгол хувцас, хэт</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"> </span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">хутга, аяга эдэлдэг, монгол хүнтэй уулзахдаа их хардаж сэжиглэн хоёр талдаа урт буу тавьж маузер буугаа өвдөг дээрээс салгадаггүй гэжээ. </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; vertical-align: top;"><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"><br />
Хил зөрчсөн хэрэгтэй Рэнцэнгийн Сумъяагийн 1940 оны 3-р сарын 23–</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"> </span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">нд мэдүүлснээр “түүний бие 1939 оны 10-р сарын сүүлчээр Нунакагийн тагнуулд элссэн тэдний үүргийг гү</span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">й</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">цэтгэж эхэлснийг хамт баривчлагдсан Баатар овогтой Аньяа мэднэ. Нунака</span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">,</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"> Сүрбадрах нараас Жавхлант болон Цагаан овооны \ тус улсын 20-р отрядын харьяа газар\ цэрэг байгаа бол наашаа ирэх эсэх, Халх Монголоос ирж байгаа тагнуулыг илрүүлэх, ер нь тэнд болж байгаа явдлыг мэдэх даалгавар өгч тавин янчаан \мөнгөн төгрөг\ шагнасан” гэж хэрэг хүлээгээд өөрийн адил тагнуул хэн хэн болохыг тодо</span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">р</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">хойлсон байна. </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; vertical-align: top;"><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">Хэрэгтэн Очирын Самбуугийн 1940 оны 3-р сарын 26</span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">-</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"> нд өгсөн мэдүүлгээр, түүний бие японы тагнуулын Нунакад элсэж өгсөн даалгавраар нь Сумъяа, Аньяа, Жамсран, Минжүүр нар Халхтай харилцаатай болохыг мэдэж</span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">,</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"> мэдээлж байсан бөгөөд Жамсранг өөрөө сайн хүн гэж Халхын хил дагуулан очиж тэндэх дарга нартай танилцуулсан болон мөн Лосол Эргэнийг холбоочноо болгосон зэргийг Нунакад задруулж, тэднийг Монгол улсын эсрэг ашиглах боломж олгосноо хүлээжээ. 1940</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"> </span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">оны 4-р сарын 23-нд Нунака Авга </span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">Д</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">а ваны хошууны Балчин тайжийнд ирээд –“Чамайг Монголтой уулзсан гэж ардынхаас сонслоо. Түүгээр сонин юу байна? Гэхэд нь Балчин: “Би тэдэнтэй уулздаггүй болохоор тэдний талаар юу мэдэх вэ” гэж хариулсанд Нунака “Чи энэ явдлаа нуувал хожим муу болно. Би тэр тухай дахин мэдэх болно гэж хэлээд явсан гэжээ. </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; vertical-align: top;"><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"><br />
Бандид гэгээний хийдэд сууж байсан Нунака 1940 оны 9-р сарын 12-нд хэсэг японы хамт ачааны нэг машинаар Шилийн голын чуулганы зүүн сөнөд хошууны Гурван</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"> </span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">\Баруун\ Зараа сүмд ирж төвлөн суух болсныг мөн хошууны харуул, Цагаан Овооны хийдийн цагдаа</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"> </span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">Дандараас сонслоо гэжээ. Японы тагнуулын хэрэгт шийтгүүлсэн Зуу-Од</span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">ын</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"> чуулганы \Манж-гогийн харьяат\ Эрдэнийн Ванчин 1946 оны 3-р сард бичгээр гаргасан мэдүүлэгтээ “Түүний бие 1940 оны дундаас Бандид гэгээний хийд дэх Японы тагнуулын салбарт Нунакагийн хэлмэрчээр хоёр сар орчим ажилласан. Тэгээд Бандид гэгээний хийд дэх тагнуулын салбар Цахарын</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"> </span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">\Чуулганы\</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"> </span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"> Завсар \Дэхуа\ дахь тагнуулын байгууллагад захирагдаж байснаа 1940 оны 9-р сараас больж, бие дааж ажиллах онцгой яам \квантуны армийн штабын хоёр хэлтэст захирагдах хэлтэс болсон бололтой мэдээ бий\ болсон юм. Урьд Завсараас томилогдсон тэндэх орон тооны хүмүүс Завсар уруу буцсан учир Нунака бид Завсарт шилжээд тэнд таван сар хэртэй\1941-оны 1-2 сар байж болох\ ажиллаад Зүүн сөнөд хошууны Гурван Зараа сүмд шилжин ажилласан. Нунака, Яката, монгол тагнуулчдын дарга Нандорж, тагнуулч Жамсран , Чүлтэм, Лувсан, Хэвээндий, Пүй Жи Лин</span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">,</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"> халх оргодол Гэндэн, хэлмэрч Буян бид Завсар дахь тагнуулын байгууллагын дарга байсан хурандаа \Япон\ Масовагийн тушаалаар Гурван Зараа сүмд ирж суусан юм. Завсар дахь тагнуулын газрын дарга ингэж хурандаа буюу дэд хурандаа хүн болдог байхад Гурван зараа сүм дэх салбарын дарга дэслэгч цолтой хүн томилогддог байсан” гэж өчжээ. </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; vertical-align: top;"><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"><br />
Японы тагнуулын хэрэгт 1945 онд шийтгүүлсэн Пунцагийн Чүлтэм \Лувсанчүлтэм\ 1945 оны 10-р сарын 3-нд мэдүүлэхдээ, 1939 онд Бандид гэгээний хийд дэх тагнуулын салбарт ажиллаж байсан Нунакад элсэж өгсөн даалгавраар нь Сэнсийн сүмийн орчим нутаглах Занрайн Лхаасүрэн, мөн сүмийн лам Дарамшир, Самбуу нарыг Нунака халзан Лэгзэг нарт мэдээлж баривчлуулсан. Дарамшир, Самбуу нарыг Нунака Халх Монголын эсрэг эгүүлэн ашиглах ажил зохиосон байх. Зохиосон ажлыг мэдэхгүй гэжээ. </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; vertical-align: top;"><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"><br />
1941 оны 6-р сарын 15</span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">-</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"> н</span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">ы</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"> мэдээгээр</span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">: </span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">Гурван Зараа сүмд япон Нунакагийн байрласан газрыг тодорхойлж түүнтэй хамт япон Үзида, Исики нар хамт суудгаас гадна эдний байранд ушаан</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"> </span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">д</span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">ү</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">н \радио станц\босгож байрлуулсан болох нь илэрчээ. Зүүн </span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">С</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">өнөд хошууны Гурван \Баруун\ Зараа сүм дэх Японы тагнуулын салбарны дарга Нооногой удахгүй 1942 оны 1-р сарын дундуур харьяа хилээ эргэхээр машинтай явах боло</span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">л</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">той сонсогдов. Энэ явалтаар түүний бие Будар хашаатын хурал, харуул Цагаан Овооны хийд, Жаргалантын сүм\ Авга засгийн хошууны\ дэх харуулуудад тус бүр нэг япон хүн суулгаж “ушаан дүн” \радио\ эрхлүүлэх юм гэнэ гэжээ. Уг мэдээг отрядын дарга Очирын Даваацэрэн \нас барсан\ </span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">,</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">комиссар Цэсэнгийн Нямхүү \Говь алтай аймагт малчин байгаа\ </span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">,</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">сургагч Мухин \ бусад нэр санахгүй\ нарт яаралтай таниулсанд Нооногой ингэж явах нь үнэн бол манай хил зөрчиж болзошгүй гэж дүгнэсэн юм. Үүнээс үндэслэн тэр чиглэлийн нэг, хоёрдугаар сумангийн заставуудад ,гадаад тийш тавих хяналтыг хүчтэй болгон хил зөрчвөл няцаахад бэлэн байлгахын тулд хилийн шугам дайрч гардаг өндөрлөг газрын манааны хүчийг нэмж, дунд буюу бага даргаар ахлуулан манааг шөнө \нууцаар\ газар дээр нь халалцуулах тушаал отрядын штаб \дарга нь Д.Цоохүү\</span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">-т</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"> өгчээ. Нэгдүгээр сумангийн гурван заставт утсаар мэдэгдэж, хоёрдугаар сумангийн гурван заставт морин холбоо явуулсан байна. </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; vertical-align: top;"><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"><br />
Хэд хоногийн дараа гадаадын машин хилийн цаагуур баруунаас зүүн тийш явсан тухай мэдээ нэгдүгээр сумангаас\ дарга нь Дэндэвийн Чойжамц\ эхлэн ирж, хоёр гурав хоногийн дараа тавдугаар заставын орчим \ дарга нь Данзангийн Шаравжамц \ </span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">д</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">айсантай тулгарсан мэдээг 2-р сумангийн дарга Цэрэндоржийн Бизъяа ирүүлжээ. Дайсан хил зөрчөөгүй байхад манай манаа гал нээв гэж Ц.Бизъяаг зэмлээд отрядын дарга, сургагч нар очиж газар дээр шалгахад хилийн шугамаас дотогш 16-18 метр газар дайсан нэвтэрснийг цэргийн газрын зургаар нотолж, гал нээсэн нь зөв болж </span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">Ц. </span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">Бизъяаг “хүндэт чекистийн тэмдгээр” шагнуулжээ. </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; vertical-align: top;"><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"><br />
Хэд хоногийн дараа дөрөвдүгээр заставын дарга Борын Самандаагаас морин холбоогоор ирүүлсэн зурваст …”ноён гэв үү, Нооной гэнэ үү нэг хүн алагдсан“</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"> </span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">гэсэн байв. Ямар боловч 5-р заставын хилд болсон тулгаралтад Нооногой алагдаж 2,</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"> </span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">3 хүн шархтсан тухай мэдээлсэн байна. ДЯЯ-ны хязгаарын цэргийн штабаас 1942 оны 1-р сард 8,</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"> </span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">9,</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"> </span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">12,</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"> </span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">17,</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"> </span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">20-р отрядын хамгаалдаг хилийн зурваст гарсан будлианы тухай 1942 оны 2-р сарын 2-нд нэгтгэн зохиосон мэдээ болон 17-р отрядын дарга Даваацэрэнгээс 1-р сарын 27-нд ирүүлсэн мэдээнд 1942 оны 1-р сарын 25-ны 17 цагт 5-р заставын харьяа хилийн шугам гарах Бухтын овоон дээр гадаадаас пулемёт зэрэг буу зэвсэгтэй арван цэрэг суулгасан ачааны нэг машин ирж явгалан уг овоог эзэлж манай зүг хяналт тавьж эхэлсэн учир дурдсан овооны ард 400 метр газарт байрласан сумангийн дарга Бизьяа ахлагчтай хилчин Даваа, Гомбожав, Санжжав, Дорпалам нар хил зөрчигчид рүү гал нээж харилцан буудалцсанаар дайсан шархтсан хоёр хүнээ аваад буцсан байна. Манай талаас хохиролгүй . Би сургагчийн хамт газар дээр нь шалгаж тэр чиглэлийн хил хамгаалалтыг чангатгав “гэжээ. </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; vertical-align: top;"><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"><br />
</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"> </span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">1942 оны 3-р сарын 17 ны мэдээнд “Нооногой монгол япон арван хүнтэ</span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">й</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"> энэ оны </span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">1</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">-р сарын 22-нд Зүүн Сөнөд хошууны </span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">Г</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">урван Зараа сүмээс нэг ачааны тэрэгтэй гараад мөн хошууны Харуул цагаан овооны сүмд ирж, тэндхийн харуулын цэргийн хүнсийг өгөөд тэнд суулгах нэг японыг үлдээсэн байна. Тэндээс мөн өдөр Будар Зүүн Хашаатын хийдэд очиж хоноод 23-нд тэндээс эргэж</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"> </span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">Харуул цагаан овооны сүмд ирж хоноглосон бөгөөд 24-нд Авга засгийн хошууны Жаргалантын сүмд ирж хоноод 25-нд Жаргалантын сүмээс хойно байгаа Мөнхийн \17-р отрядын 5-р заставын хил Бухатын овоог хэлжээ\ овоонд гартал Монголын хилийн гурван \таван цэрэг\ цэрэгтэй тулгарч буудалцсан гэнэ. Нооногой пулемёт буутай ч</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"> </span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">гэсэн сум нь дуусаад буцаж машиндаа очиж явтал толгойгоор нь сум тусаад нам үхжээ. Буриад Нандорж Жаргалантын сүм дэх Японы тагнуулын </span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">Е</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">рэн\ Ерэнтий\ </span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">,</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">цахар Хийвэндий нар шархатсанаас Ерэнтий тэндээ үхжээ. Уг машин алагдсан шархтсан бүх хүнээ авч Жаргалантын сүмд тэр өдөр ирж хоноод 26-ны өглөө урдаас ирсэн хэдэн машины хамт өмнө зүг буцсан гэж уул хийдэд суух цэрэг Содном ярьсан байна гэжээ. </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; vertical-align: top;"><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"><br />
Урьд өгүүлсэн Эрдэнийн Ванчин энэ тухай мэдүүлэхдээ “1942 оны 1-р сарын 24-нд болов уу , Нооногой хэсэг хүнтэй хил эргэхээр яваад Бухтын овооны орчим танай цэрэгт алагдсан учир оронд нь япон Татияма салбарын даргаар томилогдсон гэжээ. Хязгаарын цэргийн түүхэн замнал номд Нунакагийн тус улсын хил зөрчиж алагдсан тухай бичиж эхлэхдээ Ц.Бизъяагийн суманд алагдсан этгээд нь Өвөр </span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">М</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">онголын баян айлд адуучин нэрээр сууж, тус улсын эсрэг явуулах тагнуулын ажлыг биечлэн удирддаг японы хуурай цэргийн жанжин штбаын хариуцлагатай офицер Тиха</span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">х</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">ара буюу Нооногой хэмээх монгол нэртэй этгээд бөгөөд түүнийг алагдсаны дараа япончууд тав хоногийн гашуудал зарлаж хүүрийг Японд аваачиж оршуулсан юм гэжээ. Энэ бүхнээс үзэхэд японы тагнуулчин Нунакаг устгасан нь үнэнтэй бөгөөд энэ нь Өөрөө хаясан чулуу өөрийн нь толгой</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"> </span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">д</span><span lang="MN" style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;">ээр</span><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"> унадаг гэгч болсон ажээ. </span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; vertical-align: top;"><span style="color: #333333; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt;"> </span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><a href="http://gia.gov.mn/%20%09%20index.php?option=com_content&task=view&id=30&Itemid=" target="_self">Дэлгэрэнгүйг Д.Цэрэнбалжирийн “Нунака нутаг буцсан нь” өгүүллээс үзнэ үү.</a></span></div></td> </tr>
</tbody></table></div>DShttp://www.blogger.com/profile/02116183384108726959noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-6917749171724785088.post-49108738150473147802011-12-29T21:03:00.000-08:002011-12-29T21:03:05.437-08:00Эртний Хятадын түүхч Сы Ма Цянь<!--[if gte mso 9]><xml> <w:WordDocument> <w:View>Normal</w:View> <w:Zoom>0</w:Zoom> <w:TrackMoves/> <w:TrackFormatting/> <w:PunctuationKerning/> <w:ValidateAgainstSchemas/> <w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid> <w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent> <w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText> <w:DoNotPromoteQF/> <w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther> <w:LidThemeAsian>JA</w:LidThemeAsian> <w:LidThemeComplexScript>HE</w:LidThemeComplexScript> <w:Compatibility> <w:BreakWrappedTables/> <w:SnapToGridInCell/> <w:WrapTextWithPunct/> <w:UseAsianBreakRules/> <w:DontGrowAutofit/> <w:SplitPgBreakAndParaMark/> <w:DontVertAlignCellWithSp/> <w:DontBreakConstrainedForcedTables/> <w:DontVertAlignInTxbx/> <w:Word11KerningPairs/> <w:CachedColBalance/> <w:UseFELayout/> </w:Compatibility> <w:BrowserLevel>MicrosoftInternetExplorer4</w:BrowserLevel> <m:mathPr> <m:mathFont m:val="Cambria Math"/> <m:brkBin m:val="before"/> <m:brkBinSub m:val="--"/> <m:smallFrac m:val="off"/> <m:dispDef/> <m:lMargin m:val="0"/> <m:rMargin m:val="0"/> <m:defJc m:val="centerGroup"/> <m:wrapIndent m:val="1440"/> <m:intLim m:val="subSup"/> <m:naryLim m:val="undOvr"/> </m:mathPr></w:WordDocument> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml> <w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267"> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/> </w:LatentStyles> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]> <style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin-top:0cm;
mso-para-margin-right:0cm;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0cm;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;}
</style> <![endif]--> <br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="http://2.bp.blogspot.com/-eBjKNemJgN4/Tv1FpH8is7I/AAAAAAAAAXo/UmC-0e6kPkw/s1600/201844281.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="http://2.bp.blogspot.com/-eBjKNemJgN4/Tv1FpH8is7I/AAAAAAAAAXo/UmC-0e6kPkw/s1600/201844281.jpg" /></a></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;"> С</span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">ы</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> Ма </span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Ц</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">янь бол эрт</span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">н</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">ий Хятадын Баруун Хань улсын үеийн түүхч, утга зохиолч. Түүний өргөсөн нэр нь Зи Чан</span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">.</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> Лүн Мэнь буюу өнөөгийн Шань</span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">с</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">и мужийн Хань Чэнгээс баруун өмнө зүгийн хүн юм. Тэрээр Хань</span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;"> улсын</span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Чж</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">ин Ди хааны </span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Чж</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">үн-юаний 5-р он буюу МЭӨ 145 онд төрсөн бөгөөд нас нөгчсөн он жил нь тодогхайгүй. С</span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">ы</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> Ма </span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Ц</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">янь 10 наснаасаа эхлэн бичиг судар сурч, бараг Хан</span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;"> улсын</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> Ү Ди хааны Юань Гуан, Юань Шүөгийн онуудад тухайн үеийн зохиолч Дүн </span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Чж</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">ү Шүгээр "Гүн Ян Чүн Чиү" номыг, бас зохиолч Күн Ань Гүөгээр "Эртний эрхэн сайд" номыг заалгажээ. 20 наснаасаа эхлэн нийслэл Чань-Ань хотоосоо өмнө зүгт аялж, Хөх мөрөн, Хуай Хэ голын сав газар болоод </span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Чж</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">үн-Юань нутгаар </span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">хэсүүчлэн явж</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">, </span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">очсон</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> газрынхаа ардын ёс заншлыг анхаа</span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">р</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">ч, үлгэр домог цуглуулж явсан байна. Тэрээр асар удалгүй Лан </span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Чж</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">үн түшмэл өргөмжлөгдсөн бөгөөд Хан</span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;"> улсын</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> Ү Ди хааны хамгаалагч болж, баруун зүгт олонтоо зорчдог байсан ба С</span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">ы</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">чуаний элчээр томил</span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">о</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">гд</span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">о</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">ж байжээ. Юань Фэнгийн 3-р он буюу МЭӨ 108 оноо С</span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">ы</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> Ма </span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Ц</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">янь эцэг Си Ма Таний албан тушаалыг залгамжлан Тай Ши Лин түшмэл болж, одон орон зурхайн бичиг болон хааны цэдгийг хариуцан хамгаалах болсноор түүхч дүшмэдийн хадгалсан олон ном судрыг унших боломж олджээ. Тай Чүгийн тэрүүн он буюу МЭӨ 104 онд Тан Дү, Лүө </span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">С</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">я Хүн нартай хамтран "Тай Чүгийн хуанли"-г зохиож, </span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Их Ц</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">инь улсаас уламжлагдан ирсэн "</span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Чж</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">уань Шиогийн хуанли"-г орлуулсан бөгөөд эл шинэ цаг тооллын бичиг нь тухайн үеийн нийгмийн шаардлагад зохицсон байжээ. Үүний дараа С</span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">ы</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> Ма </span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Ц</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">янь "Түүхэн тэмдэглэл"-ийг туурвих ажлаа эхлүүлжээ. Дараа нь Хүннүд бууж өгсөн Ли Линийг өмөөрсий шалтгаанаар яланд орж шоронд хоригдсон байна. </span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">И</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">нгээд ч зогсохгүй түүнийг хөнгл</span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">ө</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">ж, эрийн тооноос хасан доромжилсон байна.<br />
Шоронгоос суллагдсаны дараа С</span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">ы</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> Ма </span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Ц</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">янь </span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Чж</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">үн Шү Лин түшмэл болсон бөгөөд бичиг сударт улам шамдсаар эцэстээ "Түүхэн тэмдэглэл"-ээ бичиж дуусгажээ. "Тай Ши Гүнгийн судар" хэмэн нэрлэгдсээр ирсэн "Түүхэн тэмдэглэл" бол Хятадын анхдагч намтарчилсан түүхэн тэмдэглэл бөгөөд тэр нь түүх, мөн утга зохиолын охь юм.<br />
С</span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">ы</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> Ма </span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">Ц</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">яний "Рэнь-Ань дур хариулсан бичиг" нь түүний шоронд амссан зовлонтой </span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">үеийг өгүүлсэн</span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> байдаг</span><span lang="MN" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: MN;">.<strong><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;"></span></strong></span></div>DShttp://www.blogger.com/profile/02116183384108726959noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6917749171724785088.post-48986137637067233392011-12-29T20:42:00.000-08:002011-12-29T20:43:00.749-08:00Баруун Ся улсын дурсгал<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="http://1.bp.blogspot.com/-9ujdDgVootM/Tv1AtVio8_I/AAAAAAAAAXQ/e7QmLZfHvyA/s1600/W020070925418791162801.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="http://1.bp.blogspot.com/-9ujdDgVootM/Tv1AtVio8_I/AAAAAAAAAXQ/e7QmLZfHvyA/s1600/W020070925418791162801.jpg" /></a></div><div class="MsoNormal"><b><span style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt; font-weight: normal; line-height: 115%;"> </span><span style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">XI зууны эхэнээс XIII зууны эхэн хүртлэх 200 жилийн турш эртний Хятадын баруун хойд</span></b><b><span lang="MN" style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;"> тал</span></b><b><span style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">ын нүүдэлчдийн нэг болох </span></b><b><span lang="MN" style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">Ц</span></b><b><span style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">ян үндэстэнтэй угсаа нэгт Дан </span></b><b><span lang="MN" style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">с</span></b><b><span style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">ян үндэстнээр голлосон төр улс бий болов. Энэ бол Баруун </span></b><b><span lang="MN" style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">С</span></b><b><span style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">я улс бөгөөд тэр нь одоогийн Нин </span></b><b><span lang="MN" style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">С</span></b><b><span style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">ягийн Хотон Үндэстний Өөртөө Засах Орны нутаг болох юм. Тухайн үед Алтан улс болон Өмнөд Сүн улс зэрэгцэн оршиж байжээ. Хожим нь Баруун </span></b><b><span lang="MN" style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">С</span></b><b><span style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">я улс </span></b><b><span lang="MN" style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">М</span></b><b><span style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">онголын хүчинд автан сөнөж, ард иргэд нь алгуур аажмаар Хятад үндэстэн болон бусад үндэстний дунд уусчээ. </span></b></div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><b><span style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;"> Баруун </span></b><b><span lang="MN" style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">С</span></b><b><span style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">ячууд дээд хөгжилтэй иргэншлийг бий болгосноор өөрийн үсэг бичиг зохиосон байна. Энэ бүхнийг түүхийн үлэмж дурсгалт зүйлүүд, бичиг судруудаас тодорхой харж болно. Тэгээд ч Баруун </span></b><b><span lang="MN" style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">С</span></b><b><span style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">я улсын </span></b><b><span lang="MN" style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">т</span></b><b><span style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">уурь дэлхийд алдартай. Баруун </span></b><b><span lang="MN" style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">С</span></b><b><span style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">я улсын </span></b><b><span lang="MN" style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">т</span></b><b><span style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">уурь Н</span></b><b><span lang="MN" style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">инся- </span></b><b><span style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">Х</span></b><b><span lang="MN" style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">отон </span></b><b><span style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">Ү</span></b><b><span lang="MN" style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">ндэстний </span></b><b><span style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">Ө</span></b><b><span lang="MN" style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">өртөө </span></b><b><span style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">З</span></b><b><span lang="MN" style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">асах </span></b><b><span style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">О</span></b><b><span lang="MN" style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">рн</span></b><b><span style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">ы төв Инь Чуань хотын баруун дүүрэгт байдаг бол Хэ Лань Шань уулны зүүн хормойд Баруун </span></b><b><span lang="MN" style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">С</span></b><b><span style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">я улсын хаадын онгод байд</span></b><b><span lang="MN" style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">аг</span></b><b><span style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">. 9 хааны онгоныг багтаасан 53 хавтгай дөрвөлжин км талбайтай, 253 ширхэг хойлгын онгонтой энэхүү ихсийн газар нь Хятадад байгаа хамгийн бүрэн бүтнээрээ байгаа нь юм. Түүнийг "</span></b><b><span lang="MN" style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">Д</span></b><b><span style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">орнын п</span></b><b><span lang="MN" style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">и</span></b><b><span style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">рамид суврага" гэнэ. </span></b><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><a href="http://3.bp.blogspot.com/-DwBW6zGdhVc/Tv1Ay1yqAiI/AAAAAAAAAXc/6txMUyj-Mko/s1600/fjms20071115-1-l.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" src="http://3.bp.blogspot.com/-DwBW6zGdhVc/Tv1Ay1yqAiI/AAAAAAAAAXc/6txMUyj-Mko/s1600/fjms20071115-1-l.jpg" /></a><b><span style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;"> Хэ Лань Шань уулны хормойд байгаа </span></b><b><span lang="MN" style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">э</span></b><b><span style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">дгээр </span></b><b><span lang="MN" style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">ш</span></b><b><span style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">ороон сувраганууд мянган жилийн турш салхи бороонд элэгдсээр байгаа ч гол цогц нь хэвээр байна. </span></b><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><b><span style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;"> Хаадын онгоны цэцэрлэгт байдаг том чулуун сийлбэр хүмүүсийн анхаарлыг ихээхэн татдаг. Чулуун сийлбэр нь хүн ч гэмээр ар</span></b><b><span lang="MN" style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">а</span></b><b><span style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">атан ч гэмээр, дүгрэг бараан нүүртэй, бөлтгөр том нүдтэй, арзайсан араа шүдтэй, мөр нь чихтэйгээ зэрэгцсэн, өвдөг сөх</span></b><b><span lang="MN" style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">өр</span></b><b><span style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">ч, аврага том нудрагаа зангидсан байдалтай байдаг. </span></b><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><b><span style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;"> Баруун </span></b><b><span lang="MN" style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">С</span></b><b><span style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">ягийн төрийн үсэг болох тангад үсэг хаант төрийнөө мөх</span></b><b><span lang="MN" style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">өх</span></b><b><span style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">ийг дагалдан устжээ. Тангад үсгээр тэмдэглэгдэн үлдс</span></b><b><span lang="MN" style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">э</span></b><b><span style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">н түүхэн бичгүүд нь одоо юугаар ч орлуулж болошгүй үнэ цэнэтэй зүйл болжээ. Үүнээс гадна бурхны ном, толь бичиг, анагаах ухааны номууд уламжлагдаж үлдсэн байна. Энэ бүгдээс "Тангад хятад үгсийн толь бичиг" нь алдартай болно. Энэ нь 818 жилийн өмнө тангад үсэг болон хятад үсгээр бичигдсэн хос хэлний тайлбар толь бичиг болно. Нин </span></b><b><span lang="MN" style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">С</span></b><b><span style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">ягийн музейд энэх</span></b><b><span lang="MN" style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">үү</span></b><b><span style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;"> үнэт толь бичиг хадгалагдаж байна. </span></b><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div><div style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;"><b><span style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;"> Баруун </span></b><b><span lang="MN" style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">С</span></b><b><span style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">я улсын хаадын онгод болон Нин </span></b><b><span lang="MN" style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">С</span></b><b><span style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">ягийн музейгээс гадна, Инь Чуань хотод Баруун </span></b><b><span lang="MN" style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">С</span></b><b><span style="color: #003366; font-family: "Arial","sans-serif"; font-weight: normal;">я улсын чулуун агуй, сүм хийд, гэрэлт хөшөө, чулууны сийлбэр зэрэг түүх дурсгалын зүйлс хадгалагдаж байна. </span></b><span style="font-family: "Arial","sans-serif";"></span></div>DShttp://www.blogger.com/profile/02116183384108726959noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6917749171724785088.post-17125763873617350412011-12-21T05:11:00.000-08:002011-12-30T21:03:55.825-08:00Монгол улсын хязгаарын дотор төмөр зам байгуулах явдлыг их Оросын Засгийн Газарт хэлэлцсэн гэрээг сийрүүлсэн хуулга<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="http://1.bp.blogspot.com/-JZF9gxj-MUY/TvHawlMK6hI/AAAAAAAAAXE/YxIce2sd1K0/s1600/vagon.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="286" src="http://1.bp.blogspot.com/-JZF9gxj-MUY/TvHawlMK6hI/AAAAAAAAAXE/YxIce2sd1K0/s400/vagon.jpg" width="400" /></a></div><br />
Монгол газар худалдаа арилжаа бадарсан учир, Монгол улсын төмөр замуудыг ойр бүхий төмөр замууд лугаа холбож бататгахыг чухал болгоё дор ойр нь Сибирийн төмөр зам болох бөгөөд зохистой төмөр зам тавих явдлыг монгол улсын Засгийн Газар, Их Орос улсын хаан эзний засгийн газрын найртайгаар хэлэлцэн тогтоосон нь: <br />
Нэгдүгээр зүйл: Монгол улсын хязгаарын дотор төмөр зам байгуулах эрхийг Монгол улсын засгийн газар үүрд хадгалахыг Орос улсын хаан эзний засгийн газар батлав. <br />
Хоёрдугаар зүйл: Монгол улсын засгийн газар Орос улсын хаан эзний засгийн газрууд харилцан зөвлөж Монгол, Орос хоёр улсад чухал хэрэглэгдэх эл тухайтай төмөр замуудын үлэмжхэн ашиг тустай чиг ба дэс дараалан байгуулахыг хэлэлцэн тогтоомуй.<br />
Гуравдугаар зүйл: Эдгээр замуудын аль нэг замыг урьд болгон тогтоох аваас тэр тогтоосон төмөр замыг байгуулахад Орос, Монгол хоёр засгийн газрын хөрөнгө буюу, эс бөгөөс сангийн хөрөнгөөр байгуулах аль нь боловч тухайн Орос улсын засгийн газраас тусламж өгүүлмүй. <br />
Дөрөвдүгээр зүйл: Орос улсын хязгаарын төмөр замуудтай холбох төмөр замыг хамт нийлэн байгуулахад ямар янз холбогдох учир ба, газар орны эрх ашгийн зүйлүүдийг Орос, Монголын хоёр засгийн газар нэг адил нарийвчлан хэлэлцэн тогтоомуй.<br />
Тавдугаар зүйл: Монгол засгийн газар харьяат газрын хязгаарын дотор төмөр зам байгуулах эрх буй тул хойч өдөр Монгол засгийн газраас өөрийн хөрөнгөөр тустай төмөр зам байгуулах болбоос Орос засгийн газар ер хамаарахгүй гагцхүү бусад хэн дор ч төмөр зам байгуулах эрх олгох ахан Монгол засгийн газраас айл бүхий эх Оростой зузаан найртай тул урьдаар Орос улсын засгийн газартай хэлэлцэж Орос улсын ашиг ба цэргийн зүйл дор харштай болох эсэхийг зөвлөмой. <br />
Зургадугаар зүйл: Энэхүү гэрээ бичгийг Орос, Монгол үсгээр хавсран хоёр хувь бичиж, гарын үсэг зурж, тамга даран нэг хувийг Монгол улс дор суугаа Оросын Генералной консул сайдын яаманд хадгалаж, үлдсэн нэг хувийг Монгол улсын Гадаадын Хэргийг Бүгд Эрхлэн Шийтгэх яамнаа хадгалмой. <br />
Их Орос улсын хаан эзний засгийн газраас эрх олгосноор Нийслэл хүрээнд суугаа элчин сайд бөгөөд Генералной консул сайд действительный статский советник Миллер, Монгол улсын засгийн газраас эрх олгосноор Дотоод Хэргийг Бүгд Захиран Шийтгэгч яамны тэргүүн сайд нанс билэгт гүн лам Дашжав, Сангийн Хамаг Хэргийг Бүгд Захиран Шийтгэгч яамны тэргүүн сайд чин вангийн зэрэг түшээт чин ван Чагдаржав, Гадаадын Хэргийг Бүгд Эрхлэн Шийтгэгч яамны дэд сайд хичээнгүй гүн Цэрэндоржй. <br />
Олноо өргөгдсөний дөрөвдүгээр он /1914 он/ найман сарын арван нэгэн. Хиагтийн газар тогтоов.<br />
<div style="text-align: right;"><b>Түүхийн Баримтын Төвийн архивч Т. Насанжаргал</b> </div>DShttp://www.blogger.com/profile/02116183384108726959noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6917749171724785088.post-42429361746688404452011-11-07T15:49:00.000-08:002011-11-07T15:49:48.783-08:00Монгол цэргийн цолны түүхэн уламжлал<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="http://1.bp.blogspot.com/-Z9QzjpbnNU4/Trhugv0wmKI/AAAAAAAAAW8/nk_WJG5Ohtw/s1600/images.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="http://1.bp.blogspot.com/-Z9QzjpbnNU4/Trhugv0wmKI/AAAAAAAAAW8/nk_WJG5Ohtw/s1600/images.jpg" /></a></div><br />
<i>Монгол цэргийн түүхэнд орчин үеийн цэргийн цол хэрэглэж эхэлсэн нь өнгөрсөн ХХ зуунаас эхлэлтэй ажээ. Монголчууд орчин цагийн цэргийн хэргийн хөгжлийн чиг хандлагын дагуу шинэ маягийн цэргийг байгуулж, сургаж бэлтгэхийн хамт зэрэг дэвийг илэрхийлсэн цэргийн цолыг хэрэглэж эхэлсэн байна. Ингэхдээ түүхэн хөгжлийн дагуу цэргийн цолондоо хас тэмдэг, өлзий хээ, таван хошууг хэрэглэж ирсэн байна.</i><br />
<br />
Олноо өргөгдсөн Монгол Улсын цэрэгт 1914 оноос нийт цэргийг зэрэг дэвтэй болгосон нь өнөөгийн цэргийн цолны үүсэл байв. Цэргийн яамны сайдын 1914 оны 3 дугаар сарын 23-ны өдрийн тушаалаар цэргийн хэрэглэх ялгах тэмдгийг 4 зэрэг болгон баталсан ба 1 дүгээр зэрэг нь дээлийн энгэрийн голд, дундаа төвд Ум үсэгтэй алтадсан Нацагдорж, ар талдаа голдоо дугуй улаан дэвсгэр дээр шармал төвд Хун үсэгтэй алтан хүрд, баруун мөрөн дээрээ шар, зүүн мөрөн дээрээ улаан дэвсгэр дээр шармал Ум Аа Хун Суха (энэ нь хүнийг гай зовлон, хорлол, аливаа юмнаас хамгаалж, сүр хүчийг оруулдаг олон зүйлийн тарнийн номын хураангуй хэлбэр) гэсэн үсэг хадах болжээ. Малгайн өмнө талд мөн улаан дэвсгэр дээр шармалаар бичсэн Дамдины тарни байв. Хоёрдугаар зэрэг нь малгай, ар, өвөр талын тэмдгийн дэвсгэрийн өнгө нь дээрхийн нэг адил гагцхүү үсэг, зураг сэлтэд шар өнгө хэрэглэх болов. Гуравдугаар зэрэг нь малгай, ар, өврийн үсгийн дэвсгэр нь шар дээр улаан, улаан дээр шар өнгөтэй байжээ. Дөрөвдүгээр зэрэг нь малгай, ар, өврийн дэвсгэр нь цагаан үсэг, тэмдэг нь улаан, хоёр мөрөн дээрх үсэг, дэвсгэр нь гуравдугаар зэргийнхтэй адил байжээ.<br />
Нэгдүгээр зэргийг жанжин сайд, хорооны дарга, жагсаалын түшмэд, хоёрдугаар зэргийг тавьтын дарга, гуравдугаар зэргийг аравтын дарга, дөрөвдүгээр зэргийг цэргүүд хэрэглэх болсон байна. 1921 оны Үндэсний ардчилсан хувьсгалын ялалтын дараа Ардын журамт цэргийг дэлхий нийтийн жишгийн дагуу цэргийн цол, дэвтэй болгосон байна. Цэргийн яамны тэргүүн сайд, Бүх цэргийн жанжин Д.Сүхбаатарын 1921 оны 7 дугаар сарын 16-ны өдрийн тушаалаар цэргийн цолны ялгах тэмдгийг баталжээ. Уг тушаалд зааснаар ялгах тэмдэг нь “шар өнгөтэй дээш талтай гурвалжин тэмдэг бөгөөд тал бүрийн урт нь 5 дюйм, гурвалжны дээд хагаст монголын үндэсний улаан даавуугаар хийсэн хас тэмдгийг хадаж, доод хагаст нь хааж буй албаны улаан дагавал дөрвөлжин ба ромбыг” хадна гэж заажээ. Эл тэмдгийг цэргийн албан хаагчид ханцуйн дээрээ хадаж байв.<br />
<br />
Уг тэмдэг 1923 онд өөрчлөгдөж, ханцуйн тэмдэг нь хас тэмдэгтэй таван хошуу бүхий, төрөл мэргэжлийн цэргийг заасан их буу буюу пулемётын зурагтай болж шинэчлэгдэв. Тэмдгийг европ хувцсанд ханцуйны үзүүрт, монгол дээлний ханцуйны уг дээр хадах болжээ. <br />
<br />
1931 онд Монгол ардын хувьсгалт цэргийг албан хаагчдын зэрэг дэвийг илэрхийлсэн ялгах тэмдгийг шинэчлэн баталжээ. Үүгээр цэргийн албан хаагчдын хувцасны ханцуйн уг ба үзүүр дээр хадаж байсан тэмдгийг цамц, шинелийн заханд хадах петлиц болон түүн дээрх тэмдгээр сольж өөрчлөв. Энэ удаагийн шинэ загвар нь хүрэн өнгийн пааландсан дүгрэг, дөрвөлжин, гонзгой дөрвөлжин, давхар ромбо хэлбэртэй болжээ.<br />
<br />
1936 онд цэргийн цолонд зарчмын өөрчлөлт орсон байна. Энэ удаагийн өөрчлөлтөөр цолны ялгах тэмдгийн дэвсгэр нь шар, цагаан, хөх өнгөөр эмжсэн улаан өнгийн бөгөөд командлан захирагч, комиссар зэрэг дээд цолтнуудын цамцны заханд алтан өлзий, ханцуйнд алтан соёмбо бүхий сумны зэв хэлбэрийн тэмдэг, ахлах, дунд тушаалын цолтнуудын цамцны заханд мөнгөн өлзий, ханцуйнд мөнгөн соёмбо бүхий зэв буюу дөрвөлжин хэлбэрийн хатгамал тэмдэг хадах болсон байна. 1940 онд дээд цолтой дарга нарын ханцуйн тэмдгийн соёмбыг таван хошуу болгон өөрчилжээ.<br />
<br />
БНМАУ-ын Бага Хурлын Тэргүүлэгчдийн1944 оны 4 дүгээр сарын 18-ны өдрийн 22 дугаар хурлын тогтоолоор Монгол ардын хувьсгалт цэргийн дарга нарыг нийтэд нь офицер хэмээн нэрлэхээр болж, цэргийн цолыг шинэчилсэн ажээ. Үүгээр маршал, генералуудын хувцсанд бүтэн, хагас эполет тэмдэг, офицеруудын шинель, цамцны мөрөнд погоон (мөрдэс) зүүхээр болж, түүнд алт болон мөнгөн өнгийн давхар, хошуутай, дан хагас үндэсний өлзий тэмдэг байхаар болжээ. Цэргийн албан хаагчдын цэргийн алдар цол, хувцасны загварт үүнээс хойш хэд хэдэн удаа өөрчлөлт орсон бөгөөд зарчмын нэгэн өөрчлөлт нь 1963 онд болсон байна. Энэ удаад офицеруудын цолонд хэрэглэж байсан үндэсний өлзийг таван хошуугаар сольсон явдал юм.<br />
<br />
Өлзий хээ нь Монголын ард түмний хувьд маш эртээс аж амьдралдаа хэрэглэж ирсэн олон хээ угалзны нэг нь юм. Энэ ч үүднээс гучаад онд болон ерэн оны үед энэ хээг цэргийн цолонд авч хэрэглэсэн ажээ. Энэхүү хээг цэргийн цолонд авч хэрэглэх болсон түүхэн нөхцөл байдлыг нягтлан үзэх нь зүйн хэрэг юм. Монгол ардын хувьсгалт цэрэгт 1936 онд нэвтэрсэн цэргийн цол нь тухайн үеийн ЗХУ-ын улаан армид хэрэглэж байсан цэргийн цолны хуулбар байсан бөгөөд гагцхүү уг цолонд хэрэглэж байсан таван хошууг өлзий хээ болгон өөрчилж, БНМАУ-ын Ардын Их Хурлын Тэргүүлэгчдийн 1990 оны 4 дүгээр сарын 2-ны өдрийн 29 дүгээр тогтоолоор цэргийн албан хаагчдын дүрэмт хувцас, цолны тэмдгийн шинэ загварыг баталж, 1936-1963 онд цэргийн цолонд хэрэглэж байсан өлзийг дахин сэргээжээ. Гэхдээ монгол урчууд хээ угалзыг зөвхөн уран барилгад хэрэглээд зогсохгүй, өдөр тутмын хэрэгцээний гэр ахуйн зүйл, хувцас хунар, сав суулга, гэрийн модон хэрэгсэл, эмээл, хивс, ширдэг, морины хусуур, хөгжмийн зэмсэг зэрэг зүйлсийг чимэхэд хэрэглэдэг байжээ. <br />
<br />
Өнгөрсөн зууны ерээд оноос Монгол Улсын Зэвсэгт хүчинд цэргийн шинэчлэлийн хүрээнд олон арга хэмжээг авч хэрэгжүүлсээр байгаа бөгөөд үүнд цэргийн цолны асуудал ч хамрах юм. Дэлхий нийтээр даяаршсан, Монгол Улсын Зэвсэгт хүчин олон улсын хэмжээний ажиллагаанд оролцох болсонтой уялдаж, 2006 онд дэлхийн улс орнуудын цэрэг, армид түгээмэл байдаг бригадын генерал цолыг бий болгосон билээ. Монгол Улсын Зэвсэгт хүчний офицеруудын цолны тэмдэг нь үндэсний уламжлалаа хадгалсан, дийлэнх тохиолдолд ахуйн хэрэглээнд ашигладаг өлзий хээтэй байгаа бөгөөд дэлхийн улс орнуудын Зэвсэгт хүчний ихэнх нь таван хошуу хэрэглэсээр байгаа ажээ.<br />
<div style="text-align: right;"><br />
</div>Аливаа улс орны цэрэг, армид үндэсний уламжлал, онцлогоо илэрхийлэн хадгалсан цолны тэмдэгтэй байж болох хэдий ч Зэвсэгт хүчин нь Монгол Улсын тусгаар тогтнолын төлөө зогсох төрийн чухал хэрэгсэл, нөгөө талаас даяаршлын өнөөгийн эрин үед даян дэлхийн энх тайван, аюулгүй байдлын төлөө хувь нэмрээ оруулах зайлшгүй нөхцөл, шаардлага үүсч байгаагаас үүдэн дэлхий нийтийн жишиг, жаягийн дагуу өөрчлөлт, шинэчлэлийг хийх нь зүй ёсны хэрэг юм. Энэ чиг хандлагын дагуу саяхан Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн зарлигаар дээд офицерын цолны өлзийг таван хошуу болгосон нь бас нэгэн өөрчлөлт, шинэчлэл болж байна. Монгол Улсын Зэвсэгт хүчин хүн төрөлхтөний хөгжлийн нийтлэг чиг хандлагын дагуу шинэчлэгдэн хөгжиж байгаагийн нэгэн илэрхийлэл нь энд өгүүлэн буй цэргийн цолны өөрчлөлт болж байгааг цэргийн судлаачийн хувьд судлан үзэж сайшаан дэмжиж байгаагаа илэрхийлье.<br />
<strong><br />
</strong><div style="text-align: right;"><strong>БХЭШХ-ийн Цэргийн түүх судлалын төвийн эрдэм шинжилгээний ажилтан </strong><br />
<strong>доктор, профессор, дэд хурандаа С. Ганболд</strong></div>DShttp://www.blogger.com/profile/02116183384108726959noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6917749171724785088.post-38310289812203519302011-11-07T15:36:00.000-08:002011-11-07T15:36:45.978-08:00НИЙСЛЭЛИЙН МАХНЫ АСУУДАЛ ӨНӨӨДӨР, ӨЧИГДӨР<div class="article-content"> <div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="http://3.bp.blogspot.com/-ulaQwsU1FEk/TrhrgyNfXyI/AAAAAAAAAW0/ciJSGmnRbUQ/s1600/mah.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="http://3.bp.blogspot.com/-ulaQwsU1FEk/TrhrgyNfXyI/AAAAAAAAAW0/ciJSGmnRbUQ/s1600/mah.jpg" /></a></div><div> Дэлхийн улс үндэстэн бүхэн өөр өөрийн өвөрмөц ёс заншил соёлтойгоос гадна хоол хүнсэнд хэрэглэх зүйлсээрээ ялгагддаг. Махыг хүнсэндээ хэрэглэдэггүй улс орон бараг л үгүй. Айлчлан ирэх зочин гийчдийг идэж заншсан үндэснийх нь идээ ундаар зочлон дайлах нь тухайн орны нийтийн хоолны салбарын хөгжлөөс ихээхэн шалтгаалах буй.</div><div> <div>Харин бид өдрөөс өдөрт нэмэгдэн ирж буй жуулчдыг тухайн үндэснийх нь дадсан хоолоор дайлж чадаж буй билүү? Гадныхан ч манайд ирэхээрээ голчлон иддэг хоол нь мах. Махнаас буцдаггүй хүн ч гэж юу байхав. Харин манай улсын зах зээлд махны үнэ нэмэгдсээр л, уг нь нэг хүнд ноогдох малынхаа тоогоор Азидаа төдийгүй дэлхийд дээгүүрт тооцогддог боловч махны үнийн өсөлт өдөр ирэх бүр нэмэгдсээр л, мацаг баригсад, цагаан хоолтоны тоо олширсоор л.<br />
Махны холбооныхон үнийн өсөлтийг ченжүүдтэй холбон, тэд үнийн хөөрөгдөл үүсгэж байна хэмээн оношлож суух юм. Гэхдээ мэргэжилтнүүд хот суурин газар төвлөрөх махны үнийг хэдэн ченжүүд барьдаг нь юу л бол хэмээн дүгнэж байна. Ченжүүд бол зөвхөн худалдан авагчидтай нүүр тулж байгаа болохоос биш тэднээс илүү мал, махыг газар дээр нь хямдхан аваад өндөр үнээр худалдан авагчдад нийлүүлж дундаас нь ашиг гаргаж байгаа мах бэлтгэгч компаниудтай үнийн асуудлыг ярилцах ёстой гэж үзэж байна. <br />
Одоогоор улсын хэмжээнд мах бэлтгэгч цөөнгүй тооны аж ахуйн нэгж үйл ажиллагаагаа явуулж байна. Дээр нь хангалттай мах агуулах, зоорь сав ч бий. Тэгсээр байтал монголчууд махаар гачигдаагүй гэхэд өндөр үнээс болоод авч идэж чадахгүйд хүрчихээд сууж байна. Уг нь үнийг өсгөхгүй байх арга замыг холбогдох хүмүүс маань олж зохицуулмаар юм даа. Магадгүй хүн амын өсөлт, шилжилт, сууршилт нэмэгдсэнээр цайны газар, ресторан зэрэг үйлчилгээний газрууд олширч байгаагаар ч үүнийг тайлбарлаж болох юм.<br />
Өнөөдөр үүсээд байгаа махны үнийн хөөрөгдөл тойрсон шиг асуудал түүхийн хуудаснаа тэмдэглэгдэн үлдсэн байх юм. Үндэсний Төв Архивын сан хөмрөгийн арвин баримтаас үзвэл Шашин Төрийг Хослон барьсан Богд Хаант Монгол Улсын үед Нийслэл хүрээнд маань махны үнийн хөөрөгдөл, хомсдол үүсэн, энэ тухай зохицуулалт хийх гэж төрийн сайд түшмэд чамгүй л оролдож байсан бололтой. <br />
Хорьдугаар зууны эхэн үеийн Нийслэл Хүрээнд голчлон төрийн албан хаагчид, худалдаа, үйлдвэрлэл, үйлчилгээний салбарыг эрхлэн амьдрагч гадаад дотоодын харъяатууд, мөн түүнчлэн лам хуврагууд, малгүй болж амьжиргааны шинэ эх үүсвэрийг хайн суурин бараадан ирсэн борчуудаас бүрдсэн их хөлийн газар байжээ. Яг л өнөөгийн Улаанбаатар хот мэт. <br />
Энд өгүүлэх гэж буй баримтанд маань доод тушаалын нэгэн түшмэдээс Улсын Дээд хуралд өргөн мэдүүлсэн бичигт Нийслэл Хүрээг зорин, алс зайдуу нутгаас туувраар ирсэн малыг замаас нь тосон худалдан авч, дамлан худалдах явдал газар авсан тул гээд үүнийг хориглоно хэмээн дараах зургаан зүйл бүхий дүрмийг батлаж өгөхийг хүссэн байх юмаа. Үүнд:<br />
“... Нэгдүгээр зүй:, аливаа монголчуудын хөдөө газраас туун ирэх малын дотроос хонь үхэр болвоос дээдийн зоог ба хурал хуврагийн цав басхүү олны хэрэглэхүүн зэрэгт чухал болвоос аливаа яргачин (мал нядлагчид) ба олон худалдааны хүн нар Нийслэл Хүрээний зүг зовхис тойрон нэг өртөө зэргэмжээнээс дотогш газар зам тосч эдгээр малыг худалдан авч улам улмаар дамжуулан гүйлгэж бусдыг хонжин мөлжиж /хохироох, ашиг олох/ чухал зүйлийг саатуулан олны хэрэглэхүүнийг боогдуулан гачигдуулах зэрэг гэмийг шууд цаазлан зогсоосугай.<br />
Хоёрдугаар зүйл: Нийслэл Хүрээнээс аль хол нутагтай ба ойр тойрон нутаглах хошуу шавийн баялаг үгээгүй хүмүүсийн дотор хааяа малыг дам дамаар аль авах этгээдэд худалдаалж мөнгө цаас олж залгамжлуулах буюу амь биесийг тэжээхүйд тус нэмэр болгох зэрэг түргэн чухал хэрэг эрх биш байх бөгөөд түүгээр харилцан худалдаалахыг үл хэлэлцэн, гагцхүү нэгнээ худалдаалахаар авч гарсан малыг эзэд замын зуураа уг заасан газрын дотор худалдаалах ба авахыг цаазлан зогсоосугай.<br />
Гуравдугаар зүй:, Хааяа аймшиггүй цаазалсныг зөрчиж үхэр, хонийг заасан газраас дотогш зам тосч худалдан авч нэгэнт байцаан гарч ирвээс даруй чангалан шүүж өчгийг тогтоон авч гянданд хорьж, цаазалсныг зөрчсөн хууль ёсоор цээрлүүлэн шийтгээд нэгэнтэйгүүр уул тосч авсан малын тоо олон, цөөнийг ялгаварлахгүй нэг дундуурыг хөөн тушаалгаж албанд оруулсугай.<br />
Дөрөвдүгээр зүйл: Нийслэл Хүрээнээ худалдаалахаар ирэх олон монголчууд уг нутгаас нэгэнт туун гарсан үхэр, хонийг аль хүн хэчнээн үнэ өгөвч элдэвлэгч заасан газраас дотогш зам зуураа худалдаалахгүй, эрх биш Нийслэлд ирүүлж гаальд тушаасны хойно сая худалдаалбаас зохих явдлыг өөр өөрийн харъяат газраа нийтээр ухуулж дагаж явуулахаар зохих олон газраа зарлан тушааж хааяа зөрчигчид буй аваас тосч авагчдын нэг лүгээ адил биесийг цээрлүүлэн шийтгэсүгэй.<br />
Тавдугаар зүйл: Аливаа яргачин хүн нар алж бэлтгэсэн малын махыг дав дуваар гаргаж худалдаалахгүй дарж хадгалан цагаар бусдыг боогдуулан хонжин мөлжих ба мөн яргачны алсан малын махыг аливаа хүн худалдан аваад хувьд хэрэглэхгүй дахин дамжуулан худалдах зэрэг хэрэг гарч ирвээс тосч авагчидын нэг лүгээ адил цээрлүүлэн шийтгэсүгэй.<br />
Зургадугаар зүй: Хааяа Нийслэл Хүрээнд ирэх хонь, үхэр ховор болж дээдийн зоогийн зэрэг чухлыг саатуулахад хүрэх аваас хэрд зөвхөн тэр тухайн яргачин хүмүүст харъяат газраас хоногийн хугацаа бүхий үнэмлэх олгож, эрэн худалдан авахуулж уг бичгийг хойш хураалгасугай. Хэрэв харъяат яргачин хүмүүс дэмий цагаар шалтгаалан илүү зүйлийг гувчуулан авах буюу үнэмлэх бичгийг улмаар бусад яргачинд дамжуулан өгч хонь малыг авахуулах зэрэг хэрэг гарч ирвээс тосч авагчдын нэг лүгээ адил цээрлүүлэн шийтгэсүгэй, хэмээснийг Доод хуралд үзэж хянаваас Нийслэлд худалдааллаар ирэх аливаа зүйлийг дам худалдаалахыг цаазлахад бэрхтэй мэт гагцхүү дам авсан буюу ойр ирж улам үнэ олгохыг эрхлэн хураан хадгалуулахгүйгээр цаазлан тогтоовоос ямар хэмээх боловч энэ зүйл олны аж төрөх ашиг хөрөнгөд холбогдохын тулд Дээд хурлаас хянан тогтоох болов уу хэмээжүхүй...” гэжээ.<br />
Уг бичгийн хариуд Дээд хурлаас өргөн мэдүүлсэн уг бичгийг ёсоор болгон дээрх зүйлүүдийг чандлан баталсан байх юм. Энэ мэтчилэн төрийн хатуу бодлогоор зохицуулалт хийх нь зөв мэт. Холоос ирж байгаа мал, мах олон хүний гар дамжин хэрэглэгчидэд хүрч байгаа нь махны үнийг нэмэгдүүлж байна. Тиймээс холбогдох яндагтангууд маань энэ мэтчилэн эх түүхийнхээ баримтаас жишээ аван нэгийг бодвол мацаг барих ард олны минь тоо нэгээр ч гэсэн цөөрөх ч юм болов уу хэмээн бодогдном. <br />
<br />
<div><strong>КГЗДАБТ </strong></div></div></div></div>DShttp://www.blogger.com/profile/02116183384108726959noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6917749171724785088.post-16683698956354688452011-11-07T15:29:00.000-08:002011-11-07T15:31:30.318-08:00БНМАУ-ын Ардын уран зохиолч цол бий болсон тухай<div class="article-content"><div style="text-align: justify;"><a href="http://1.bp.blogspot.com/-Yr3X9FLTNtY/TrhpvsJm0_I/AAAAAAAAAWs/fAidpl7O_1M/s1600/Ardyn_zutgelten_tsol.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="200" src="http://1.bp.blogspot.com/-Yr3X9FLTNtY/TrhpvsJm0_I/AAAAAAAAAWs/fAidpl7O_1M/s200/Ardyn_zutgelten_tsol.jpg" width="136" /></a> ҮТА-ын сан хөмрөгт Монголын уран зохиолын нэрт төлөөлөгчдийн баримт хадгалагдаж байдаг бөгөөд 2010 оны 11 дүгээр сарын сарын 25-ны өдөр “Монгол улсын хөдөлмөрийн баатар, төрийн шагналт, ардын уран зохиолч Д.Пүрэвдоржийн хувийн хөмрөгийн баримтыг төрийн архивт хүлээн авах ёслолын ажиллагаа” болсон билээ. Энэхүү “Ардын уран зохиолч” хэмээх хүндэт цол хэрхэн бий болсон тухай архивын баримтыг түшиглэн сонирхуулъя. <br />
БНМАУ-ын АИХ-ын Тэргүүлэгчид 1979 оны 01 дүгээр сарын 02-ны өдөр “БНМАУ-ын Ардын уран зохиолч цол бий болсон тухай” 01 дүгээр зарлигийг гаргасан байна.<br />
<br />
Дээрх зарлигт “Тус улсын утга зохиолыг хөгжүүлэх үйлсэд олон жил идэвх зүтгэл, үр бүтээлтэй ажиллаж, уран бүтээлийн гарамгай амжилт гаргасан Монголын зохиолчдын эвлэлийн гишүүн зохиолч, яруу найрагч, утга зохиол судлагч, шүүмжлэгчдийг шагнаж байх БНМАУ-ын Ардын уран зохиолч цол бий болгосугай” гэжээ.<br />
Энэхүү хүндэт цолыг олгох тухай дүрэмд “БНМАУ-ын Ардын уран зохиолч цолыг социализм байгуулах үйлсэд хөдөлмөрчдийг коммунист ёсоор хүмүүжүүлэх, тэдний оюун санааны баялгийг арвижуулах, шинэ хүнийг төлөвшүүлэхэд үлэмж үр нөлөө үзүүлсэн, үзэл суртал уран сайхны хувьд төгс боловсорсон зохиол бүтээл туурвиж, уран бүтээлийн ажлыг 15-аас доошгүй жил эрхлэн хийсэн тэргүүний зохиолч, яруу найрагч, утга зохиолын судлагч, шүүмжлэгч, уран бүтээлийн ажлыг удирдан зохион байгуулах, сурталчлах ажилд гарамгай амжилт гаргасан уран бүтээлчдэд олгоно” гэж заагаад, уг цолыг хүртэгсдэд “БНМАУ-ын Ардын алдар цолтны үнэмлэх, медаль” олгож байх болжээ. <br />
“Ардын уран зохиолч” цолыг хамгийн анх 1986 онд эрдэмтэн зохиолч Цэндийн Дамдинсүрэн хүртсэн байна. <br />
<b></b></div><div style="text-align: right;"><b><br />
Архивын баримтаас сонирхуулсан<br />
ҮТА-ын Түүхийн баримтын төвийн<br />
архивч П.Алтанцэцэг </b></div></div>DShttp://www.blogger.com/profile/02116183384108726959noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6917749171724785088.post-89066809057609502502011-11-07T15:21:00.000-08:002011-11-07T15:22:45.580-08:00Хотгойдын жанжин Чингүнжав толь бүтээгдэж байна<div class="article-content"><div style="text-align: justify;"><a href="http://1.bp.blogspot.com/-mpS4DkEMqwc/TrhoOQSrauI/AAAAAAAAAWk/3_i1krUAaXU/s1600/Chingunjav.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="http://1.bp.blogspot.com/-mpS4DkEMqwc/TrhoOQSrauI/AAAAAAAAAWk/3_i1krUAaXU/s1600/Chingunjav.jpg" /></a> Хотгойдын Шадар жанжин Чингүнжавын мэндэлсний түүхт 300 жилийн ой энэ жил тохиож байна. Олон эрдэмтэн судлаачид түүний түүхийн асуудалд анхаарал хандуулж, холбогдох материал баримтыг судлан шинжлэх, зохиол бүтээл туурвиж буй билээ.</div><div style="text-align: justify;">Тэдгээрийн нэг нь Хотгойд судлаач, Доктор С.Чулуунаар ахлуулсан хотгойд, мянгад судлалын хэсэг эрдэмтдийн хүчээр "Хотгойдын жанжин Чингүнжав: толь бичиг 1710-2010" бүтээл хийгдэж эхэлсэн байна. Уг бүтээл нь Чингүнжавтай холбоотой түүх соёлын болон аман домог, газар ус, шүтлэг шүтээн ер түүний хамааралтай бүхий л зүйлийг багтааж аж. Тиймээс хотгойд түмний дотор тархсан домог хууч яриа, газар усны нэр ус, шүтлэг шүтээн, эд өлгийн зүйлс зэргийн тухай ер Чингүнжавтай холбоотой зүйлс байвал уг тольд мэдээлэхийг хүсэж байна. Чингүнжавын тухай өдий төдий сонин мэдээг ирүүлж, сонин чухал мэдээ зүйлийг уг тольд оруулах аваас Чингүнжав судлал эрчимтэй хөгжих болно. Та бүхний бичиж ирүүлсэн зүйлсийг ирүүлсэн хүний нэрээр тольд оруулах бөгөөд зохиогчийн эрх эдлэх болно. Судлаачид Чингүнжавын түүхийн хамгийн бодитой түүхийн баримтад тулгуурлан үнэлэлт дүгнэлт өгсөн бүтээл болно хэмээн ажлын хэсгийн ерөнхий редактор доктор С.Чулуун мэдээллэв.</div><div style="text-align: right;"><b>Материал ирүүлэх хаяг: Улаанбаатар шуудан. 46 А. Хайрцаг 200. Утас: 98114924 </b></div></div>DShttp://www.blogger.com/profile/02116183384108726959noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6917749171724785088.post-21477183764986315182011-11-07T15:03:00.000-08:002011-11-07T15:05:31.869-08:00Уул овоо тахих тухай товч мэдээ<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="http://3.bp.blogspot.com/-_NY83J7Nwwg/Trhj06tTgdI/AAAAAAAAAWU/06hjoKVS_YQ/s1600/Ovoos.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="150" src="http://3.bp.blogspot.com/-_NY83J7Nwwg/Trhj06tTgdI/AAAAAAAAAWU/06hjoKVS_YQ/s200/Ovoos.jpg" width="200" /></a></div><div> Уул ус, овоо булгийг шүтэх нь бөө мөргөлийн хөгжлийн нэгэн үе шат, нэг хэлбэр нь юм. Уул ус, овоо булгийн шүтлэг бишрэл нь хүрээлэн байгаа байгал орчинтойгоо нягт уялдаа холбоотой амьдардаг монголчуудын хувьд нилээд чухал үүрэг бүхий итгэл бишрэлийн хэлбэр болж байжээ. Бурхан Халдуныг түшиглэн Онон мөрнөөс ундлан, бага насаа өнгөрөөсөн Тэмүүжиний сэтгэл зүйд уул усны шүтлэг бишрэл бусдын нэгэн адил гүн нөлөөтэй байжээ.</div>Үүний тод жишээ нь: 1178 онд Хэрлэн мөрний эхэнд нутаглаж бүхийд Гурван мэргэд өш санан довтолж ирэхэд Тэмүүжин цатгалан могой шургах зайгүй Бурхан Халдуны шугуйд нуугдаж амь гарсан явдал юм. Энэ үйл явдлын дараа Тэмүүжин Бурхан Халдун ууланд гарч:<br />
“Бурхан Халдуныг <br />
Өглөө бүр мялаасугай<br />
Өдөр бүр магтсугай<br />
Ургийн ураг минь<br />
Ухан мэдтүгэй” хэмээн малгай бүсээ авч нар өөд хандан есөнтөө сөгдөн цацал цацан өчил өчжээ. Энэ бол 16 настай Тэмүүжин мэргэдийн довтолгооноос амьд үлдсэндээ Бурхан Халдун уулын эзэд сахиусын ач тус хэмээн шашин суртахуунд гүн итгэл бишрэлтэй болж эхэлсний тэмдэглэл юм.<br />
...Үндэсний төв архивт хадгалагдаж байгаа баримтаас иш татат хөрвүүлэв....<br />
Цэргийн яамнаас Дотоод яамнаа хуудас илгээв. Явуулах учир,<br />
эдүгээ Зарлигийг дагаж энэ зуны цаг Шашныг тэтгэгч Их Богд хан хайрхан, Хан хэнтий уулсыг тайж бэлэгтэй ёсоныг үйлдэхэд сур харвуулж, бөмбөг намнуулах өдрийг сонгон үзүүлбээс гарах зургаан сарын шинийн нэгний Баасан гариг, харагчин гахай өдрийг луу цаг хэмээснийг дээр сонсгон айлтгаад ёсоор болгосныг хичээнгүйлэн дагаж үүнийг дотоодын зэрэг дөрвөн яамнаас тус тус хуудас явуулаад байцаан үзүүлэхээс гадна сангийн яамнаас хуучин удаагаар нийлүүлэх зүйлийг тухай дор түүгээр гүйцэтгэх ажаамуу. Үүнийг Нийслэл Хүрээний Эрдэнэ Шанздовын яам, басхүү Түшээт хан, Сэцэн хан 2 аймгийн жанжин, чуулганы дарга, Засагт хан, Сайн хоён хан 2 аймгийн жасааны гүн түшмэд дор нэгэн адил мэдэгдэн тус тус эл хэрэглэхүүнийг хуучин удаагаар хүрэлцэхийг үзэж гүйцэтгүүлье. Үүний тул хуудас илгээв.<br />
<br />
Долдугаар он, таван сарын хорин долоон.<br />
<br />
<div style="text-align: right;"><b>Хуучин бичгээс хөрвүүлсэн ТБТ-ийн ахлах архивч Ж.Баасансүрэн</b></div>DShttp://www.blogger.com/profile/02116183384108726959noreply@blogger.com0